Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học Ngữ văn

Nội dung tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học Ngữ văn

1. PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ BẮC NINH TRƯỜNG THCS NINH XÁ MỘT SỐ BIỆN PHÁP TẠO HỨNG THÚ CHO HỌC SINH TRONG GIỜ HỌC NGỮ VĂN Giáo viên: Nguyễn Thị Kim Oanh
2. NỘI DUNG BÁO CÁO PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ PHẦN II. PHẦN III. GIẢI QUYẾT MINH CHỨNG VỀ VẤN ĐỀ HIỆU QUẢ CỦA BIỆN PHÁP
3. PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ Ngữ Văn cũng là môn học rất quan trọng vì nó góp phần giáo dục tư tưởng, bồi dưỡng hoàn thiện nhân cách học sinh. Qua nhiều năm dạy học, tôi luôn mong muốn làm thế nào để học sinh của mình sáng tạo hơn, hứng thú trong học tập, làm sao để các em có cảm giác “mỗi ngày đến trường là một ngày vui”. Thông qua thực tế giảng dạy, tôi mạnh dạn áp dụng :“ Một số biện pháp tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học Ngữ Văn”.
4. PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1 1.Thực trạng công tác dạy và học môn Ngữ Văn 2 2. Một số biện pháp tạo hứng thú cho học sinh 3 3. Thực nghiệm sư phạm 4 4. Kết luận
5. PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ: 1.Thực trạng công tác dạy và học môn Ngữ Văn a. Ưu điểm
6. ƯU ĐIỂM Đội ngũ giáo viên trẻ, tâm huyết nhiệt Tổ chuyên môn Ban giám hiệu nhà tình trong công tác thường xuyên tổ trường luôn quan tâm giảng dạy, có trình chức chuyên đề đổi tạo mọi điều kiện cho độ tay nghề đồng mới phương pháp giáo viên đổi mới đều. dạy học. phương pháp dạy học. Nhiều thầy cô giáo đạt danh hiệu giáo viên dạy giỏi các cấp.
7. - Các em học sinh ngoan, luôn có ý thức cố gắng trong học tập. - Nhiều em học sinh đạt giải cao trong các kỳ thi HSG cấp thành phố, cấp Tỉnh.
8. HẠN CHẾ 1 Học sinh thường thích học các môn học tự nhiên 2 Học sinh chán học văn, hoặc học mang tính đối phó 3 Các em nắm kiến thức về ngữ pháp cũng như các phương thức biểu đạt văn bản chưa vững. 4 Học sinh chưa nắm chắc các biện pháp tu từ 5 Không nắm được cách trình bày một đoạn văn, bài văn
9. *Nguyên nhân hạn chế - Về phía giáo viên: + Do phương pháp dạy của một số thầy cô giáo chưa thu hút được học trò yêu thích đối với bộ môn của mình giảng dạy. + Thực tế cho thấy việc ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy môn văn chưa thực sự hiệu quả, mỗi tiết học vẫn còn tình trạng “đọc-chép” và “chiếu-chép” dẫn đến sự nhàm chán ở học sinh. + Một số giáo viên còn sa vào “độc thoại”, “độc diễn” trên bục giảng, ngại tìm tòi đổi mới vận dụng phương pháp, hình thức dạy học mới.
10. - Về phía học sinh: + Học sinh có thói quen thụ động, đợi đến lớp chờ thầy cô giảng rồi chép vào vở. + Các em chưa hào hứng và chưa bộc lộ những suy nghĩ, tình cảm của cá nhân cho nên còn ngại ngùng, rụt rè khi thể hiện mình trước tập thể. + Do các em lười học, không chuẩn bị bài trước ở nhà. + Học sinh lười phát biểu xây dựng bài. + Do không khí các giờ văn trên lớp nhiều tiết còn tẻ nhạt, thiếu hấp dẫn
11. KHẢO SÁT HỌC SINH PHÁT BIỂU TRONG GIỜ HỌC VĂN 43.8 44.5 45 % 40 35 30 25 20 15 11.7 10 5 0.0 0.0 0 Phát biểu Phát biểu ít Không phát nhiều biểu 11
12. 34% Hứng thú không hứng thú 66% *Khảo sát : Hứng thú của học sinh khi học môn Văn
13. MỘT SỐ BIỆN PHÁP TẠO HỨNG THÚ CHO HỌC SINH TRONG GIỜ HỌC NGỮ VĂN 1. Đổi mới hình thức kiểm tra bài cũ 2.Đổi mới trong cách giới thiệu bài 3.Học sinh làm và sử dụng đồ dùng học tập 4.Sử dụng âm nhạc minh họa bài giảng 5. Phương pháp đóng vai 6. Phương pháp sử dụng trò chơi 7. Phương pháp sử dụng bản đồ tư duy
14. Đổi mới hình thức kiểm tra bài cũ Đổi mới Đổi mới cách Phiếu học tập cách đặt thức kiểm truy bài câu hỏi tra bằng bốc theo nhóm kiểm tra thăm câu hỏi
15. Cụm từ “tấm son” có nghĩa gì ? Tìm câu thơ cũng dùng từ Vì sao Nguyễn Tìm từ đồng nghĩa “lòng son” em hãy cho biết Du dùng từ với từ : “Tưởng” tên tác giả ? Tác phẩm? “tưởng” mà không dùng từ “nhớ” Giải thích từ “Quạt nồng ấp lạnh” “Sân Lai”. có nghĩa là gì?
16. a.2. Biện pháp 2: Đổi mới trong cách giới thiệu bài Cách 1: Tình huống bất ngờ cho học sinh. VD dạy bài: Hội thoại - lớp 8.Giáo viên mời lớp trưởng đứng lên hỏi : - Sĩ số lớp đủ - vắng? Vắng thì tại sao? Tình hình học tập (xếp thứ mấy về thi đua trong tuần này ). Sau khi thực hiện một cuộc thoại ngắn, giáo viên cho học sinh ngồi xuống, giáo viên có lời nhận xét khái quát : (lớp tốt, ngoan ). Sau đó mời một học sinh khác đứng dậy hỏi: - Giáo viên: Em hãy cho cô biết: Cô và bạn lớp trưởng vừa làm gì? - Học sinh: Có thể trả lời: Cô và bạn vừa trao đổi (hay nói chuyện) về tình hình của lớp Giáo viên khẳng định: Khi hai người nói chuyện hoặc trao đổi với nhau về một vấn đề nào đó thì người ta gọi là: Hội thoại. Hàng ngày, chúng ta vẫn thực hiện rất nhiều cuộc hội thoại vậy “Hội thoại” là gì? hội thoại như thế nào cho đúng, cho hay chúng ta cùng tìm hiểu (ghi tựa bài lên bảng và học bài mới). Cách này cũng có tác dụng vừa ổn định được lớp, vừa gây được bất ngờ tạo được sự chú ý và gây được sự tò mò muốn khám phá-gây hứng thú cho học sinh. Mối quan hệ giữa cô và trò lại trở lên rất thân mật.
17. Cách 2: Vận dụng bài hát để vào bài mới. Chúng ta vừa tham gia cuộc thi : “Làm theo lời Bác” đạt kết quả rất cao. Hôm nay, để bày tỏ lòng biết ơn về Bác lớp chúng mình cùng hát 1 bài hát về Bác Hồ nhé! Giáo viên bắt nhịp bài hát“ Như có Bác Hồ trong ngày vui đại thắng”.Giáo viên gọi một học sinh lên và hỏi: Em thấy ở cuối bài hát này có gì đặc biệt về từ ngữ? - Học sinh: Thưa cô, có cụm từ “Việt Nam Hồ Chí Minh” lặp đi lặp lại nhiều lần. - Giáo viên: Theo em , việc lặp đi lặp lại nhiều lần như vậy có tác dụng gì? - Học sinh: Trả lời nhiều ý (có thể đúng, có thể chưa đúng). - Giáo viên: Lặp đi lặp lại như vậy để thể hiện niềm tự hào về Bác, về đất nước trong ngày vui đại thắng việc lặp đi lặp lại từ ngữ như vậy người ta gọi là: “Điệp ngữ”. Vậy điệp ngữ là gì, điệp ngữ có những tác dụng gì? Chúng ta cùng tìm hiểu bài hôm nay
18. Cách 3: Giới thiệu bài bằng cách dùng trò chơi "Làm theo lời cô” Bài mới: Từ láy lớp 7 Giáo viên hướng dẫn cách chơi: Giáo viên yêu cầu học sinh thực hiện theo lời cô nói.Cả lớp đứng tại chỗ và cùng tham gia trò chơi. Giáo viên hô và làm động tác vỗ tay. Học sinh “đáp từ” và thực hiện làm theo động tác vỗ tay Giáo viên hô: Gió thổi ! Gió thổi ! Học sinh đáp: Ào ào ! Ào ào ! Giáo viên : Mưa rơi ! Mưa rơi ! Học sinh : Rào rào ! Rào rào ! Giáo viên : Bão lớn ! Bão lớn ! Học sinh : Lũ lụt ! Lũ lụt ! Từ đó GV giới thiệu từ ào ào, rào rào các em vừa tìm được nó được gọi là từ láy vậy từ láy có mấy loại ? Cô mời các em cùng tìm hiểu bài hôm nay.
19. Cách 4: Giới thiệu bài bằng cách dùng trò chơi ô cửa bí mật Thông qua việc trả lời đúng mỗi câu hỏi, các em sẽ mở được từng ô cửa nhỏ và cuối cùng tìm ra một ô cửa lớn nhất có chứa một hình ảnh liên quan đến bài học hoặc một từ khóa là tên của bài học mà các em sắp tìm hiểu.
20. Cách 5: Sử dụng tranh ảnh, video có liên quan đến bài học Để tiết học Ngữ văn thêm hứng thú, giáo viên cũng có thể sử dụng những tranh ảnh, video liên quan đến nội dung bài học. Ví dụ dạy bài: Phương châm hội thoại – phương châm về lượng giáo viên có thể trình chiếu một đoạn phim về truyện cười :“Lợn cưới áo mới” Sau đó GV hỏi : Em cho biết câu trả lời của anh áo mới có gì đặc biệt? Từ đó giáo viên làm cơ sở dẫn vào bài học một cách tự nhiên nhất.
21. Biện pháp 3. Học sinh làm và sử dụng đồ dùng học tập *vẽ tranh theo chủ đề văn bản
22. VẼ TRANH THEO CHỦ ĐỀ VĂN BẢN Giáo viên cho học sinh tiếp cận tác phẩm văn học 1 bằng cách để học sinh về đọc và soạn bài, sau đó vẽ 1 bức tranh về 1 nội dung nào đó trong tác phẩm. Khi đến tiết học, các em sẽ trình bày trước lớp để cô và cả lớp nhận xét, đánh giá. Học sinh rất hào hứng, tích cực chuẩn bị bài tập vẽ tranh và tự tin thuyết trình về sản phẩm của mình trước lớp. 2 Điều đó giúp các em rèn luyện kĩ năng trình bày tốt hơn, phát triển những tài năng và kĩ năng mềm song song với hoạt động giáo dục văn hóa.
23. CUỘC CHIA TAY CỦA NHỮNG CON BÚP BÊ Học sinh vẽ tranh theo nội dung của truyện và lên bảng tự tóm tắt truyện theo tranh mình vẽ Cảnh chia đồ chơi Cảnh hai anh em Thành Thủy chia tay nhau
24. *Một số sản phẩm của các em học sinh.
25. TRANH VẼ CỦA HỌC SINH SAU KHI HỌC XONG BÀI ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
26. TRANH VẼ CỦA HỌC SINH SAU KHI HỌC XONG BÀI HƯỚNG DẪN ĐỌC THÊM : KHÚC HÁT RU NHỮNG EM BÉ LỚN TRÊN LƯNG MẸ
27. TRANH VẼ CỦA HỌC SINH SAU KHI HỌC XONG BÀI BẾP LỬA
28. TRANH VẼ CỦA HỌC SINH SAU KHI HỌC XONG BÀI : “MÙA XUÂN NHO NHỎ”
29. TRANH VẼ CỦA HỌC SINH KHI HỌC TRUYỆN : lÀNG TRANH VẼ CỦA HỌC SINH KHI HỌC BÀI THƠ : VIẾNG LĂNG BÁC
30. a.4. Biện pháp 4. Sử dụng âm nhạc minh họa bài giảng - Sử dụng âm nhạc sẽ làm cho tiết học nhẹ nhàng, thoải mái tạo được hứng thú cho học sinh.
31. a.5. Biện pháp đóng vai HỌC SINH THAM GIA ĐÓNG VAI - Vào vai một nhân vật kể lại VỞ CHÈO : QUAN ÂM THỊ KÍNH câu chuyện đã học. - Chuyển thể một văn bản văn học thành một kịch bản sân khấu - Học sinh đóng vai làm MC tự dẫn chương trình
32. Tình huống đóng vai phải phù hợp với học sinh và điều kiện lớp học. Phải dành thời gian cho học sinh tập luyện Một số đóng vai. Nên có hóa trang và đạo cụ đơn yêu cầu giản để tăng tính hấp dẫn. khi đóng vai: Nên khích lệ cả học sinh nhút nhát cùng tham gia.
33. Học sinh sắm vai: “EM TẬP LÀM GIÁO VIÊN TƯƠNG LAI” -Mỗi tổ sẽ đề cử từ một học sinh tham gia thuyết trình VD bài : Chương trình địa phương phần văn - Trong lúc bạn thuyết trình về bài sưu tầm của mình về các nhà văn nhà thơ quê hương Bắc Ninh của mình, cả lớp chú ý lắng nghe, đối chiếu với nội dung, kiến thức của bài mình soạn. Đồng thời kết hợp ghi chép lại những ưu điểm, nhược điểm qua phần trình bày của bạn.
34. a.6. Biện pháp 6. Lồng ghép các trò chơi trong dạy học Ngữ văn 1 Trò chơi 1: Trò chơi ô chữ 2 Trò chơi 2: Trò chơi tiếp sức. 3 Trò chơi 3: Trò chơi : Trò chơi ghép hình đúng 4 Trò chơi 4: Trò chơi “Trò chuyện cuối tuần”. 5 Trò chơi 5: Trò chơi nhìn hình đoán chữ.
35. Trò chơi : Trò chơi ghép hình đúng Chuẩn bị: GV chuẩn bị tranh , cắt bức tranh làm 4 mảnh( dán băng dính hai mặt ở sau) để học sinh ghép. GV chia 4 nhóm phát cho mỗi nhóm 1 bức tranh. Trong thời gian 3 phút nhóm trưởng lên ghép xong bức tranh và thuyết trình nội dung bức tranh đó
36. Trò chơi ghép hình đúng
37. Trò chơi Nhìn hình đoán chữ Đầu voi đuôi chuột Đầu >< đuôi
38. 010205043 Câu 1 Trả lời Đồng cam cộng khổ Home
39. Ngoài ra giáo viên có thiết kế các trò chơi như : Rung chuông vàng, chiếc nón kì diệu, ai là triệu phú.
40. 15 100 đ 14 90 đ 13 80 đ 12 70 đ Đáp án 50:50 11 60 đ 10 50 đ 9 45 đ c 100 8 40 đ ượ đ 7 35 đ đ iể 6 30 đ i m 5 25 đ TRÒ CHƠI 4 20 đ A 3 15 đ 2 10 đ 1 05 đ
41. 15 100 đ Ai được 100 điểm 14 90 đ 13 80 đ 12 70 đ Đáp án 50:50 11 60 đ 10 50 đ Câu hỏi 1: 05 đ 9 45 đ 8 40 đ 7 35 đ 6 30 đ Tác phẩm nào được coi là : Kiệt tác 5 25 đ ngàn đời? 4 20 đ 3 15 đ 2 10 đ 1 05 đ A. Truyện Kiều B. Hoàng Lê nhất thống chí C. Vũ trung tùy bút D. Truyền kỳ mạn lục
42. a.7. Phương pháp vẽ bản đồ tư duy: Học sinh tự thực hiện BĐTD. Giáo viên sẽ để cho các em tự vẽ theo cách riêng của mình. Mỗi em sẽ có một tập giấy A4 để thể hiện các sản phẩm của mình theo trình tự các bài học. Nếu các em thực hiện tốt thì đây chính là tài liệu ôn tập rất tốt cho các em.
43. Bản đồ tư duy học sinh lớp 9 vẽ minh họa bài ôn tập truyện hiện đại Việt Nam
44. HỌC SINH VẼ BẢN ĐỒ TƯ DUY MỘT CÁCH SÁNG TẠO ĐỂ HỆ THỐNG HÓA KIẾN THỨC BÀI HỌC
45. b. Kết quả đạt được: Sau khi áp dụng các biện pháp: 90 % 84.3 80 75.7 72.6 70 66.4 60 50 40 30 20 10 0.0 0 Phát biểu Hứng thú Điểm thi Điểm thi nhiều với giờ văn HK1- trên HK2- trên TB TB 48
46. c. Điều chỉnh bổ sung sau thực nghiệm Khả năng ứng dụng của các biện pháp: Các biện pháp phù hợp với đối tượng học sinh, thực tiễn nhà trường và địa phương nơi công tác, có thể áp dụng trên toàn tỉnh. - Khi sử dụng trò chơi trong dạy học không nên quá lạm dụng, chỉ sử dụng trong thời gian ngắn như khởi động buổi học, giới thiệu một nội dung mới hoặc để củng cố một vấn đề của bài học - Giáo viên có thể sưu tầm và thiết kế nhiều hình thức trò chơi, sử dụng kết hợp giữa phương pháp trò chơi với các phương pháp dạy học khác.
47. PHẦN III. MINH CHỨNG VỀ HIỆU QUẢ CỦA BIỆN PHÁP Sau khi áp dụng một số biện pháp tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học Ngữ Văn trong dạy học mà trong năm học vừa qua chất lượng bộ môn của bản thân tôi được nâng lên rõ rệt, cụ thể là: Năm học 2019-2020 tỉ lệ học sinh đạt trung bình trở lên: 84.3% Năm học 2019- 2020 tỉ lệ học sinh đỗ vào THPT là 88.5% . Điểm trên trung bình của học sinh thi vào cấp 3 môn văn là 87.8% có nhiều bài đạt điểm 7 – 8 điểm.
48. * KHÔNG KHÍ CÁC GIỜ HỌC VĂN RẤT SÔI NỔI VÀ HÀO HỨNG
49. HỌC SINH TÍCH CỰC HỌC TẬP, THẢO LUẬN NHÓM
50. HỌC SINH THẢO LUẬN NHÓM – VẼ BẢN ĐỒ TƯ DUY
51. GIỜ VĂN CÁC EM TÍCH CỰC HỌC TẬP, SÔI NỔI BÀY TỎ Ý KIẾN CÁ NHÂN
52. Học sinh tự làm mô hình và thuyết trình về ngôi trường của em sau khi học văn thuyết minh lớp 8
53. Học sinh sắm vai trong họa động ngoại khóa : Ngữ Văn 8 : Thông tin về ngày trái đất năm 2000. Phòng chống tác hại của bao bì nilon
54. Họat động ngoại khóa : Lễ phát động phong trào chống rác thải nhựa
55. HỌC SINH THAM GIA SẮM VAI VỞ CHÈO : QUAN ÂM THỊ KÍNH
56. 4. Kết luận: Sau khi áp dụng các biện pháp tạo hứng thú cho học sinh trong môn ngữ văn, đã giúp học sinh nắm chắc kiến thức, giáo dục học sinh một cách toàn diện. Ngoài kiến thức bộ môn tôi còn rèn cho các em kĩ năng giao tiếp, kĩ năng trình bày, giải quyết được các vấn đề thực tiễn .Từ đó đáp ứng được mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông mới hiện nay là phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh.
57. KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ Chúc các thầy cô luôn mạnh khỏe , thành đạt và hạnh phúc!