Sáng kiến kinh nghiệm Kiến tạo mô hình lớp học hạnh phúc - Học sinh tích cực trong công tác chủ nhiệm tại trường THCS Ninh Xá

Nội dung tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Kiến tạo mô hình lớp học hạnh phúc - Học sinh tích cực trong công tác chủ nhiệm tại trường THCS Ninh Xá

1. MỤC LỤC Nội dung Trang PHẦN I : ĐẶT VẤN ĐỀ 3 PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ. 5 1.Thực trạng công tác chủ nhiệm lớp 6 và tính cấp thiết 5 2. Biện pháp nâng cao chất lượng giảng dạy. 6 a) Biện pháp 1: Thảo luận bộ quy tắc ứng xử, nội quy lớp học và 6 quy chế khen b) Biện pháp 2: Phát huy hiệu quả việc sử dụng “Sổ tay hạnh phúc” 11 c) Biện pháp 3: Tổ chức đa dạng các hoạt động vui chơi, trải nghiệm 13 sáng tạo. d) Biện pháp 4: Xây dựng môi trường học tập an toàn thân thiện. 22 3.Thực nghiệm sư phạm . 24 a) Mô tả cách thực hiện 24 b) Kết quả đạt được 25 c) Điều chỉnh, bổ sung sau thực nghiệm 25 4. Kết luận 26 5. Kiến nghị ,đề xuất 27 a) Đối với tổ/ nhóm chuyên môn 27 b) Đối với lãnh đạo nhà trường 27 c) Đối với phòng giáo dục đào tạo, sở giáo dục đào tạo. 28 PHẦN III: TÀI LIỆU THAM KHẢO 29 PHẦN IV: MINH CHỨNG VỀ HIỆU QUẢ CỦA BIỆN PHÁP 30 PHẦN V: CAM KẾT. 32 1
2. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nội dung THCS Trung học cơ sở NT Nhà trường CM Chuyên môn HĐTN Hoạt động trải nghiệm 2
3. PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ Trước sự phát triển đa dạng của xã hội hiện đại, ngành giáo dục đã và đang không ngừng vận động xây dựng mô hình "Trường học hạnh phúc - Lớp học hạnh phúc - Thầy cô hạnh phúc và Học sinh hạnh phúc". Mô hình này nhằm hiện thực hóa mục tiêu cao nhất của giáo dục là "Hạnh phúc và Chất lượng". Hạnh phúc là gì? Hạnh phúc là điều mà hàng ngàn đời nay mỗi chúng ta luôn mong muốn đạt được trong cuộc sống của mình. Ở mỗi thời điểm, chúng ta sẽ mong muốn hạnh phúc với những nội hàm khác nhau. Từ điển bách khoa đã định nghĩa: “Hạnh phúc là một trạng thái cảm xúc của con người khi được thỏa mãn một nhu cầu nào đó mang tính trừu tượng. Hạnh phúc là một cảm xúc bậc cao, được cho rằng chỉ có ở loài người, nó mang tính nhân bản sâu sắc và thường chịu tác động của lí trí”. Khi con người ta hạnh phúc thì sẽ đem lại hiệu quả cao trong mọi việc, góp phần xây dựng và phát triển đất nước. Con người “hạnh phúc” là sản phẩm của giáo dục “hạnh phúc”. Và vai trò của nhà trường là vô cùng quan trọng. Cần phải xây dựng mô hình “Nhà trường hạnh phúc” để mỗi cá nhân có thể phát triển toàn diện cả về trí tuệ và tâm hồn. Trường học hạnh phúc là gì? Trường học hạnh phúc là nơi học sinh, thầy cô, cán bộ và nhân viên của nhà trường được YÊU THƯƠNG, được TÔN TRỌNG, được AN TOÀN, được HIỂU, được CÓ GIÁ TRỊ. Từ năm học 2020-2021, Trường THCS Ninh Xá đã triển khai xây dựng nhà trường xanh-sạch-đẹp an toàn, thân thiện hướng tới xây dựng “Trường học hạnh phúc”. Để có được trường học hạnh phúc cần quan tâm tới 3 yếu tố: Xây dựng giá trị nhân văn và văn hóa ứng xử chuẩn mực; Xây dựng môi trường giáo dục sạch đẹp, an toàn, thân thiện; Giáo dục học sinh phát triển toàn diện, tổ chức các hoạt động giáo dục nâng cao chất lượng văn hóa, kết hợp tổ chức các hoạt động ngoại khóa để tạo sân chơi và rèn kỹ năng sống cho học sinh. Từ những lý do nêu trên mà tôi quyết định lựa chọn Biện pháp "Kiến tạo mô hình lớp học hạnh phúc - học sinh tích cực trong công tác chủ nhiệm tại trường 3
4. THCS Ninh Xá" để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tại cơ sở đào tạo nói riêng và toàn ngành giáo dục nói chung. 4
5. PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Thực trạng công tác chủ nhiệm lớp 6 và tính cấp thiết. a) Ưu điểm . Trong quá trình tìm hiểu và nghiên cứu về cách kiến tạo mô hình lớp học hạnh phúc - học sinh tích cực thông qua công tác chủ nhiệm, tôi nhận thấy có một số thuận lợi như sau: - Nhận được sự quan tâm của Phòng giáo dục, Sở giáo dục và đào tạo cũng như các ban ngành, đoàn thể đến việc kiến tạo mô hình lớp học hạnh phúc - học sinh tích cực ở trường. - Ban giám hiệu và nhà trường đã trang bị đầy đủ các cơ sở vật chất, không gian lớp học rộng rãi đáp ứng đủ điều kiện dạy học. - Các thầy cô thường xuyên trao đổi kinh nghiệm và phương pháp giảng dạy với nhau để phục vụ cho việc xây dựng lớp học hạnh phúc. - Các bậc phụ huynh luôn luôn quan tâm, ủng hộ cho việc học của các con mình. - Phần lớn các em học sinh đều là những em học sinh ngoan ngoãn, lễ phép, có tinh thần ham học hỏi và tiếp thu rất tốt. b) Hạn chế, nguyên nhân. Hiện nay, các trường học vẫn đang không ngừng đổi mới và phát triển các phương pháp học tập, để đảm bảo cho học sinh có môi trường học tập và phát triển tốt nhất. Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn một số vấn đề cần được xem xét và cải thiện để tạo ra mô hình giáo dục tốt hơn cho học sinh. Điều này đặc biệt quan trọng ở cấp THCS, đặc biệt là khối lớp 6, khi học sinh đang bước vào giai đoạn chuyển tiếp quan trọng từ tiểu học sang trung học. Nhìn chung, áp lực học tập và cạnh tranh trong việc đạt thành tích cao vẫn đang tồn tại, học sinh thường phải đối mặt với lịch trình học tập dày đặc, áp lực thi cử và nhiều môn học mới. Điều này có thể gây ra tình trạng căng thẳng, ảnh hưởng đến sự hứng thú và tích cực của học sinh trong quá trình học tập. Phương pháp giảng dạy truyền thống vẫn còn tồn tại, tập trung chủ yếu vào việc truyền đạt kiến thức thay vì phát triển kỹ năng sống và tư duy sáng tạo cho học sinh, dẫn đến sự mất hứng thú và thiếu tương tác trong quá trình học tập. 5
6. Đồng thời, học sinh thường ít có cơ hội thể hiện ý kiến, tham gia vào các hoạt động sáng tạo và phát triển khả năng tự quản lý. Một số gia đình các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn, bố mẹ bận công việc hoặc phải đi làm ăn xa nên dẫn đến việc thiếu đi sự quan tâm từ bố mẹ, gây ảnh hưởng đến tâm lý ở lứa tuổi mới trưởng thành của các em và khiến cho các em không dồn toàn lực vào học tập, có tâm lý chán nản, nhiều khi là sợ sệt. Đồng thời, phụ huynh cũng chưa có các kỹ năng và kiến thức cơ bản đề định hướng giáo dục cho con em mình. Cũng vì điều này mà thường xuyên xuất hiện những hành vi trái với chuẩn mực đạo đức ở một số em học sinh. Một số em học sinh lười học, ham chơi. Các em đang ở tuổi mới lớn, được tiếp xúc với mạng internet khá sớm nên một số em hình thành tâm lý nổi loạn, không nghe lời người lớn, chơi game, 2. Biện pháp nâng cao chất lượng giảng dạy a) Biện pháp 1. Thảo luận bộ quy tắc ứng xử, nội quy lớp học và quy chế khen thưởng . * Mục đích: Biện pháp được thực hiện nhằm xây dựng một lớp họcthân thiện, khuyến khích lòng tự chủ, trách nhiệm và ý thức xã hội của học sinh. Học sinh có cơ hội đóng góp vào việc xây dựng môi trường học tập mà các em cảm thấy thoải mái và phát triển tốt nhất. Sự kết hợp với quy chế khen thưởng tích cực tạo ra động lực cho học sinh tham gia tích cực và tuân thủ quy tắc ứng xử, đồng thời thúc đẩy sự cạnh tranh lành mạnh trong việc học tập và thể hiện phẩm chất đạo đức. * Nội dung và cách thực hiện: Bộ quy tắc ứng xử và nội quy lớp học không chỉ đơn thuần là một danh sách các quy định, mà còn thể hiện tinh thần tương tác tích cực, sự tôn trọng và sự cố gắng chung của toàn bộ học sinh. Bộ quy tắc ứng xử và nội quy lớp học giúp định hình hành vi mẫu mực cho học sinh. Đồng thời, bộ quy tắc này tạo nên nền tảng đạo đức và giá trị cho học sinh, giúp xây dựng tinh thần tự trọng, trách nhiệm và lòng tôn trọng đối với mọi người. Bộ quy tắc ứng xử và nội quy lớp học giúp xây dựng môi trường học tập an toàn và thân thiện. Bằng cách kết hợp với quy chế 6
7. khen thưởng tích cực, bộ quy tắc này tạo động lực để học sinh luôn phấn đấu và vươn lên. Quy chế khen thưởng tích cực là một hệ thống các quy định được thiết lập nhằm khuyến khích hành vi tích cực, cống hiến và thành tựu xuất sắc trong môi trường học tập và xã hội. Đây là một phương tiện quan trọng để tạo động lực, thúc đẩy sự phát triển toàn diện và xây dựng tinh thần hợp tác trong lớp học. Quy chế khen thưởng tích cực khuyến khích học sinh tham gia vào các hoạt động một cách tích cực, thúc đẩy lòng ham muốn, tinh thần cạnh tranh lành mạnh và phấn đấu hơn trong học tập. Quy chế khen thưởng tích cực tạo động lực mạnh mẽ cho học sinh cống hiến và phấn đấu hơn trong mọi hoạt động, học sinh có cơ hội nhận được sự công nhận cho những nỗ lực của mình. Thêm vào đó, quy chế này cũng góp phần xây dựng môi trường học tập tích cực. - Thống nhất bộ quy tắc ứng xử và nội quy trong lớp học vào một buổi họp Các quy tắc ứng xử, nội quy lớp học và quy chế khen thưởng được xây dựng dựa trên nguyên tắc dân chủ, lấy quy tắc chung của trường học làm nền tảng để từ đó tạo ra những quy tắc phù hợp với học sinh. Những nội quy được đưa ra trong buổi họp bao gồm: + Nội quy trong học tập: Chấp hành lịch học và tham gia đầy đủ buổi học, hoàn thành bài tập đúng hạn, tôn trọng giáo viên và bạn bè, + Nội quy về nề nếp: Đồng phục phù hợp và gọn gàng, giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường lớp học, an toàn giao thông + Quy tắc ứng xử trong trường học: tôn trọng và lịch sự trong giao tiếp, không gây rối lớp học, tương tác tích cực, tham gia vào các hoạt động học tập, Văn hóa mà các em cần được học hỏi và nắm chắc như: văn hóa chào hỏi, văn hóa ứng xử, văn hóa đọc, văn hóa giao thông, văn hóa xếp hàng, Bộ quy tắc ứng xử được xây dựng và thống nhất bao gồm: ứng xử giữa học sinh với nhau, học sinh với giáo viên, học sinh với cán bộ nhân viên trong trường và học sinh với người lớn nói chung. 7
8. Sau khi đã thống nhất được nội quy và bộ quy tắc ứng xử cho lớp học, tôi tiếp tục cho học sinh đưa ra cam kết thực hiện. Đồng thời, tôi cũng đưa ra các hình thức khen thưởng và kỷ luật thích hợp. Bảng thống nhất tổng hợp về nội quy và quy tắc ứng xử: Nội quy và quy tắc ứng Mô tả xử 1. Chấp hành lịch học và tham gia đầy đủ buổi học. 2. Hoàn thành bài tập đúng hạn, thực hiện tốt nội qui Nội quy trong học tập bộ môn. 3. Tôn trọng giáo viên và bạn cùng học, thể hiện tinh thần hợp tác. 1. Mặc trang phục đúng qui định, gọn gàng và lịch sự. Đi học đúng giờ. Nội quy về nề nếp 2. Giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường lớp học. An toàn giao thông. 1. Tôn trọng và lịch sự trong giao tiếp. Quy tắc ứng xử trong 2. Không gây rối lớp học, tuân thủ nội qui. Không chia trường học bè kéo cánh, không bắt nạt bạn. 3. Tương tác tích cực, tham gia vào các hoạt động học tập và hoạt động tập thể. - Thống nhất quy chế khen thưởng tích cực để tạo động lực cho học sinh - Tổ chức thi đua học tập cho học sinh trong lớp thông qua bảng điểm cộng Tôi cùng cán bộ lớp sẽ nghiên cứu bảng điểm cộng cho học sinh, sau đó tôi sẽ tiến hành phổ biến và lấy ý kiến tán thành của cả lớp: 8
9. Tiêu chí cộng điểm Mô tả Học sinh tham gia tích cực vào các hoạt động Tham gia hoạt động lớp như cuộc họp, sự kiện, đóng góp ý kiến và ý tưởng. Hoàn thành bài tập, đạt kết quả tốt trong Học tập chăm ngoan kiểm tra và bài thi, có tham gia học tập bổ sung. Tinh thần hợp tác trong làm việc nhóm, Hợp tác và tương tác tương tác tích cực với giáo viên và bạn bè. Tôn trọng giáo viên, bạn bè và môi trường Tôn trọng học tập, tuân thủ nội quy và quy tắc lớp học. Tham gia vào các hoạt động xã hội, từ thiện Đóng góp xã hội và góp phần xây dựng cộng đồng. Sau đó, tôi sẽ tổ chức thi đua theo tổ và trao thưởng vào cuối mỗi tháng để khuyến khích tinh thần tích cực học sinh. - Thường xuyên khen ngợi khích lệ, tổ chức trao thưởng ngẫu nhiên giúp kích thích tinh thần học tập, thi đua của học sinh 9
10. Tôi thường xuyên khen ngợi khi học sinh làm được việc tốt, có tiến bộ trong học tập dù là nhỏ nhất. Lời khen sẽ chỉ rõ ra kết quả học sinh đã đạt được hoặc sự công nhận của tôi đối với quá trình phấn đấu của học sinh. Điều này sẽ góp phần tạo dựng niềm tin tích cực và tạo động lực mạnh mẽ để học sinh tiếp tục cố gắng. Tôi sẽ chuẩn bị những phần quà nhỏ, ngẫu nhiên cho học sinh: bánh kẹo, đồ dùng học tập, để dành tặng cho những học sinh có hoạt động học tập tốt. - Tổ chức hoạt động sưu tầm thư khen theo năm học để học sinh nỗ lực phấn đấu và kích thích tinh thần học tập của học sinh Với 9 tháng trong năm học, tôi sẽ thiết kế 9 mẫu thư khen khác nhau để tạo sự hứng thú đối với các em học sinh. Tôi tiến hành xác định đối tượng sẽ được nhận thư khen thưởng dựa vào các tiêu chí sau: - Thành tích học tập xuất sắc. - Tinh thần hợp tác tốt - Tuân thủ nội quy lớp học - Có đóng góp ý tưởng xây dựng lớp học. Đến cuối năm học, học sinh sưu tầm được nhiều thư khen nhất sẽ nhận được phần thưởng lớn của giáo viên chủ nhiệm. Điều này sẽ giúp học sinh tạo dựng những mục tiêu nhỏ để từ đó đạt được mục đích lớn lớn hơn, đồng thời cũng hình thành tư duy xây dựng nấc thang nỗ lực cho học sinh. Qua quá trình thảo luận và thống nhất về các quy định, học sinh đã thấu hiểu tầm quan trọng của việc duy trì trật tự, tôn trọng và tương tác tích cực trong môi trường học tập. Môi trường học tập trở nên thân thiện hơn, nơi mà mọi học sinh đều cảm thấy được tôn trọng và có tiếng nói. * Điểm mới của biện pháp: Điểm mới của biện pháp này đó là thúc đẩy tinh thần tham gia và sự tự quản lý của học sinh. Thông qua quá trình thảo luận, học sinh được đặt vào vai trò chủ động trong việc xây dựng và định hình các quy tắc ứng xử cùng nội quy lớp học, giúp các phát triển khả năng tư duy, lắng nghe và thể hiện ý kiến một cách độc lập. Mô hình này cũng tạo điều kiện để tạo sự kết nối giữa các thành viên trong 10
11. lớp học, tạo ra một không gian giao tiếp cởi mở. Hơn nữa, việc kết hợp quy chế khen thưởng tích cực trong mô hình này đã đem lại động lực mạnh mẽ cho sự phát triển cá nhân của học sinh, tạo sự tự tin, cảm hứng và ham muốn cống hiến. b) Biện pháp 2. Phát huy hiệu quả việc sử dụng “Sổ tay hạnh phúc” * Mục tiêu: Biện pháp được thực hiện nhằm tạo ra một không gian tin cậy cho học sinh thoải mái chia sẻ tâm tư, suy nghĩ và ý kiến của mình. Việc ghi chép những điều này không chỉ giúp học sinh giải tỏa căng thẳng và lo lắng một cách hiệu quả, mà còn giúp học sinh hiểu rõ hơn về bản thân và quản lý cảm xúc của mình. Học sinh có thể tự tìm ra giải pháp cho các vấn đề cá nhân, xác định mục tiêu và hoạch định hành động tốt hơn. Ngoài ra, việc chia sẻ trong sổ tay cũng tạo cơ hội kết nối cho học sinh với giáo viên, giúp học sinh có người lắng nghe và hỗ trợ khi cần. * Nội dung và cách thực hiện: Mục đích của sổ tay hạnh phúc đó là tạo một môi trường thoải mái để học sinh tự do chia sẻ tâm tư, tình cảm của mình. Giáo viên đóng vai trò là một người bạn để học sinh có thể chia sẻ, giải quyết kịp thời những khúc mắc, mâu thuẫn, giúp đỡ các em trong những vấn đề riêng tư mà các em ngại nói. Trước tiên, tôi sẽ giao nhiệm vụ cho tất cả học sinh làm cho mình một chiếc sổ tay riêng. Mỗi tháng, tôi sẽ đưa ra một chủ điểm riêng cho việc viết thư để từ đó khuyến khích học sinh viết thư, tạo cơ hội để học sinh chia sẻ và gỡ bỏ nhiều nhất có thể các khúc mắc trong cuộc sống: - Tháng 1: Ước mơ và mục tiêu - Tháng 2: Tình bạn . - Tháng 3: Khám phá sở thích - Tháng 4: Quản lý thời gian - Tháng 5: Vượt qua thách thức - Tháng 6: Ước mơ tương lai - Tháng 7: Trải nghiệm mùa hè - Tháng 8: Học tập và phát triển cá nhân - Tháng 9: Tầm quan trọng của góp ý 11
12. - Tháng 10: Sức khỏe tinh thần và sống lạc quan - Tháng 11: Trân trọng gia đình và ấm áp ngày lễ - Tháng 12: Tổng kết cuối năm và kế hoạch tương lai Tôi sẽ khuyến khích, gợi mở các em về những điều có thể chia sẻ trong sổ tay như: ước mơ, mục tiêu, sức khỏe tinh thần, gia đình, bạn bè, Tôi luôn bày tỏ thái độ trân trọng, lắng nghe học sinh khi các em gửi gắm tâm sự nơi tôi để cho học sinh thấy được sự đồng cảm, chân thành, thấu hiểu đối với học sinh. Từ đó, các em sẽ cảm thấy thoải mái và an toàn khi chia sẻ tâm tư của mình. Sau mỗi tuần hoặc mỗi ngày tùy vào hoạt cảnh của lớp, của trường, một hiện tượng đặc biệt, tôi sẽ xem từng quyền sổ tay của học sinh để đọc những chia sẻ của các em, nếu biết được em học sinh nào đang gặp vấn đề gì khó khăn hoặc những câu chuyện tiêu cực thì tôi sẽ tìm cách chia sẻ, giúp đỡ ngay. Đối với những góp ý của học sinh, tôi sẽ ghi nhận, tìm hiểu thực tế và điều chỉnh lại phương pháp dạy học cho phù hợp với một tinh thần “vui vẻ chia sẻ, vui vẻ đón nhận, thấu hiểu học sinh, không đối đầu , không phê bình học sinh trước 12
13. lớp những điều chia sẻ riêng tư , tăng cường khen ngợi các em, giúp các em ngày càng tự tin, và cảm thấy vui vẻ khi đường đến trường, đến lớp. Với mô hình này, các em học sinh sẽ cảm thấy vui vẻ, hạnh phúc hơn khi được nói ra những điều mà mình mong muốn, các em sẽ có cơ hội được chia sẻ, được quan tâm và nhận được sự hỗ trợ giải quyết các vấn đề khó khăn mà các em đang gặp phải. Biện pháp đã mang lại kết quả tích cực trong việc tạo cơ hội cho học sinh thoải mái chia sẻ tâm tư, suy nghĩ và ý kiến của mình. Từ việc tạo không gian tự do, thúc đẩy gắn kết đến việc khuyến khích phát triển cá nhân, sổ tay này đã đóng góp quan trọng vào việc xây dựng một môi trường học tập và phát triển cá nhân đầy ý nghĩa và hạnh phúc. * Điểm mới: Điểm mới của biện pháp này đó là thay vì chỉ tập trung vào việc chia sẻ thông tin học tập, sổ tay hạnh phúc tạo ra một khung giao tiếp toàn diện hơn, cho phép học sinh thể hiện tất cả các khía cạnh của bản thân. Học sinh được khuyến khích thể hiện tâm trạng và suy nghĩ một cách tự nhiên và chân thành nhất. Ngoài ra, sổ tay hạnh phúc còn giúp tập trung vào khía cạnh tâm lý và tinh thần của học sinh, giúp học sinh có cơ hội tự tìm hiểu về bản thân, quản lý cảm xúc một cách hiệu quả và xây dựng tâm lý mạnh mẽ. Giáo viên kịp thời giải quyết các vướng mắc, các khó khăn, các tình huống thích hợp qua cuốn sổ tay hạnh phúc. c) Biện pháp 3. Tổ chức đa dạng các hoạt động vui chơi, trải nghiệm sáng tạo. * Mục đích: - Biện pháp được thực hiện nhằm giúp học sinh nâng cao khả năng giải quyết vấn đề và kết nối tập thể. Đồng thời, biện pháp cũng tạo cơ hội để học sinh kết nối và hợp tác với nhau trong việc thực hiện tình huống, học cách làm việc trong một tập thể, tôn trọng ý kiến của người khác và phát triển kỹ năng hợp tác. Thêm vào đó, biện pháp còn giúp học sinh phát triển khả năng thể hiện cảm xúc và diễn xuất, giúp các em tự tin trong việc diễn đạt ý kiến của mình. Tạo ra môi trường 13
14. học tập đa dạng, thú vị và kích thích sự tương tác giữa học sinh. Thông qua việc tổ chức các hoạt động vui chơi và trải nghiệm ngoại khóa sẽ tạo ra sự hứng thú và tạo động lực cho học sinh tham gia học tập một cách tích cực hơn. Bên cạnh đó, biện pháp này cũng hướng đến mục tiêu phát triển các kỹ năng xã hội, tạo ra cơ hội cho học sinh trải nghiệm và khám phá thực tế. * Nội dung và cách thực hiện: - Tổ chức đa dạng hóa các hoạt động vui chơi, trải nghiệm, sáng tạo tạo ra nhiều kỹ năng giải quyết vấn đề giúp học sinh đối diện và vượt qua các thách thức, xử lý tình huống phức tạp để đạt được sự thành công. Trong học tập, kỹ năng giải quyết vấn đề là trụ cột trong việc phát triển tư duy sáng tạo và phản biện của học sinh. Nó giúp học sinh áp dụng kiến thức một cách thực tế, có thể phân tích các vấn đề phức tạp, tìm ra những phương án giải quyết và thử nghiệm các cách tiếp cận khác nhau. Kỹ năng giải quyết vấn thúc đẩy tư duy sáng tạo và khả năng tìm kiếm cách giải quyết mới, giúp tạo ra những thay đổi tích cực cho học sinh. Sự cần thiết của việc kết nối tập thể, xây dựng lớp đoàn kết, vững mạnh trong lớp học hạnh phúc, không chỉ ảnh hưởng đến môi trường học tập mà còn tạo nền tảng cho sự phát triển toàn diện của học sinh. Kết nối tập thể đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự hợp tác và giao tiếp trong lớp học. Xây dựng lớp đoàn kết, mạnh mẽ cũng giúp học sinh cảm nhận sự hỗ trợ và sự an toàn trong lớp học. - Tổ chức tập kịch: Trước tiên, tôi tiến hành tổ chức tình huống, tiểu phẩm kịch theo chủ đề tháng vào các tiết sinh hoạt. Dựa theo chủ đề mà tôi đã giao, học sinh sẽ thảo luận, xây dựng kịch bản hoặc đưa ra các tình huống cụ thể trong thực tiễn để cả lớp cùng suy luận và tìm cách giải quyết. Xây dựng tình huống, tiểu phẩm kịch giúp học sinh nâng cao khả năng giải quyết vấn đề và kết nối tập thể 14
15. Chủ đề theo tháng và các tình huống phù hợp để tổ chức ví dụ: Tháng 8: Tựu trường + Năm học mới, cấp học mới, bạn bè mới -> làm sao để hoà nhập + Hình thành thói quen độc lập, tự quản, tự chủ bản thân như thế nào? Tháng 1: Khởi đầu năm mới + Đề ra mục tiêu cá nhân cho năm mới và lập kế hoạch để đạt được chúng. + Tự đặt ra thách thức để phát triển bản thân, khó khăn -> làm thế nào để đạt được mục tiêu? Tháng 2: Xây dựng tình bạn Chia sẻ và hỗ trợ bạn bè -> làm sao để xây dựng mối quan hệ tốt với bạn bè. 15
16. Giải quyết xung đột và duy trì mối quan hệ thân thiện với bạn bè -> làm như thế nào? * Xây dựng tình huống và giải quyết vấn đề + Để tiến hành tôi đã chia lớp thành các nhóm nhỏ, ghi tình huống vào giấy, cho các nhóm bốc và giải quyết các tình huống đó. + Tiếp theo, tôi đưa ra tình huống có tính tranh cãi và mời các nhóm phản biện để học sinh nâng cao khả năng tư duy và giải quyết vấn đề. * Xây dựng tiểu phẩm kịch + Các tình huống mang tính tượng trưng, ảnh hưởng sâu và mật thiết đến đời sống học sinh, là vấn đề cấp thiết trong xã hội để học sinh dễ hiểu và thực hiện. + Tình huống có nhiều nút thắt cần giải quyết, đủ dài để xây dựng thành tiểu phẩm. + Cách tôi tổ chức, xây dựng tiểu phẩm: Đầu tiên tôi sẽ cho học sinh bốc thăm lựa chọn nhóm theo tháng, sau đó tôi sẽ hướng dẫn học sinh xây dựng kịch bản, tôi duyệt kịch bản và góp ý thêm cho học sinh, sau khi hoàn thành học sinh sẽ diễn, lớp phản hồi lại cách giải quyết trong tình huống và tôi chuẩn hóa lại các em. Học sinh không chỉ đã nâng cao khả năng giải quyết vấn đề một cách linh hoạt và sáng tạo, mà còn tạo ra môi trường hỗ trợ cho tất cả các thành viên trong tập thể. Đồng thời, biện pháp đã giúp học sinh tự tin hơn trong việc giao tiếp và thể hiện bản thân. 16
17. - Tổ chức sinh hoạt tập thể theo tháng như: Tập dân vũ. - Trong giờ hoạt động trải nghiệm tổ chúc cho học sinh nghe nhạc đoán tên bài hát, có thưởng cho thi đua các tổ - Thi bồn hoa đẹp giữa các tổ vào thời điểm tháng thích hợp . 17
18. - Tổ chức sinh hoạt đầu giờ có kế hoạch : Đầu giờ học là khoảng thời gian thích hợp để tạo nên bầu không khí thoải mái, vui vẻ cho buổi học. Đồng thời, đây cũng là lúc học sinh có thể tiếp thu kiến thức tốt nhất. Để đảm bảo các hoạt động sinh hoạt đầu giờ đạt được hiệu quả tốt nhất, tôi đã tiến hành xây dựng kế hoạch tùy theo theo từng ngày, từng môn, từng tuần, từng tháng phù hợp. Bởi thời gian đầu giờ khá hạn chế, chỉ có 15 phút nên cần phải cân nhắc tổ chức các hoạt động một cách hợp lý. Kế hoạch tổ chức sinh hoạt đầu giờ trong 1 tuần đã được tôi lập ra như sau, ví dụ: + Thứ 2: Tổ chức buổi trò chuyện học thuật "Khám phá tri thức". Học sinh sẽ được chia thành nhóm nhỏ để thảo luận về một chủ đề học thuật thú vị. Mỗi nhóm sẽ chia sẻ kiến thức và kết quả của mình với cả lớp, giúp phát triển kỹ năng nghiên cứu, thuyết trình và giao tiếp. Thứ 4: Giao lưu văn nghệ. Thứ 5: Tổ chức trò chơi “Câu đố hóc búa”. + Ví dụ tháng 12 có một ngày thùy chon: Ngày tặng quà ý nghĩa. Học sinh sẽ được giao nhiệm vụ làm món quà thủ công từ những nguyên liệu đơn giản như giấy, chỉ, vải, Sau đó, học sinh sẽ trao đổi và tặng quà cho bạn bất kì trong lớp, kèm theo một lời chúc tốt đẹp. Tháng 1 cũng chọn 1 ngày thích hợp: Kể chuyện về cuộc sống. 18
19. - Các hoạt động trong giờ ra chơi sẽ giúp học sinh có thể giải tỏa áp lực, lấy lại năng lượng sau giờ học. Tôi thường chọn những hoạt động vận động để học sinh vừa rèn luyện sức khỏe vừa phát triển tư duy. Một số trò chơi tôi thường tổ chức trong giờ ra chơi là: Ném bóng: Do lớp ở tầng 1 sát sân trường nên tôi tổ chức chò chơi ném bóng. Ban cán sự sẽ chia lớp thành hai đội, đứng ở hai đầu sân và ném bóng qua nhau. Đội ném bóng qua đầu và cố gắng đưa bóng vào vạch kết thúc của đối phương. Đội ném bóng đạt được điểm nếu bóng không bị đối phương bắt được. Đội giành chiến thắng sẽ được nhận quà. Kéo co: Ban cán sự sẽ chia lớp thành hai đội, mỗi đội đứng ở một đầu của sợi dây kéo co. Mục tiêu của mỗi đội là kéo đối phương vượt qua vạch đích ở giữa sợi dây. Khi tiếng còi khởi đầu vang lên, học sinh sẽ cùng nhau cố gắng kéo sợi dây về phía họ. Đội nào giành được chiến thắng sẽ nhận được phần thưởng. Các trò chơi vận động này sẽ giúp học sinh thư giãn sau giờ học mệt mỏi, giúp học sinh lấy lại năng lượng, trở nên năng nổ và tự tin trước đám đông. Đồng thời, các trò chơi cũng giúp học sinh phát triển kỹ năng tự quản của mình. - Bổ sung các hoạt động ngoài giờ trải nghiệm thực tế : Kết hợp với nhà trường, Đoàn Đội và phụ huynh học sinh: tổ chức các hoạt động trải nghiệm ý nghĩa giúp nâng cao khả năng sáng tạo và phát huy trí tưởng tượng cho học sinh. Một số hoạt động mà tôi đã tổ chức bao gồm: - Thi đấu cờ vua, đá cầu, . 19
20. - Tổ chức hoạt động trải nghiệm ở Quảng Ninh. - Tổ chức hoạt động sáng chế với thông điệp bảo vệ môi trường phòng cháy chữa cháy, an toàn giao thông, ngày hội STEM, ngày hội đọc sách. 20
21. Nhờ vào sự đổi mới trong cách tổ chức, học sinh đã có những trải nghiệm học tập thú vị và bổ ích hơn, đồng thời tạo ra môi trường lớp học tràn đầy năng lượng tích cực. * Điểm mới: Điểm mới của biện pháp này đó là giúp học sinh học cách giải quyết các vấn đề được đưa ra trong kịch bản, xử lý các tình huống bất ngờ và tìm cách thích nghi. Thông qua việc tham gia vào việc xây dựng kịch bản và diễn xuất, học sinh đã có cơ hội thể hiện sự sáng tạo và khả năng diễn đạt của mình. Đồng thời, việc thực hiện các tình huống và tiểu phẩm kịch đã giúp tạo một môi trường kết nối mạnh mẽ giữa các thành viên trong lớp. Thực hiện các hoạt động vui chơi và ngoại 21
22. khóa để mở rộng phạm vi hoạt động của lớp học, đem lại không gian sôi nổi để học sinh có thể thể hiện sự sáng tạo của mình. Việc kết hợp hoạt động vui chơi và ngoại khóa vào tiết sinh hoạt và sinh hoạt đầu giờ tạo ra môi trường học tập thú vị và gắn kết với cuộc sống hàng ngày của học sinh, giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách hiệu quả hơn e) Biện pháp 4: Xây dựng môi trường học tập an toàn, thân thiện * Mục đích: nhằm đảm bảo học sinh được học tập, hoạt động trong môi trường giáo dục an toàn, thân thiện, lành mạnh, bình đẳng góp phần phát triển toàn diện về thể chất, tinh thần và trí tuệ, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. * Nội dung và cách thực hiện: - Học sinh được khuyến khích đề xuất sáng kiến và cùng giáo viên thực hiện các giải pháp để nâng cao chất lượng, hiệu quả học tập: tiếp tục tuyên truyền, khuyến khích học sinh tham gia nghiên cứu khoa. - Học sinh được học, giáo dục về đạo đức, lối sống, pháp luật, ý thức trách nhiệm công dân với đất nước, với cộng đồng về các vấn đề: bảo vệ môi trường, sử dụng tiết kiệm năng lượng, phòng chống tệ nạn xã hội, phòng chống xâm hại, bạo lực gia đình, bạo lực học đường. - Học sinh được tham gia các hoạt động: Vệ sinh trường lớp; trồng, chăm sóc cây, vườn hoa, thảm cỏ trong khuôn viên trường; lớp chịu trách nhiệm vệ sinh lớp học, khu vực, sử dụng, bảo quản và giữ gìn các đồ dùng dùng chung trong lớp (bàn ghế, thiết bị điện, tài liệu học tập, đồ dùng, thiết bị phục vụ học tập).Học sinh được thành lập các câu lạc bộ sở thích; tổ chức, tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao; các trò chơi dân gian, hội thi biểu diễn dân ca, các hoạt động vui chơi giải trí lành mạnh. - Xây dựng tập thể lớp thân thiện gắn bó,đoàn kết, biết chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau, thân thiện, trung thực, hợp tác, giúp đỡ và tôn trọng sự khác biệt. Không nói tục, chửi bậy, miệt thị, xúc phạm, gây mất đoàn kết; không bịa đặt, lôi kéo, gây hiềm 22
23. khích, quấy rối, ép buộc, đe dọa, bạo lực với bạn học khác; không phát tán thông tin để nói xấu, làm ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm bạn học. - Có y tế riêng, thuận tiện cho sơ cứu, cấp cứu và chăm sóc sức khỏe học sinh. Có tủ thuốc và các dụng cụ sơ cấp cứu ban đầu theo quy định. - Có đủ nhà vệ sinh học sinh (nam riêng, nữ riêng), đảm bảo sạch sẽ, không ô nhiễm môi trường. Có chỗ rửa tay với nước sạch, xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn khác. Có hệ thống cấp nước sạch, hệ thống thoát nước; có hệ thống phân loại, thu gom rác thải. - Tạo cho học sinh được thể hiện và được công nhận giá trị bản thân, để các em chia sẻ sở thích của bản thân thông qua các hoạt động văn nghệ, hội họa, thể thao. Tăng cường cho các học sinh tham gia vào các hoạt động của lớp, của trường. Khuyến khích và công nhận những đặc điểm tốt của từng cá nhân học sinh. - Tạo sự gắn kết thấu hiểu và hỗ trợ giữa giáo viên và phụ huynh dưới nhiều hình thức . - Việc trang trí lớp học sạch đẹp tạo không gian học tập, vui chơi xanh sạch đẹp. không chỉ tạo nên một môi trường học tập thú vị mà còn đóng góp quan trọng trong việc xây dựng môi trường năng động, kích thích sự tích cực của học sinh. Khi được tham gia vào việc phân công trang trí lớp học, học sinh sẽ học cách sắp xếp, bài trí không gian một cách hài hòa và rèn luyện các kỹ năng sáng tạo, hợp tác. Qua việc thể hiện ý tưởng riêng và cùng nhau thực hiện ý tưởng đó, học sinh học được cách làm việc nhóm, lắng nghe và tôn trọng ý kiến của đồng đội, từ đó góp phần tạo nên một môi trường học tập thú vị. Ngoài ra, vào các ngày lễ trong năm, tôi sẽ cho học sinh trong lớp chủ động phân chia nhiệm vụ trang trí lớp học theo chủ đề để tổ chức các sự kiện, liên hoan cùng nhau. Biện pháp đã giúp học sinh phát triển và nâng cao khả năng sáng tạo, tư duy cởi mở khi đến lớp. Không gian lớp học cũng trở nên thú vị và sống động hơn, kích thích tinh thần học tập của học sinh. 23
24. * Điểm mới: Điểm mới của biện pháp này đó là thay vì một môi trường học tập truyền thống, việc thi đua trang trí lớp học hạnh phúc đã mở ra cánh cửa cho sự phát triển toàn diện và tích cực của học sinh. Sự tham gia tích cực vào việc trang trí lớp học đã thúc đẩy sự sáng tạo và tư duy độc đáo của học sinh. Đồng thời, làm việc nhóm để thực hiện các ý tưởng trang trí cũng đã thúc đẩy kỹ năng hợp tác và linh hoạt của học sinh. Điều này không chỉ tạo ra một không gian lớp học đa dạng mà còn giúp học sinh rèn luyện kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm hiệu quả. 3. Thực nghiệm sư phạm. a) Mô tả cách thực hiện Sau khi áp dụng biện pháp “Kiến tạo mô hình lớp học hạnh phúc - học sinh tích cực thông qua công tác chủ nhiệm tại trường THCS” học sinh đã có nhiều thay đổi và biểu hiện tích cực. Sáng kiến tác động sâu sắc đối với tư duy và hành vi của học sinh, đồng thời thúc đẩy sự phát triển toàn diện của các em. Việc thảo luận bộ quy tắc ứng xử, nội quy lớp học kết hợp quy chế khen thưởng tích cực đã 24