Sáng kiến kinh nghiệm Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học tại trường THCS Châu Khê

Nội dung tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học tại trường THCS Châu Khê

1. ỦY BAN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ TỪ SƠN TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ CHÂU KHÊ SÁNG KIẾN ĐỀ NGHỊ THẨM ĐỊNH, ĐÁNH GIÁ Ở CẤP: Cơ sở TÊN SÁNG KIẾN: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHUYÊN MÔN THEO HƯỚNG NGHIÊN CỨU BÀI HỌC TẠI TRƯỜNG THCS CHÂU KHÊ Tác giả sáng kiến: ĐỖ THỊ KIM THOA Chức vụ: Phó Hiệu Trưởng Đơn vị công tác: Trường THCS Châu Khê Bộ môn (chuyên ngành): Công tác quản lý Từ Sơn, Tháng 01 năm 2024
2. Phần 1. MỞ ĐẦU 1. Mục đích của sáng kiến Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề xuất một số giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học tại trường THCS Châu Khê. Từ đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường và thành phố Từ Sơn. 2. Tính mới và ưu điểm nổi bật của sáng kiến Trước đây việc sinh hoạt của các tổ chuyên môn nặng về đánh giá xếp loại giờ dạy theo tiêu chí. Người dự tập trung quan sát các hoạt động của GV để rút kinh nghiệm. Thống nhất cách dạy các dạng bài để tất cả GV trong từng khối thực hiện. Nhưng sáng kiến có tính mới là chỉ ra các giải pháp cụ thể nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học tại trường THCS Châu Khê. NCBH xuất phát từ thực tiễn cần giải quyết những khó khăn trong lớp học của giáo viên. Thông qua NCBH giáo viên được hợp tác cùng nhau, làm việc cùng nhau để xây dựng một kế hoạch bài học hoàn chỉnh. Phát huy được năng lực chuyên môn của tập thể, giúp GV rèn luyện, củng cố, phát triển kĩ năng quan sát; hiểu học sinh hơn. Đồng thời, giúp GV tích luỹ kinh nghiệm, nâng cao năng lực chuyên môn và đổi mới phương pháp, kĩ thuật dạy học, dự giờ theo hướng dạy học tích cực, lấy việc học của học sinh làm trung tâm khi tham gia sinh hoạt chuyên môn dựa trên nghiên cứu bài học. NCBH không tập trung vào đánh giá giờ học, xếp loại GV mà khuyến khích GV tìm ra nguyên nhân vì sao HS học chưa đạt kết quả tốt, có biện pháp nâng cao chất lượng dạy học, tạo cơ hội cho GV chủ động điều chỉnh phương pháp, nội dung, hình thức dạy học phù hợp với đối tượng HS lớp mình. Trong sáng kiến, tác giả có điểm mới là đã chỉ rõ: Quản lý hoạt động TCM trường THCS theo hướng NCBH là quản lý việc xây dựng và thực hiện kế hoạch năm học đáp ứng đổi mới giáo dục, quản lý việc chuẩn bị bài lên lớp của GV, đảm bảo giờ lên lớp của GV phải lấy HS làm trung tâm, giúp HS phát triển toàn diện, quản lý hồ sơ chuyên môn đáp ứng chất lượng dạy học.
3. 3. Đóng góp của sáng kiến để nâng cao chất lượng quản lý, dạy và học của nghành, đơn vị. CBQL và GV trong trường THCS Châu Khê, thành phố Từ Sơn có nhận thức tốt về quản lý hoạt động TCM theo hướng NCBH. Về công tác quản lý, việc xây dựng kế hoạch hoạt động của TCM trong nhà trường theo hướng NCBH, đã có sự bàn bạc thống nhất, xây dựng kế hoạch hoạt động phù hợp, đáp ứng mục tiêu GD&ĐT theo chỉ thị ban hành của luật giáo dục. Các phương pháp hoạt động của TCM đảm bảo tính khoa học và có tính đổi mới. Công tác tổ chức thực hiện diễn ra thuận lợi, đóng góp lớn vào sự đổi mới giáo dục và nâng cao chất lượng giảng dạy cho giáo viên ở các môn học. Hoạt động kiểm tra đánh giá TCM theo hướng NCBH thường xuyên thực hiện, cơ bản dịnh hướng tốt cho các TCM sinh hoạt theo hướng NCBH. Phần 2. NỘI DUNG Chương 1: THỰC TRẠNG VỀ VIỆC SINH HOẠT TỔ CHUYÊN MÔN HIỆN NAY TRONG NHÀ TRƯỜNG. Trong các trường THCS, Tổ chuyên môn đóng vai trò quan trọng trong triển khai thực hiện các nhiệm vụ giáo dục, nâng cao chất lượng dạy và học. Tổ chuyên môn quản lý giáo viên trong tổ theo nhiệm vụ quy định, là đầu mối để Hiệu trưởng quản lý nhiều mặt trong công tác chuyên môn. Tổ chuyên môn có quan hệ cộng đồng, hợp tác, phối hợp với các bộ phận nghiệp vụ và các tổ chức đoàn thể khác trong nhà trường, tiếp nhận các thông tin đổi mới của chương giáo dục mới và triển khai xây dựng các kế hoạch giảng dạy, kế hoạch quản lý theo chương trình mới của Bộ GD&ĐT, nghiên cứu bài học theo chương trình hiện hành nhằm đảm bảo cho HS sớm tiếp cận chương trình giáo dục phổ thông mới giúp các em phát triển toàn diện về năng lực và trí tuệ. Vai trò của tổ chuyên môn đã được khẳng định và là một bộ phận không thể thiếu trong hệ thống cơ cấu tổ chức nhà trường. Những năm qua, các trường THCS trên địa bàn thành phố Từ Sơn, đang triển khai thực hiện áp dụng chương trình giáo dục phổ thông mới 2018 vào giảng dạy, các tổ chuyên môn trong nhà trường đã nghiên cứu đổi mới nội dung, hình thức tổ
4. chức dạy học, phương pháp dạy học, phương pháp kiểm tra đánh giá HS theo chương trình mới. Tổ chức các hoạt động bồi dưỡng, GV trong tổ nắm bắt chương trình mới của Bộ GD&ĐT Tuy nhiên, quá trình quản lý hoạt động của tổ chuyên môn tại các trường THCS còn mang nặng tính hình thức, chiếu lệ và kém hiện quả. Phần lớn Tổ trưởng tổ chuyên môn vẫn quản lý Tổ theo kinh nghiệm, công tác quản lý chưa chuyên sâu, chưa phát huy được hiệu quả hoạt động đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Tư duy quản lý chậm đổi mới, nhận thức chưa đúng về mục tiêu giáo dục và còn nhiều ý kiến trái chiều trong đổi mới nội dung và phương pháp giáo dục theo chương trình mới. Vấn đề đặt ra hiện nay là phải quản lý hoạt động Tổ chuyên môn như thế nào để vẫn đảm bảo đúng quy trình quản lý của Hiệu trưởng đáp ứng chương trình giáo dục mới và phát huy được vai trò, khả năng sáng tạo của các thành viên TCM nhà trường trong hoạt động giảng dạy. Hiện nay, việc quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học là một hình thức mới mang lại hiệu quả cao trong hoạt động chuyên môn tại các trường phổ thông. Đây được coi là hướng đi đúng trong công tác chuyên môn của nhà trường hướng tới mục tiêu đổi mới giáo dục. Từ thực trạng trên, có thể thấy quản lý TCM là vấn đề hết sức quan trọng và cần thiết để đổi mới toàn diện giáo dục. Tôi xin đưa ra một số ý kiến cho vấn đề này thông qua sáng kiến kinh nghiệm: “Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học tại trường THCS Châu Khê” Chương 2: NHỮNG GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHUYÊN MÔN THEO HƯỚNG NGHIÊN CỨU BÀI HỌC TẠI TRƯỜNG THCS CHÂU KHÊ. 1. Giải pháp 1: Xây dựng Kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn trường trung học cơ sở theo hướng nghiên cứu bài học *Mục tiêu của giải pháp Thiết lập các hành lang pháp lý trong hoạt động quản lý tổ chuyên môn trên cơ sở phát huy tính chủ động tích cực cho các cán bộ GV trong tổ, thực hiện các bước phát huy năng lực sáng tạo cho GV và HS trong các kế hoạch năm học.
5. Nhà trường định hướng cho GV chủ động xây dựng các kế hoạch cá nhân dựa trên định hướng nghiên cứu bài học. Thống nhất các hoạt động trong TCM giữa GV và CBQL nhằm đảm bảo cho các hoạt động đươc thực hiện tốt. Xây dựng kế hoạch là cơ sở để nhà trường tiến hành các hoạt động quản lý TCM theo định hướng NCBH đã đề ra, căn cứ vào các tiêu chí đề xuất trước khi bước vào năm học để đánh giá các hoạt động của GV đạt hay không đạt. * Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp Xây dựng kế hoạch hoạt động của TCM là giai đoạn đầu trong công tác quản lý TCM và quản lý nhà trường nhằm xác định hệ thống mục tiêu, nội dung, biện pháp cần thiết trong hoạt động dạy và học, thống nhất các hoạt động theo định hướng NCBH có sẵn. Khi xây dựng kế hoạch hoạt động của TCM, hiệu trưởng nhà trường, CBQL, tổ trưởng TCM và những GV cốt cán có kinh nghiệm lâu năm phải cùng nhau có các buổi họp cán bộ chủ chốt nhằm phân tích thực trạng hoạt động TCM hiện nay trong nhà trường, phân tích định hướng quản lý TCM theo NCBH có ưu nhược điểm như thế nào để thống nhất các biện pháp xây dựng hoạt động. Cần xác định mục tiêu, chỉ tiêu cần đạt được trong sinh hoạt TCM theo định hướng NCBH và bước đầu đánh giá tính thực tiễn của mục tiêu đó. Tổ trưởng TCM tham mưu cho Hiệu trưởng xây dựng các hoạt động đổi mới sinh hoạt chuyên môn tương ứng với các mục tiêu đó. Trước đó, tổ trưởng TCM đã phải báo cáo cho Hiệu trưởng và Phó Hiệu trưởng về thực trạng đội ngũ GV trong TCM, các vấn đề về số lượng nguồn nhân lực hiện tại, năng lực chuyên môn, phẩm chất đạo đức, chính trị để trước khi đổi mới hoạt động TCM cần ổn định và bổ sung đầy đủ nguồn lực cho các TCM trong nhà trường đảm bảo các công tác giáo dục trong năm học. Xây dựng các nguồn lực để thực hiện sinh hoạt TCM theo hướng NCBH, trong đó dành nguồn ngân sách đảm bảo các hoạt động được diễn ra thuận lợi. Trong xây dựng quy chế sinh hoạt chuyên môn của TCM theo hướng NCBH để các hoạt động có hiệu quả cần quy định thời gian thực hiện rõ ràng, tổ chức SHCM 2 lần / tháng.
6. Xây dựng các bài học theo định hướng NCBH, xây dựng các giờ giảng minh hoạ cần được thực hiện theo cách luân phiên các môn học theo khối lớp. Tất cả các GV trong TCM đều được lần lượt dạy giờ minh hoạ. GV có kinh nghiệm, có chuyên môn tốt sẽ dạy trước ở những tuần đầu năm học nhằm làm kinh nghiệm cho các GV trẻ, lần lượt hàng tuần trong năm. Yêu cầu các GV đều phải thực hiện dạy minh hoạ tại chính lớp học của mình và tuyệt đối không dạy trước, dạy thử, luyện tập trước cho HS Quy trình về thời gian, địa điểm, môn học cũng sẽ được lên kế hoạch chi tiết trong bản kế hoạch đầu năm học về các hoạt động sinh hoạt của TCM. Hiệu trưởng với vai trò quản lý sẽ thống nhất với tổ trưởng TCM để cho GV chủ động lựa chọn thời gian địa điểm sao cho phù hợp với công tác giảng dạy của GV và có trách nhiệm báo cáo lại bằng văn bản lên CBQL. Tổ trưởng TCM tiếp nhận kế hoạch dự thảo của nhà trường để triển khai trong tổ chuyên môn, công bố dự thảo kế hoạch hoạt động của TCM để GV cùng nắm rõ và cho ý kiến đóng góp, đồng thời Tổ trưởng TCM tổng hợp các ý kiến của GV đưa ra và trình bày lại trong cuộc họp xây dựng kế hoạch sinh hoạt TCM theo hướng NCBH sau và bổ sung các ý kiến vào dự thảo nếu được sự đồng ý của CBQL nhà trường. Hiệu trưởng phê duyệt kế hoạch và yêu cầu tổ trưởng TCM triển khai xuống các GV và nhân viên nhà trường 2. Giải pháp 2: Tổ chức thực hiện sinh hoạt tổ chuyên môn trường trung học cơ sở theo hướng nghiên cứu bài học *Mục tiêu của biện pháp Thông qua tổ chức, chỉ đạo hoạt động TCM theo hướng NCBH, các GV chủ động trong hoạt động giảng dạy, phát triển năng lực dạy học bằng cách đổi mới phương pháp, hình thức giáo dục, hiểu rõ hơn các mục tiêu mà nhà trường hướng tới. Cách thức sinh hoạt TCM theo hướng NCBH giúp GV học tập lẫn nhau, trau dồi kiến thức, tay nghề sư phạm, qua đó các giờ dạy mẫu trên lớp, GV chủ động rút kinh nghiệm cho bản thân và biến nó thành những bài học áp dụng cho các buổi lên
7. lớp. Tổ chức chỉ đạo sinh hoạt TCM theo hướng NCBH còn là con đường ngắn nhất để GV tiếp cận với chương trình GDPT mới, giúp HS có cơ hội phát huy tính chủ động sáng tạo, phát triển toàn diện các kỹ năng cần thiết cho tương lai. * Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp Kế hoạch sinh hoạt TCM theo định hướng NCBH đã được thống nhất và phê duyệt từ phía Hiệu trưởng nhà trường, bản kế hoạch lúc này trở thành mục tiêu chung của tập thể. Tổ trưởng TCM có trách nhiệm trực tiếp tổ chức triển khai tại tổ chuyên môn. Hiện tại, hoạt động sinh hoạt TCM theo phương thức dự giờ, thao giảng với các nội dung phong phú, thiết thực đã và đang được thực hiện khá thường xuyên tại các trường. Để cho hoạt động sinh hoạt TCM thêm đa dạng và bắt kịp xu thế đổi mới GV, các TCM trong nhà trường phải tiến hành đổi mới sinh hoạt theo định hướng NCBH, trong đó tiến hành các bước sau: Bước 1: Họp tổ chuyên môn, xác định mục tiêu sinh hoạt theo hướng NCBH Tổ trưởng TCM phân công môn, lớp dạy các tiết SHCM cho GV trong trường theo sự định hướng tham mưu của Hiệu trưởng, khi phân nhiệm vụ chuyên môn căn cứ vào tình hình cụ thể của TCM, căn cứ vào nguyện vọng, khả năng chuyên môn của GV và nhiệm vụ năm học của nhà trường cùng kế hoạch sinh hoạt TCM để có sự phân bổ phù hợp đảm bảo công bằng cho tất cả GV, phát huy tính dân chủ thống nhất. Tổ trưởng TCM triển khai nội dung sinh hoạt TCM theo hướng NCBH đã được phê duyệt với lãnh đạo nhà trường cho GV cùng nắm bắt, thống nhất kế hoạch cá nhân của GV, các nhiệm vụ của GV cần phải thực hiện khi tiến hành sinh hoạt chuyên môn theo hướng NCBH. Cùng thảo luận với GV để cùng nhau hiểu rõ bản chất, cách thức tiến hành sinh hoạt TCM theo hướng NCBH. Tổ trưởng TCM phân công cho các GV soạn giảng giờ dạy minh hoạ theo hướng NCBH, thực hiện đúng chủ trương, cán bộ GV có kinh nghiệm tốt sẽ thực hiện giờ dạy minh hoạ trước. Các GV cùng nhau thảo luận chi tiết về thể loại bài
8. học, môn học lựa chọn làm giờ minh hoạ, các phương pháp, phương tiện dạy học phù hợp sao cho đạt kết quả cao nhất. Quan tâm tới sự phân hoá năng lực HS trong một lớp để rèn luyện hướng dẫn HS các kiến thức cơ bản giúp các em có kỹ năng giải quyết vấn đề trong thực tiễn. Tổ trưởng TCM tập hợp các ý kiến và công tác phân công trong TCM thành văn bản chi tiết, các nghiên cứu về sinh hoạt TCM theo hướng NCBH để nộp lên hiệu trưởng nhà trường làm căn cứ để sau này kiểm tra đánh giá. Bước 2: Tiến hành bài giảng minh hoạ và dự giờ GV dạy minh hoạ theo hướng NCBH ngay tại lớp mình đang giảng dạy nhằm mục đích dễ dàng so sánh với phương pháp dạy học cũ trên cùng một nhóm HS cụ thể. Tất cả các GV trong TCM và một số CBQL, GV khác TCM cùng đi dự giờ, ghi chép cụ thể các hoạt động trong giờ minh hoạ, thu thập các dữ kiện về bài học để học hỏi. Việc đứng quan sát lớp sẽ phụ thuộc vào nhu cầu của từng GV chứ không nhất thiết phải ở cuối lớp. GV có thể đứng bất kỳ khu vực nào để quan sát HS thuận tiện nhất, nắm bắt tư duy, tâm lý, phản ứng của các em về bài học được dạy theo phương pháp mới. GV dự giờ phải ghi lại các diễn biến trong học tập của HS, tập trung lấy HS làm trọng tâm, có thể quay camera, chụp ảnh để làm tư liệu. Tuy nhiên GV dự giờ cũng phải đảm bảo nguyên tắc không làm ảnh hưởng tới việc dạy học, không làm phiền việc dạy và học của GV và HS, người quay phim chụp hình không đứng che khuất HS, không làm sao nhãng việc học hay làm HS khó chịu. Việc quan sát những phản ứng, thái độ của HS trong giờ học nhằm đánh giá được mức độ hiểu bải của các em. Từ đó có kinh nghiệm về sự phân hoá HS đã phù hợp hay cần chỉnh lý lại ở các bài học sau. Tổ trưởng TCM có thể phát cho các GV tham gia dự giờ bài minh hoạ mẫu phiếu đánh giá với các nội dung sau: Bảng: Mẫu phiếu quan sát giờ minh hoạ Nội dung Biểu hiện của HS Nguyên nhân Giải pháp Hoạt động 1 + Cảm xúc + Hạn chế: + Nên
9. Nội dung hoạt + Thái độ + Vì + Giải quyết vấn động, nhiệm vụ + Hành vi đè câu hỏi, bài tập + Trả lời câu hỏi +Bài tập, sản phẩm Hoạt động 2 Mục tiêu của việc phát mẫu phiếu đánh giá này là giúp GV tham gia dự giờ có thể hình dung ra được vấn đề mình cần quan sát, tập trung vào thái độ, ý thức của HS chứ không phải là GV. Đồng thời mẫu phiếu giúp GV thống kê một cách có khoa học về vấn đề sinh hoạt TCM theo hướng NCBH. Bước 3: TCM thảo luận về giờ dạy minh họa Sau khi kết thúc giờ dạy minh họa, các GV cùng về tổ bộ môn và GV dạy được tự nhận xét về hiệu quả giờ dạy của mình. Ý tưởng đã đã thực hiện được, chưa thực hiện được so với kế hoạch dạy học đã xây dựng. Đồng thời các GV dự giờ cũng tham gia thảo luận, nhấn mạnh ưu điểm nổi bật của giờ giảng, hiệu quả của bài học đối với HS, phân tích hoạt động học của HS, và rút ra kết luận. Chỉ cần trên 80% HS trong lớp thích thú với phương pháp dạy theo định hướng NCBH đã là sự thành công bước đầu của định hướng NCBH. Các GV dự giờ thảo luận về các điểm chưa hiệu quả, những khó khăn trong việc tiếp cận của HS khi thực hiện dạy học và mức độ lĩnh hội kiến thức của một số HS tỏ ra không hài lòng. Tổ trưởng TCM là người chủ trì buổi thảo luận cần linh hoạt, sáng tạo, thân thiện, gợi mở cho các GV chia sẻ về buổi dự giờ, những điểm hạn chế và đưa ra các giải pháp khắc phục, định hướng các ý kiến tập trung vào vấn đề liên quan, điều chỉnh kịp thời các ý kiến mang tính chỉ trích, chủ quan, nhắc nhở GV không trò chuyện tập trung vào chuyên môn, tạo không khí vui vẻ cho buổi nhận xét. Đặc biệt chỉ trọng tâm phân tích về hoạt động của HS, không đi sâu phân tích về GV và không xếp loại giờ dạy.
10. Tạo cơ hội cho tất cả GV đều được phát biểu, kể cả các ý kiến trái chiều tránh tình trạng đưa ra chung chung hoặc chỉ khen chứ không chê. Buổi thảo luận có thể sử dụng máy chiếu, màn hình để trình chiếu lại các video, hình ảnh đã quay chụp trong buổi giờ minh hoạ. Việc có hình ảnh hỗ trợ này sẽ giúp cho các nhận xét có minh chứng rõ ràng và mang tính thuyết phục hơn. Sau mỗi giờ thảo luận, tổ trưởng TCM hoặc Hiệu trưởng (người chủ trì) cần rút ra kết luật cho buổi thảo luận, tóm tắt gọn các vấn đề, đưa ra kết quả, hạn chế, nguyên nhân và giải pháp để GV từ đó rút kinh nghiệm cho bản thân học tập các bài học bổ ích trong hoạt động sinh hoạt TCM theo định hướng NCBH. Bước 4: Áp dụng định hướng NCBH vào giảng dạy Trên cơ sở bài minh hoạ, GV làm mẫu, các GV trong tổ vận dụng để đưa bài học vào giảng dạy hàng ngày. Trong đó tổ trưởng TCM phải căn cứ vào năng lực phẩm chất của từng GV để khuyến khích GV tìm tòi sáng tạo, chủ động đổi mới phương pháp, nội dung, hình thức bài giảng theo định hướng NCBH và áp dụng vào thực tiễn lớp học đang giảng dạy. Thảo luận lại phương pháp phân loại HS và nội dung kiến thức sao cho phù hợp với từng đối tượng để mỗi HS đến trường phải được trang bị các kĩ năng, phẩm chất và áp dụng các kiến thức đã học vào thực tế. GV chấp nhận, tôn trọng HS và đặc điểm của riêng từng em. Tổ trưởng TCM yêu cầu các GV phối hợp với nhau khi thiết kế kế hoạch bài dạy, thực hiện NCBH một cách nghiêm túc, xây dựng và phát huy vai trò văn hoá trong môi trường giáo dục, các GV cốt cán có kinh nghiệm hỗ trợ GV trẻ, xây dựng TCM trở thành tổ chức học tập và nghiên cứu. 3. Giải pháp 3: Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ tổ chuyên môn các trường trung học cơ sở theo hướng nghiên cứu bài học *Mục tiêu của biện pháp Vấn đề sinh hoạt TCM theo định hướng NCBH còn khá mới mẻ và không phải GV nào cũng đã nắm bắt hết ý nghĩa, vai trò của hoạt động sinh hoạt TCM theo hướng NCBH vì vậy mục tiêu của biện pháp là bồi dưỡng giúp GV có các kỹ năng cơ bản khi thực hiện sinh hoạt chuyên môn theo NCBH, để các buổi sinh hoạt
11. TCM đạt được hiệu quả cao nhất. Bồi dưỡng nâng cao năng lực cho GV theo hướng NCBH cũng là tạo điều kiện để GV cải thiện chất lượng dạy học, phát huy tính tích cực sáng tạo trong việc tìm kiếm phương pháp, hình thực dạy học mới đáp ứng chương trình GDPT mới và giúp GV có thêm kiến thức về các mô hình dạy học hiện đại hiện nay, hướng tới mục tiêu cuối cùng là tăng cường sự hứng thú học tập cho HS, từng bước cải thiện chất lượng giáo dục trong nhà trường. * Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp Sau khi công bố kế hoạch sinh hoạt TCM theo định hướng NCBH. Tổ trưởng TCM lấy ý kiến của GV về nhu cầu tham gia hoạt động bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn và hoạt động sinh hoạt chuyên môn, hoạt động dạy học theo hình thức NCBH. Tổ trưởng tổng hợp nhu cầu và gửi lên Ban giám hiệu nhà trường. Đồng thời, để bồi dưỡng về nghiệp vụ và sinh hoạt TCM theo hướng NCBH có kết quả cao, tổ trưởng TCM khảo sát nhận xét về trình độ năng lực chuyên môn của từng GV trong tổ, phân loại và tham mưu ý kiến này cho Ban giám hiệu nhà trường. Ban giám hiệu nhà trường cùng tổ trưởng TCM họp lên kế hoạch bồi dưỡng cho GV về sinh hoạt TCM theo hướng NCBH, để hoạt động bồi dưỡng có kết quả cao, công tác xây dựng kế hoạch cần rõ ràng, chi tiết về nội dung bồi dưỡng cần thiết, thời gian tổ chức bồi dưỡng, kinh phí bồi dưỡng, phân công rõ trách nhiệm và phối hợp hoạt động của các cá nhân giúp GV và CBQL chủ động trong hoạt động này và có kế hoạch bố trí nhân sự để hoạt động dạy học trong nhà trường không bị ảnh hưởng. Theo đánh giá của tác giả, các nội dung mà GV trong các trường THCS hiện còn yếu kém cần bồi dưỡng thêm đó là: bồi dưỡng kỹ năng làm việc nhóm trong TCM vì hoạt động TCM trong các trường THCS theo hướng NCBH một phần thành công là nhờ khả năng làm việc cùng nhau của các GV trong TCM. Do đó, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng chia sẻ thông tin là rất quan trọng. Đặc biệt trong quá trình thiết kế kế hoạch bài dạy minh hoạ, cần có sự hỗ trợ của toàn thể GV cùng
12. suy ngẫm và thảo luận về bài học, đưa ra ý kiến đóng góp để GV tổ chức tốt nhất hoạt động giảng dạy. Khi có kỹ năng làm việc nhóm tốt, TCM sẽ khai thác, phát huy được tư duy sáng tạo của GV trong triển khai hoạt động chuyên môn. Tổ trưởng TCM tham mưu cho Hiệu trưởng mời các chuyên gia về tập huấn, hoặc phân công các nhóm GV trong cùng tổ thực hiện nhiệm vụ chung giúp GV rèn luyện kỹ năng định hướng công việc cá nhân vì mục tiêu chung của toàn trường. Nhà trường cũng có thể tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn trong toàn trường cho toàn thể GV các tổ chuyên môn tham gia, có các bài tham luận về hoạt động NCBH và trao đổi rút kinh nghiệm những vẫn đề GV biết về NCBH, đánh giá những ưu điểm, hạn chế của TCM trong thực hiện triển khai sinh hoạt theo NCBH, từ đó có cơ sở để điều chỉnh tác động khắc phục những hạn chế trong NCBH của tổ mình. Thông qua các buổi sinh hoạt bổ ích đó, tổ trưởng TCM có thêm nhiều kinh nghiệm để vận hành quản lý tổ theo định hướng NCBH. Các GV trong TCM cũng có thể thường xuyên tổ chức trao đổi kinh nghiệm, Tổ trưởng TCM là người chủ trì các buổi họp trao đổi kinh nghiệm sinh hoạt theo hướng NCBH, lắng nghe đóng góp của GV về những tồn tại, những khó khăn khi sinh hoạt TCM theo hướng NCBH và cùng GV đưa ra giải pháp tháo gỡ vấn đề. Tuỳ từng điều kiện thực tế nhà trường, tổ trưởng TCM phải là cầu nối để GV và Ban giám hiệu nhà trường hiểu nhau, thông cảm cho nhau để cùng vượt qua những khó khăn trong công tác chuyên môn. Tất cả vì mục tiêu phát triển toàn diện cho HS. Trong năm học, nhà trường có thể tổ chức một đợt thi viết sáng kiến kinh nghiệm ứng dụng quản lý giáo dục theo hướng NCBH trong môn học mà các GV đảm nhận, thông qua đó để đánh giá sự hiểu biết của GV về định hướng NCBH, khuyến khích các GV phát huy năng lực sáng tạo từ thực tiễn giảng dạy, áp dụng vào trong các bài giảng, khuyến khích năng lực nghiên cứu của GV giúp GV ngoài hoạt động giảng dạy tốt còn có năng lực nghiên cứu tốt, không ngại khó, ngại khổ khi tiếp cận các vấn đề mới trong xu thế đổi mới GD hiện nay. Ngoài hoạt động bồi dưỡng do nhà trường tổ chức, có thể phát động phong
13. trào tự học tự bồi dưỡng, nâng cao chất lượng chuyên môn theo hướng NCBH, GV chủ động cập nhật xu hướng phát triển của giáo dục để trau dồi kiến thức cho bản thân. Bản chất của NCBH là quá trình lâu dài, sinh hoạt TCM theo hướng NCBH luôn phải cập nhật các kỹ năng, phương pháp giáo dục mới phù hợp cho từng bài học, từng môn học, nếu GV có thể chủ động tìm hiểu, thông qua các phương tiện truyền thông hiện đại, website, kho tư liệu để học hỏi kinh nghiệm từ các GV khác sẽ là giải pháp hiệu quả trong bồi dưỡng nâng cao năng lực cho GV từ đó TCM sẽ có những cá nhân xuất sắc, am hiểu về hoạt động giáo dục theo NCBH và áp dụng vào giảng dạy cho HS trong trường. 4. Giải pháp 4: Cải tiến công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động tổ chuyên môn trong các trường trung học cơ sở theo hướng nghiên cứu bài học *Mục tiêu của biện pháp Công tác kiểm tra đánh giá hoạt động TCM theo hướng NCBH nhằm mục đích điều chỉnh hoạt động TCM đi đúng hướng theo kế hoạch đề ra, nâng cao chất lượng dạy học của mỗi GV và đáp ứng mục tiêu của chương trình GDPT mới. Kiểm tra đánh giá còn giúp Hiệu trưởng quản lý tốt hoạt động của TCM, bổ sung điều chỉnh những vấn đề phát sinh theo chỉ đạo của cấp trên được kịp thời. Biến TCM trở thành một đơn vị NCBH tác động tích cực của việc xây dựng môi trường sư phạm. Mục tiêu của kiểm tra đánh giá là qua các buổi sinh hoạt TCM có chất lượng sẽ nâng cao năng lực dạy học của GV thông qua việc gợi mở cho GV các phương pháp dạy học mới phù hợp với HS từng lớp học, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục trong các trường THCS. Thông qua hoạt động kiểm tra đánh giá để có sự điều chính những bất cập trong hoạt động sinh hoạt TCM theo hướng NCBH và thu thập được các phản hồi để xây dựng các kế hoạch sinh hoạt cho TCM trong các năm học tiếp theo. * Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp Nội dung kiểm tra sẽ là: (1) từng bước kiểm tra việc thực hiện kế hoạch hoạt động của TCM đã được xác định từ đầu năm học; (2) Kiểm tra việc thực hiện các
14. hoạt động của TCM theo hướng NCBH như đánh giá hồ sơ chuyên môn, đánh giá phương pháp, hình thức dạy học, công tác chủ nhiệm, hoạt động giáo dục hướng nghiệp hay giáo dục trải nghiệm cho HS, kiểm tra kiến thức của HS qua các tập bàn kiểm tra GV đang lưu; (3) Kiểm tra tổ trưởng TCM và GV trong TCM người thực hiện kế hoạch hoạt động của TCM theo định hướng NCBH, đánh giá năng lực dạy học của các cá nhân từ đó nắm rõ năng lực nghề nghiệp của GV; (4) Kiểm tra việc hỗ trợ giúp đỡ nhau, chia sẻ kiến thức chuyên môn trong NCBH. Hiệu trưởng nhà trường là người chịu trách nhiệm trong hoạt động quản lý giáo dục trong nhà trường phải thực hiện các bước sau: Một là, Hiệu trưởng thành lập tổ kiểm tra nội bộ nhà trường, bao gồm các thành viên kiểm tra có uy tín, có năng lực chuyên môn tốt, có khả năng định hướng lãnh đạo, có sức thuyết phục đối với các GV trong trường. Tổ kiểm tra nội bộ được phân nhiệm vụ rõ ràng từng thành viên. Trước khi các cuộc kiểm tra đánh giá trong trường diễn ra, các cán bộ trong tổ kiểm tra phải được tập huấn bồi dưỡng các nội dung về quản lý TCM theo định hướng NCBH, nắm rõ nguyên tắc, ý nghĩa, phương pháp thực hiện kiểm tra hoạt động TCM. Các thành viên tổ kiểm tra nắm rõ tiêu chí đánh giá TCM theo kế hoạch hoạt động TCM theo hướng NCBH đã được phê duyệt ở đầu năm. Đông thời xây dựng thống nhất các nội dung, tiêu chí đánh giá hoạt động TCM theo hướng NCBH. Hai là, tổ trưởng TCM phải quán triệt đội ngũ GV trong tổ nhận thức hoạt động kiểm tra đánh giá là công việc quản lý của người lãnh đạo để xây dựng đội ngũ tiến bộ hơn, qua đó GV không cảm thấy gò bó, nặng nề sẵn sàng tạo thuận lợi cho công tác kiểm tra đánh giá thực hiện. Ba là, kiểm tra đánh giá hoạt động TCM theo hướng NCBH là hoạt động khá phức tạp do định hướng lấy HS làm trung tâm, nên Ban kiểm tra phải sử dụng nhiều nguồn thông tin và các đối tượng đánh giá khác nhau để kiểm tra. Hiệu trưởng cần dựa vào sự hỗ trợ từ tổ trưởng TCM hoặc các GV cốt cán trong tổ để hiểu rõ thực trạng hoạt động TCM, từ đó có những đánh giá sơ bộ về công tác sinh hoạt TCM đang diễn ra. Đồng thời chính hoạt động dự giờ thăm lớp, tham dự các
15. buổi giờ dạy minh hoạ và tìm hiểu về tâm tư nguyên vọng của HS trong việc đổi mới giảng dạy theo định hướng NCBH mới có thể xác định được việc hoạt động NCBH trong TCM có hiệu quả như thế nào? năng lực tổ chức giờ học của GV, hoạt động hướng dẫn của GV đối với từng đối tượng HS được tổ chức ra sao? có đáp ứng được mục tiêu giáo dục và theo phương pháp mới có hiệu quả hay không? Các điều kiện của cơ sở vật chất, thiết bị dạy học có đảm bảo cho hoạt động sinh hoạt TCM theo định hướng NCBH hay không? Bốn là, để thuận lợi cho hoạt động đánh giá sinh hoạt TCM theo hướng NCBH, Ban kiểm tra sẽ phân chia các phần việc cụ thể để theo dõi thực hiện. Ví dụ như các phần việc: (1) kiểm tra thực hiện kế hoạch chuyên môn và dạy học sẽ được kiểm tra thường xuyên, có thể là hàng ngày dưới sự hỗ trợ của tổ trưởng TCM; (2) Kiểm tra chuyên đề, hồ sơ chuyên môn nghiệp vụ sẽ kiểm tra đột xuất và ngẫu nhiên một số GV trong TCM; (3) Kiểm tra thực hiện hoạt động sinh hoạt TCM của cá nhân GV theo kỳ so sánh với kế hoạch cụ thể trong phần lập kế hoạch đầu năm. Năm là, để hoạt động kiểm tra đánh giá thêm phần khách quan, có thể thực hiện các hoạt động khảo sát nhỏ dành cho HS và GV vừa tham gia hoạt động giờ minh hoạ theo hướng NCBH, giúp CBQL, Ban thanh tra có cái nhìn toàn diện về công tác sinh hoạt TCM của GV trong nhà trường. Sáu là, tổ chức rút kinh nghiệm sau mỗi lần kiểm tra đánh giá để đưa ra nhận xét về hạn chế của hoạt động sinh hoạt TCM theo định hướng NCBH, giúp GV có biện pháp khắc phục tồn tại và phát huy tốt các ưu điểm trong dạy học. Ghi biên bản lưu hồ sơ làm căn cứ đánh giá TCM và các cá nhân trong TCM vào dịp cuối năm học. 5. Giải pháp 5: Đảm bảo các điều kiện hoạt động tổ chuyên môn trường trung học cơ sở *Mục tiêu của biện pháp Cơ sở vật chất, thiết bị dạy học là các điều kiện cơ bản giúp hiệu quả hoạt động TCM theo hướng NCBH được thực hiện tốt nhất vì vậy mục tiêu của biện pháp là đảm bảo cho các GV trong TCM có môi trường sư phạm tốt để chuyên tâm
16. với công tác chuyên môn. Ứng dụng CNTT, kết nối internet trong nhà trường giúp GV tìm kiếm thông tin hỗ trợ công tác NCBH. CBQL nhà trường tạo điều kiện cho GV tham gia NCBH, được cùng nhau thảo luận trong điều kiện thuận lợi, có máy móc, thiết bị hỗ trợ. * Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp Tổ trưởng TCM là cầu nối giữa GV và Hiệu trưởng nhà trường, đề xuất các thiết bị dạy học và yêu cầu sửa chữa bổ sung CSVC phục vụ quá trình hoạt động TCM theo hướng NCBH. Để thực hiện được vấn đề này, trước các năm học, trong các TCM, tổ trưởng yêu cầu các GV kiểm tra, cho ý kiến về CSVC trong tổ, trong các lớp học. Thống kê thành văn bản để gửi lên Hiệu trưởng nhằm lập kế hoạch sửa chữa, bổ sung CSVC đầu năm học. Hiệu trưởng tiếp nhận ý kiến và văn bản của các TCM về thực trạng CSVC, sẽ thống kê lại và cùng Ban giám hiệu, kế toán nhà trường thống kê nguồn ngân sách hiện tại, phân bổ hợp lý cho phần mua sắm thiết bị dạy học và thiết bị chuyên môn trong giáo dục. Hệ thống thông tin trong nhà trường cần được đổi mới, hiện đại, việc các trường sử dụng CNTT trong quản lý và dạy học hiện đã rất phổ biến giúp GV có thể lên các trang như www. truonghocketnoi.edu.vn để tìm kiếm tài liệu, tự bồi dưỡng kiến thức, học kinh nghiệm từ trường bạn. Vì vậy trong các trường phải liên tục có kết nối internet để tạo thuận lợi cho GV tích luỹ kinh nghiệm giảng dạy, học tập các phương pháp, hình thức dạy học theo NCBH. Trong hoạt động quản lý, cần tiến hành quản lý tài chính, quản lý nguồn nhân lực, bằng công nghệ, nhà trường mua sắm thêm phần mềm quản lý trường học, để quản lý giờ giấc của GV, lấy đó làm minh chứng để xếp loại cho GV vào cuối năm, quản lý các hành vi trên lớp của GV và HS bằng cách lắp camera tại các lớp học để tiện quan sát hoạt động sinh hoạt của GV và HS, đảm bảo GV làm tốt nhiệm vụ giảng dạy. Chương 3: KIỂM CHỨNG CÁC GIẢI PHÁP ĐÃ TRIỂN KHAI CỦA SÁNG