Kế hoạch bài dạy Toán 9 - Tuần 23 - Tiết 46: Cung chứa góc - Năm học 2023-2024 - Trịnh Hồng Hạnh

Nội dung tài liệu: Kế hoạch bài dạy Toán 9 - Tuần 23 - Tiết 46: Cung chứa góc - Năm học 2023-2024 - Trịnh Hồng Hạnh

1. Kế hoạch bài dạy - HH 9 Năm học 2023 - 2024 Ngày 23/02/2024 23/02/2024 Ngày soạn Dạy Tiết 4 2 05-02-2024 Lớp 9B 9D Tuần 23 - Tiết 46: CUNG CHỨA GĨC I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức, kĩ năng Sau khi học xong bài này học sinh: 1.1.Kiến thức: - Biết cách chứng minh thuận, đảo và kết luận quĩ tích cung chứa gĩc. Đặc biệt là quĩ tích cung chứa gĩc 900, biết sử dụng thuật ngữ cung chứa gĩc dựng trên một đoạn thẳng . - Vận dụng định lý thành thạo để giải các bài tập. 1.2. Kĩ năng: - Rèn luyện kĩ năng vẽ cung chứa gĩc dựng trên đoạn thẳng cho trước, biết giải bài tốn quĩ tích gồm phần thuận, phần đảo và kết luận - Rèn kĩ năng áp dụng các định lí, hệ quả vào giải bài tập, rèn luyện kĩ năng vẽ hình, cách trình bày lời giải bài tập hình 2. Định hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh: 2.1. Các phẩm chất: Hs tự tin, tự giác, tích cực trong học tập. 2.2. Các năng lực chung: năng lực hợp tác, năng lực vẽ hình. 2.3.Các năng lực chuyên biệt: HS được rèn năng lực tính tốn, năng lực sử dụng ngơn ngữ tốn học, năng lực vận dụng. II. CHUẨN BỊ : 1. Chuẩn bị của giáo viên: - Soạn KHBH - Chuẩn bị phương tiện dạy học: Phiếu học tập,... 2. Chuẩn bị của học sinh: + Nội dung kiến thức học sinh ơn tập: Đọc trước bài mới + Dụng cụ học tập: Vở ghi, đồ dùng học tập III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: A. Hoạt động khởi động: Học sinh làm bài tập sau: Câu hỏi kiểm tra học sinh trả lời Điểm GV: Trịnh Hồng Hạnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ Trang 45
2. Kế hoạch bài dạy - HH 9 Năm học 2023 - 2024 - Nêu định lí về số đo của gĩc nội tiếp, gĩc - Số đo của gĩc nội tiếp bằng nửa số đo của cung tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung và mối bị chắn. 3.0 liên hệ giữa hai loại gĩc này? - Số đo của gĩc tạo bởi một tia tiếp tuyến và một dây cung cĩ số đo bằng nửa số đo của cung bị chắn. 3.0 - Số đo của gĩc tạo bởi một tia tiếp tuyến và một dây cung và gĩc nội tiếp cùng chắn một cung thì bằng nhau. 3.0 - Gọi HS nhận xét, bổ sung – GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, sửa chữa, ghi điểm * Đặt vấn đề vào bài : Để tìm hiểu thêm về các bài tốn liên quan đến quĩ tích, trong tiết học hơm nay chúng ta tìm hiểu một bài tốn quĩ tích cơ bản đĩ là quĩ tích “cung chứa gĩc” B. Hoạt động hình thành kiến thức mới HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRỊ NỘI DUNG HĐ 1 : Bài tốn quỹ tích “cung chứa gĩc” - Giới thiệu bài tốn SGK: 1. Bài tốn quỹ tích “cung - Chiếu sẵn hình vẽ ?1 chứa gĩc” SGK.(ban đầu chưa vẽ đường - Vẽ các tam giác vuơng CN1D, Bài tốn: trịn) CN2D, CN3D. Tìm quỹ tích các điểm M nhìn - Các tam giác vuơng CN D, đoạn thẳng AB cho trước dưới - Hãy chứng minh các điểm N1, 1 CN D, CN D cĩ chung cạnh một gĩc . N2, N3 cùng nằm trên một 2 3 đường trịn? huyền CD. Khi đĩ: CD - HD: gọi O là trung điểm của N1O = N2O = N3O = . CD 2 Suy ra N1, N2, N3 cùng nằm trên N2 N1 CD đường trịn (O; ), hay đường 2 C D O trịn đường kính CD . N3 - Vẽ đường trịn đường kính CD - Đây là trường hợp đặc biệt của bài tốn với 90, nếu 90 thì sao - Giới thiệu ?2 ( chuẩn bị sẵn - Đọc ?2 và thực hiện như yêu a.Phần thuận: mơ hình như SGK đã hướng cầu của SGK dẫn) m M y GV: Trịnh Hồng Hạnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ Trang 46 O d A B n x
3. Kế hoạch bài dạy - HH 9 Năm học 2023 - 2024 HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRỊ NỘI DUNG - Yêu cầu HS thực hiện dịch chuyển tấm bìa như SGK hướng dẫn và đánh dấu vị trí của đỉnh - Một HS lên bảng dịch chuyển gĩc tấm bìa và đánh dấu vị trí các - Hãy dự đốn quĩ đạo chuyển đỉnh gĩc (ở cả hai nửa mặt phẳng động của điểm M ? bờ AB). - Ta sẽ chứng minh quĩ tích cần - Điểm M chuyển động trên hai tìm là hai cung trịn. cung trịn cĩ hai mút là A và B. a) Phần thuận: Ta xét điểm M thuộc nửa mặt phẳng cĩ bờ là đường thẳng AB. Giả sử M là điểm thỗ mãn AMˆB . Vẽ cung AmB đi qua 3 điểm A, M, B. Ta xét xem tâm O của đường trịn chứa cung trịn AmB cĩ phụ thuộc vào vị trí của điểm M hay khơng ? - Vẽ hình dần theo quá trình - Vẽ hình theo hướng dẫn và trả chứng minh. lời câu hỏi . - Vẽ tia tiếp tuyến Ax của đường trịn chứa cung AmB. - Ta cĩ :BAˆx cĩ độ lớn bằng bao ˆ ˆ nhiêu? Vì sao? - HS.TB: BAx BMA (gĩc - Cĩ gĩc cho trước, suy ra tia tạo bởi 1 tia tiếp tuyến và dây Ax cố định, do đĩ tia Ay  Ax cung và gĩc nội tiếp cùng chắn cũng cố định, vậy O nằm trên tia cung AnB.) b. Phần đảo: Ay cố định. - Điểm O cĩ quan hệ gì với m M' AvàB? - Điểm O phải cách đều A và B, suy ra O nằm trên đường trung - Ta cĩ O là giao điểm của tia Ay O và đường trung trực của AB, suy trực của AB. A B ra O là một điểm cố định, khơng - Theo dõi , ghi chép . n phụ thuộc vào vị trí của điểm M. x Vì 00 < < 1800 Ay khơng thể vuơng gĩc với AB và bao giờ GV: Trịnh Hồng Hạnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ Trang 47
4. Kế hoạch bài dạy - HH 9 Năm học 2023 - 2024 HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRỊ NỘI DUNG cũng cắt trung trực của AB. Vậy M thuộc cung trịn AmB cố định tâm O, bán kính OA. - Giới thiệu hình 40a ứng với gĩc nhọn, hình 40b ứng với gĩc tù . b) Phần đảo: c. Kết luận: - Đưa hình 41 trang 85 SGK lên - Quan sát hình 41 và trả lời câu - Cung chứa gĩc 900 dựng trên bảng phụ. hỏi. đoạn AB: - Lấy điểm M’ bất kì thuộc - Ta cĩ : ·AM B B· Ax M cung AmB, Hãy chứng minh ( gĩc nội tiếp và gĩc tạo bỡi tia AMˆ 'B ? tiếp tuyến và dây cung cùng chắn A O B - Giới thiệu hình 42 SGK: Tương cung AnB.) tự trên nửa mặt phẳng cịn lại cũng cĩ cung Am’B đối xứng với cung AmB qua AB cũng cĩ tính chất như trên. - Với đoạn thẳng AB và gĩc - Mỗi cung trên được gọi là một (00 < < 1800) cho trước thì quỹ cung chứa gĩc dựng trên đoạn tích các điểm M thỏa mãn thẳng AB, tức là cung mà với AMˆB là hai cung chứa gĩc mọi điểm M thuộc cung đĩ, ta dựng trên đoạn AB . đều cĩ AMˆB . d) Chú ý : (SGK tr 85) . 2) Cách vẽ cung chứa gĩc c) Kết luận: m - Nêu kết luận trang 85 SGK và - Vài HS đọc to kết luận quỹ tích cung chứa gĩc. y nhấn mạnh để HS ghi nhớ. d O - Giới thiệu các chú ý SGK trang A B 85, 86. H - Vẽ đường trịn đường kính AB - HS.TB vẽ quỹ tích cung chứa x O' và giới thiệu cung chứa gĩc 900 gĩc 900 dựng trên đoạn thẳng dựng trên đoạn thẳng AB. AB. 2) Cách vẽ cung chứa gĩc: m' Qua chứng minh phần thuận, hãy cho biết muốn vẽ một cung chứa gĩc dựng trên đoạn - Vài HS nêu cách tiến hành thẳng AB cho trước, ta phải tiến - Dựng đường trung trực d của hành như thế nào? đoạn AB. - Vẽ tia Ax sao cho BAˆx . GV: Trịnh Hồng Hạnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ Trang 48
5. Kế hoạch bài dạy - HH 9 Năm học 2023 - 2024 HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRỊ NỘI DUNG - Chốt lại và hướng dẫn HS vẽ - Cả lớp vẽ cung chứa gĩc - Vẽ tia Ay vuơng gĩc với Ax, cung chứa gĩc dựng trên đoạn dựng trên đoạn thẳng AB. gọi O là giao điểm của Ay với d. thẳng AB - Vẽ cung AmB với tâm O, bán kính OA, cung này nằm ở nửa mp bờ AB khơng chứa tia Ax . - Vẽ cung Am’B đối xứng với cung AmB qua AB. Hoạt động 3: Cách giải bài tốn quĩ tích - Qua kiến thức đã học ở tiết trước - Ta cần chứng minh: II. Cách giải bài tốn quỹ tích: em nào cĩ thể cho biết, muốn + Phần thuận: Mọi điểm cĩ chứng minh quĩ tích các điểm M tính chất T đều thuộc hình H. 1. Phần thuận: thỗ mãn tính chất T là một hình + Phần đảo: Mọi điểm thuộc Mọi điểm cĩ tính chất T đều H, ta cần tiến hành theo những hình H đều cĩ tính chất T. thuộc hình H. phần nào? + Kết luận: Quỹ tích các điểm 2. Phần đảo: M cĩ tính chất T là hình H. Mọi điểm thuộc hình H đều cĩ - Xét bài tốn quĩ tích cung chứa - Trong bài tốn quỹ tích cung tính chất T. gĩc nĩi trên thì các điểm M cĩ tính chứa gĩc, tính chất T của các 3. Kết luận: chất T là tính chất gì? Hình H trong điểm M là tính chất nhìn đoạn Quỹ tích các điểm M cĩ tính bài tốn là gì? thẳng AB cho trước dưới một chất T là hình H. - Lưu ý HS cĩ trường hợp phải gĩc .Hình H trong bài tốn giới hạn, loại điểm nếu hình này là 2 cung chứa gĩc khơng tồn tại. dựng trên đoạn thẳng AB. C. Hoạt động luyện tập - Yêu cầu HS nhắc lại kết luận - HS nhắc lại kết luận của bài Bài 1: ( Bài 49 SGK) của bài tốn quỹ tích “cung tốn quỹ tích cung chứa gĩc và chứa gĩc” và cách vẽ cung chứa các bước giải bài tốn quỹ tích. y A O A' gĩc dựng trên đoạn AB x K y 4cm Bài 1: ( Bài 49 SGK) B 6cm - Treo bảng phụ đề bài và hình - Đọc đề bài, theo dõi hình phát 40 H C x dựng tạm họa - Giả sử tam giác ABC đã dựng được thỏa mãn BC = 6cm; - Đỉnh A nhìn BC dưới gĩc bằng 0 đường cao AH = 4cm, ta thấy 40 và cách BC một khoảng bằng + Dựng đoạn thẳng BC = 6cm. cạnh BC = 6cm dựng được ngay. 4cm. + Dựng cung chứa gĩc 400 trên Đỉnh A phải thoả mãn những - Vậy A phải nằm trên cung đoạn thẳng BC. điều kiện gì? chứa gĩc 400 dựng trên BC và + Dựng đường thẳng xy song - Gọi HS nêu cách dựng và tiến phải nằm trên đường thẳng song song với BC, cách BC 4cm ; xy hành dựng hình song với BC, cách BC 4cm. cắt cung chứa gĩc tại A và A’. GV: Trịnh Hồng Hạnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ Trang 49
6. Kế hoạch bài dạy - HH 9 Năm học 2023 - 2024 HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRỊ NỘI DUNG - HS.TB nêu cách dựng,Cả lớp Nối AB, AC. Tam giác ABC là tiến hành dựng hình vào vở tam giác phải dựng. D. Hoạt động tìm tịi mở rộng * Hướng dẫn về nhà - Học bài: Học thuộc lý thuyết - Ra bài tập về nhà: - Làm các bài tập 44, 46, 50, 51 SGK trang 86, 87. - Chuẩn bị bài mới: - Tiết sau: Luyện tập IV. PHỤ LỤC GV: Trịnh Hồng Hạnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ Trang 50