Kế hoạch bài dạy Toán 9 - Tuần 13 - Chương 3 - Bài: Hệ phương trình bậc nhất hai ẩn - Năm học 2023-2024 - Phạm Thùy Giang

Nội dung tài liệu: Kế hoạch bài dạy Toán 9 - Tuần 13 - Chương 3 - Bài: Hệ phương trình bậc nhất hai ẩn - Năm học 2023-2024 - Phạm Thùy Giang

1. Kế hoạch bài dạy - ĐS 9 Năm học 2023 - 2024 Ngày 26/11/2023 28/11/2023 Ngày soạn Dạy Tiết 3 1 18-11-2023 Lớp 9A 9C Tuần 13 - Tiết 26: Chương III: HỆ PHƯƠNG TRÌNH BẬC NHẤT HAI ẨN PHƯƠNG TRÌNH BẬC NHẤT HAI ẨN I. MỤC TIÊU 1- Kiến thức, kĩ năng: Sau khi học xong bài này, học sinh: a. Kiến thức: - Biết được khái niệm phương trình bậc nhất hai ẩn và nghiệm của nĩ. - Hiểu được tập nghiệm của phương trình bậc nhất hai ẩn và biểu diễn hình học của nĩ. - Vận dụng làm bài tập về vẽ đt biểu diễn tập nghiệm và tìm nghiệm tổng quát. b. Kĩ năng: - Hình thành kĩ năng tìm cơng thức nghiệm tổng quát và vẽ đường thẳng biểu diễn tập nghiệm của phương trình. 2- Định hướng phát triển phẩn chất và năng lực học sinh: a. Các phẩm chất: - Trung thực, tự trọng, chí cơng vơ tư - Tự lập, tự tin, tự chủ và cĩ tinh thần vượt khĩ - Cĩ trách nhiệm với bản thân, cộng đồng, đất nước b. Các năng lực chung: - Năng lực tự học, năng lực tư duy linh hoạt, năng lực sáng tạo, năng lực sử dụng ngơn ngữ, năng lực tính tốn, năng lực hợp tác. c. Các năng lực chuyên biệt: - Năng lực thu thập, chế biến thơng tin tốn học - Năng lực lưu trữ thơng tin tốn học - Năng lực vận dụng tốn học vào giải quyết vấn đề II. CHUẨN BỊ CỦA GV - HS 1. Chuẩn bị của giáo viên: - Đồ dùng dạy học:BP1: ghi nội dung bài tốn cổ; BP2 2.Chuẩn bị của học sinh: - Nội dung kiến thức : Đọc trước bài : “ Phương trình bậc nhất 2 ẩn” . Ơn lại P.trình bậc nhất một ẩn - Dụng cụ học tập: Thước thẳng, máy tính bỏ túi, bảng nhĩm. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC A. Hoạt động khởi động: GV yêu cầu HS giải bài tốn cổ sau: GV: Phạm Thùy Giang Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
2. Kế hoạch bài dạy - ĐS 9 Năm học 2023 - 2024 "Vừa gà vừa chĩ Bĩ lại cho trịn Ba mươi sáu con Một trăm chân chẵn" Hỏi cĩ bao nhiêu gà, bao nhiêu chĩ? * Đặt vấn đề: Nếu ta ký hiệu số gà là x, số chĩ là y thì: - Giả thiết cĩ 36 con vừa gà vừa chĩ được mơ tả bởi hệ thức x + y = 36 - Giả thiết cĩ tất cả 100 chân được mơ tả bởi hệ thức 2x + 4y = 100 Đĩ là các ví dụ về phương trình bậc nhất cĩ hai ẩn số. + Chúng ta đã được học về phương trình bậc nhất một ẩn. Trong thực tế, cịn cĩ các tình huống dẫn đến phương trình cĩ nhiều hơn một ẩn, như phương trình bậc nhất hai ẩn. + GV: Giới thiệu nội dung chương 3: - Phương trình và hệ phương trình bậc nhất hai ẩn. - Cách giải các hệ phương trình. - Giải bài tốn bằng cách lập hệ phương trình. B. Hoạt động hình thành kiến thức. HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRỊ NỘI DUNG HĐ1:Tìm hiểu khái niệm về phương trình bậc nhất hai ẩn * Hoạt động chung: 1. Khái niệm về phương - Phương trình: x + y = 36 trình bậc nhất hai ẩn và : 2x + 4y = 100 a. Dạng TQ: là các ví dụ về phương trình bậc ax + by = c nhất hai ẩn. - Từ hai ví dụ cụ thể HS rút ra được Trong đĩ a, b và c là các số - Vậy dạng tổng quát phương trình dạng tổng quát: đã biết (a 0 hoặc b 0) bậc nhất hai ẩn như thế nào? ax + by = c - Gọi a là hệ số của x Trong đĩ: a, b, c là các số đã biết (a b là hệ số của y 0 hoặc b 0). Một cách tổng quát, phương trình bậc nhất hai ẩn x và y là hệ thức ax + by = c (1) Trong đĩ a, b, c là các số đã biết (a 0 hoặc b 0). - Vài HS nhắc lại định nghĩa - Gọi HS nhắc lại định nghĩa phương phương trình bậc nhất hai ẩn và b. Ví dụ: Phương trình bậc trình bậc nhất hai ẩn và đọc ví dụ 1 đọc ví dụ 1 tr 5 SGK. nhất hai ẩn: tr 5 SGK - Vài HS lấy ví dụ về phương trình a) 2x – y = -1 - Yêu cầu HS lấy ví dụ về phương bậc nhất hai ẩn. b) 0x – 2y = 4 trình bậc nhất hai ẩn.? - HS.TB trả lời: c) 8x – 0y = 2 Phương trình bậc nhất hai ẩn: a, c, d GV: Phạm Thùy Giang Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
3. Kế hoạch bài dạy - ĐS 9 Năm học 2023 - 2024 HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRỊ NỘI DUNG - Trong các phương trình sau, b, e, f khơng là phương trình bậc phương trình nào là phương trình nhất hai ẩn. bậc nhất hai ẩn? a. 4x – 0,5y = 0. b. 3x2 + x = 5. c. 0x + 8y = 8. d. 3x + 0y = 0. e. 0x + 0y = 2. f. x + y – z = 3. - Xét phương trình. x + y = 36 ta thấy với x = 2; y = 34 thì giá trị của vế trái bằng vế phải, ta nĩi cặp số x = 2, y = 34 hay cặp - HS cĩ thể chỉ ra nghiệm của số (2;34) là một nghiệm của phương trình là (1;35);(6;30). c. Nghiệm của phương trình phương trình. - Nếu tại x = xo, y = yo mà giá trị hai ax + by = c - Hãy chỉ ra một nghiệm khác của vế của phương trình bằng nhau thì Với a,b,c R (a 0 hoặc b phương trình đĩ. cặp số (xo,yo) được gọi là một 0). - Vậy khi nào cặp số (xo, yo) được nghiệm của phương trình. gọi là một nghiệm của phương - Vài HS đọc SGK. trình? - HS.TBY: Ta thay x =3;y =5 vào vế trái phương trình ta cĩ - Yêu cầu HS đọc khái niệm 2.3 – 5 = 1 d. Chú ý: SGK nghiệm của phương trình bậc 1 hai Vậy: (3; 5) là một nghiệm của Nghiệm (xo,yo) được biểu ẩn và cách viết tr5 SGK. phương trình. diễn bởi điểm cĩ tọa độ - Cho phương trình : 2x – y = 1. - HS.TB: kiểm tra cặp số (1;1) (xo, yo). Chứng tỏ cặp số (3; 5) là một Ta thay x = 1; y = 1 vào vế trái nghiệm của phương trình. phương trình 2x – y = 1, được 2.1 - Nêu chú ý SGK – 1 = 1 . Cặp số (1; 1) là một nghiệm của phương trình. - Yêu cầu HS làm bài tập sau : - Kiểm tra cặp số (0,5; 0) ‘Tương a. Kiểm tra xem các cặp số (1; 1) và tự cặp số (0,5; 0) là một (0,5; 0) cĩ là nghiệm của phương nghiệm của phương trình. trình 2x – y = 1 hay khơng? - Cĩ thể tìm nghiệm khác như (0; b. Tìm thêm một nghiệm khác của -1); (2; 3)... phương trình. - Phương trình 2x – y = 1 cĩ vơ số nghiệm, mỗi nghiệm là một cặp số GV: Phạm Thùy Giang Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
4. Kế hoạch bài dạy - ĐS 9 Năm học 2023 - 2024 HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRỊ NỘI DUNG - Nhận xét số nghiệm của phương trình. - Đối với phương trình bậc nhất hai ẩn, khái niệm tập nghiệm, phương trình tương đương cũng tương tự - Vài HS phát biểu: như đối với phương trình một ẩn. + Định nghĩa hai phương trình Khi biến đổi phương trình, ta vẫn tương đương. cĩ thể áp dụng quy tắc chuyển vế và + Quy tắc chuyển vế. quy tắc nhân đã học. + Quy tắc nhân - Nhắc lại: + Thế nào là hai phương trình tương đương? + Phát biểu quy tắc chuyển vế, quy tắc nhân khi biến đổi phương trình. Hoạt động 2: Tập nghiệm của phương trình bậc nhất hai ẩn. Hoạt động cá nhân: 2. Tập nghiệm của - Ta đã biết, phương trình bậc nhất phương trình bậc nhất hai hai ẩn cĩ vơ số nghiệm số, vậy làm ẩn. thế nào để biểu diễn tập nghiệm của phương trình? - Hãy xét phương trình Tổng quát: (SGK) 2x – y = 1 (2) - HS.TBY : y = 2x – 1 - Yêu cầu HS biểu thị y theo x - HS.TBK lên điền vào bảng. - Yêu cầu HS thực hiện. ?3 x -1 0 0,5 1 2 2,5 - Khằng định 6 cặp số (x;y) trên là y= 2x-1 -3 -1 0 1 3 4 6 nghiệm của phương trình. Hoạt động chung: - Hãy viết tập nghiệm của phương - Ta cĩ thể viết được: trình (2). S = {(x; 2x - 1)/x R} - Hướng dẫn : + (1) cĩ nghiệm x R tổng quát là y 2x 1 + Hoặc : S = { (x; 2x-1) / x R } - Ta cĩ (d): y = 2x – 1. đường thẳng (d) cịn gọi là đ. thẳng 2x – y = 1. - HS.TB lên bảng vẽ đường - Yêu cầu HS vẽ đường thẳng .thẳng 2x – y = 1 , cả lớp vẽ 2x – y = 1 trên hệ trục tọa độ đường thẳng vào vở GV: Phạm Thùy Giang Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
5. Kế hoạch bài dạy - ĐS 9 Năm học 2023 - 2024 HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRỊ NỘI DUNG + Xét phương trình: 0x+2y = 4 (3) - Nghiệm của phương trình (3) -Tìm một vài nghiệm của phương (0 ; 2) (1; 2) (3; 2) trình (3) - Nghiệm tổng quát của phương - Nghiệm tổng quát của phương trình (3) như thế nào? trình (3) là: x R ; Hoặc (x; 2) với x R - Biểu diễn tập nghiệm của phương y 2 trình (3) lên mặt phẳng tọa độ. - Giả thích: phương trình được thu gọn là 0x + 2y = 4 2y = 4 y = 2 - Đường thẳng y = 2 song song với trục hồnh, cắt trục tung tại điểm cĩ tung độ bằng 2. - Yêu cầu HS vẽ đường thẳng y =2 Một HS lên bảng vẽ y + Xét phương trình:4x+ 0y = 6 (4) 2 y = 2 - Nghiệm tổng quát của phương trình (4) như thế nào? 0 x - Biểu diễn tập nghiệm đĩ trên mặt phẳng tọa độ - Nghiệm tổng quát của phương trình (4) là : 3 x + Xét phương trình 0x + y = 0 (5) 2 , Hay (1,5; y) y R . y R - Nêu nghiệm tổng quát của (5) - Đường thẳng biểu diễn tập nghiệm - HS biểu diễn tập nghiệm của của phương trình là đường như thế phươngtrình (4) lên mặt phẳng tọa nào? độ... - Nghiệm tổng quátcủa (5) là : ( x R , y = 0 ) GV: Phạm Thùy Giang Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
6. Kế hoạch bài dạy - ĐS 9 Năm học 2023 - 2024 HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRỊ NỘI DUNG + Xét phương trình x + 0y = 0 (6) - Đường thẳng biểu diễn tập - Nêu nghiệm tổng quát của (6) nghiệm của phương trình là đường - Đường thẳng biểu diễn tập thẳng y = 0, trùng với trục hồnh nghiệm của phương trình là đường y nào? -Yêu cầu HSđọc phần"Tổng quát" 1 tr 7 SGK. y = 0 0 1 x - Sau đĩ giải thích:với a 0; b 0; phương trình: ax + by = c. a c - Nghiệm tổng quát của phương y x b b x 0 - Chốt lại khái niệm phương trình trình (6) là y R bậc nhất hai ẩn, cách viết và biểu - Đường thẳng biểu diễn tập diễn nghiệm của phương trình bậc nhất hai ẩn lên mặt phẳng tọa độ. nghiệm của phương trình là đường thẳng trùng với trục tung. - HS đoc mục tổng quát SGK - Cả lớp lắng nghe . ghi chép. C. Hoạt động luyện tập - Thế nào là phương trình bậc nhất hai ẩn? Nghiệm của phương trình bậc nhất hai ẩn là gì? - Phương trình bậc nhất hai ẩn có bao nhiêu nghiệm số? Bài 1 SGK.tr 7 - Yêu cầu HS thảo luận nhĩm. Bài 1 SGK. - Đại diện HS nhĩm khác nhận xét... - Các nhĩm thảo luận thống nhất a) Ta cĩ (0;2) và (4; -3) là các - Nhận xét, bổ sung kết quả. nghiệm của phương trình (a). Bài 2a SGK. b) và (-1; 0) và (4; -3) là các - Yêu cầu HS thực hiện câu a. nghiệm của phương trình (b) - Gọi HS trung bình (yếu) lên bảng - Cả lớp thực hiện... Bài 2 SGK. vẽ. + Phương trình 3x – y = 2 cĩ Phương trình: 3x – y = 2 cĩ nghiệm tổng quát là: nghiệm tổng quát là: - Gọi HS khác nhận xét... x R x R y 3x 2 y 3x 2 - Nhận xét, bổ sung cho hồn chỉnh GV: Phạm Thùy Giang Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
7. Kế hoạch bài dạy - ĐS 9 Năm học 2023 - 2024 + Biểu diễn tập nghiệm lên mặt phẳng tọa độ. D. Hoạt động vận dụng E. Hoạt động tìm tịi, mở rộng * Hướng dẫn về nhà - Học bài: Yêu cầu HS học thuộc lý thuyết để nắm được định nghĩa PT bậc nhất hai ẩn và tập nghiệm của PT bậc nhất 2 ẩn. - Ra bài tập về nhà: - Làm các bài tập: 2, 3 trang 7 SGK. - Chuẩn bị bài mới: + Ơn lại các kiến thức khái niệm cách viết và biểu diễn tập nghiệm phương trình bậc 1 hai ẩn + Chuẩn bị thước,máy tính bỏ túi. + Chuẩn bị § 2 Hệ phương trình bậc nhất hai ẩn (tt) IV. PHỤ LỤC GV: Phạm Thùy Giang Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ