Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 - Tuần 23 - Tiết 113+114: Văn bản "Sang thu" - Năm học 2023-2024 - Nguyễn Thị Hạnh

Nội dung tài liệu: Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 - Tuần 23 - Tiết 113+114: Văn bản "Sang thu" - Năm học 2023-2024 - Nguyễn Thị Hạnh

1. Nguyễn Thị Hạnh THCS Nguyễn Chuyên Mỹ Ngày soạn Dạy Ngày 22/02/24 22,24/02/24 28/01/2024 Tiết 1,2 1,3 Lớp 9A 9B TUẦN 23 - TIẾT 113, 114 Văn bản: SANG THU - Hữu Thỉnh - I. MỤC TIÊU: Sau tiết học, học sinh cần nắm được 1. Kiến thức: - Vẻ đẹp của thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa và những suy nghĩ mang tính triết lý của tác giả. 2. Năng lực - NL chung : giải quyết vấn đề, hợp tác, sáng tạo. - NL chuyên biệt: giao tiếp, sd ngôn ngữ, cảm thụ VH. 3. Phẩm chất - Yêu nước, yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống II. CHUẨN BỊ: 1. Thầy: Tham khảo SGV. Các phương pháp: vấn đáp, thuyết trình, bình giảng, theo nhóm. Kĩ thuật: động não, KTB. 2. Trò: Đọc VB và trả lời câu hỏi. III. TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC: TIẾT 113 A. Khởi động - Phương pháp: Nêu vấn đề - Thời gian: 5 phút - Kĩ thuật: động não HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ CHUẨN KT – KN CẦN ĐẠT 1.Chuyển giao nhiệm vụ A/ Khởi động GV: đưa lên máy chiếu một số hình ảnh về mùa - Học sinh hứng thú, thu và các vần thơ hay của các tác giả: NK, LTL, - HS độc lập suy nghĩ tập trung bài để chuẩn XD bị cho bài mới ?Nêu cảm xúc của em sau khi xem video trên? trả lời, kết luận 2/ Thực hiện GV hướng dẫn HS suy nghĩ cá nhân 3/ Báo cáo - Lắng nghe học sinh trả lời câu hỏi 4/ Đánh giá HS lắng nghe GV đánh giá, nhận xét và dẫn chuyển vào bài GV giới thiệu bài: Đề tài mùa thu luôn là cảm hứng cho các thi sĩ. Cảnh sắc đất trời giao mùa giữa mùa hạ sang thu tật tinh tế. Sự tinh tế ấy đã được Hữu Thỉnh ghi lại trong thơ... B. Hình thành kiến thức - Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình - Kĩ thuật: động não - Thời gian: 40 phút .................................................................................................................... Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 Năm học 2023 - 2024
2. Nguyễn Thị Hạnh THCS Nguyễn Chuyên Mỹ HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA CHUẨN KT- KN CẦN ĐẠT TRÒ I. Hướng dẫn HS tìm hiểu chú thích ( 10p) I. Đọc và tìm hiểu chú 1/ Chuyển giao thích: ? Nêu hiểu biết của em về tác giả Hữu Thỉnh ?( 1. Tác giả, tác phẩm cuộc đời, sự nghiệp sáng tác.) a. Tác giả ? Nêu hiểu biết của em về bài thơ ( thời gian ra đời, - Hữu Thỉnh sinh năm cảm xúc khái quát) 1942, quê Vĩnh Phúc, là HS thảo luận, thống 2/ Thực hiện nhà thơ trưởng thành nhất - GV hướng dẫn học sinh thảo luận theo bàn trong thời kì kháng chiến Thời gian : 5 phút chống Mĩ, viết nhiều, viết 3/ Báo cáo hay về con người, cuộc - Lắng nghe học sinh trả lời câu hỏi sống làng quê, về mùa 4/ Đánh giá thu. GV đánh giá, nhận xét và chốt kiến thức - HS lắng nghe b. Tác phẩm GV chốt, ghi bài. - HS đọc văn bản - Hoàn cảnh ra đời: năm *GVHD đọc và đọc mẫu : đọc chậm rãi, rõ ràng, 1977 mạch lạc phù hợp với thể thơ 5 chữ. 2. Đọc và chú thích ? Đọc văn bản ? - Xác định thể thơ, PTBĐ và bố cục của a. Đọc ? Bài thơ viết theo thể thơ nào ? Phương thức biểu VB b. Chú thích đạt ? Bài thơ có bố cục như thế nào ? - Khổ 1: Tín hiệu khi mùa thu sang. - PTBĐ: Biểu cảm( miêu tả để biểu cảm) - Khổ 2 : Sự chuyển động, đổi thay của cảnh vật - Dựa vào SGK để sang thu. giải nghĩa từ. - Thể thơ: 5 chữ - Khổ cuối: Tiết trời khi sang thu và suy ngẫm của - Bố cục: 3 phần con người về cuộc đời khi thu sang. ? Theo em “Chùng chình và dềnh dàng” có nghĩa là gì ? II. Hướng dẫn HS tìm hiểu văn bản ( 30p) 1/ Chuyển giao ? Đọc lại khổ 1 và nêu cảm xúc khái quát? II. Tìm hiểu văn bản ? Sự biến đổi của đất trời sang thu được tác giả cảm - HS đọc lại khổ 1 và 1. Tín hiệu khi thu sang. nhận bắt đầu tín hiệu nào? Hãy phân tích những nêu cảm xúc. hình ảnh, tín hiệu đó? - Gió se: gió nhẹ khẽ, hơi lạnh, khô( gió heo may) chỉ có ở mùa thu. - HS độc lập tìm các tín hiệu sang thu và - hương ổi: đầu mùa thu( cuối tháng 7, đầu tháng trả lời vào VBT câu tám là mùa ổi chín rộ tỏa hương thơm ngát. 1/55. - Hương ổi - sương chùng chình: hạt sương long lanh giăng - gió se mắc trên cành cây... - sương chùng chình ? Tác giả cảm nhận mùa thu từ hương ổi, làn hương ấy được tác giả gợi tả ra sao? Hãy phân tích để thấy - Độc lập phân tích sự quyến rũ, độc đáo của nó? ghi bài - Hương ổi thân quen, dân dã, quyến rũ của tuổi thơ. ĐT phả gợi tả sự lan tỏa, sự nồng nàn, bao trùm vào trong không gian( gió se)-làn gió heo may se se lạnh -> hương thơm càng quyến rũ, lôi cuốn ... - nghe giáo viên bình .................................................................................................................... Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 Năm học 2023 - 2024
3. Nguyễn Thị Hạnh THCS Nguyễn Chuyên Mỹ ? Tín hiệu thu về còn được tác giả cảm nhận qua hình ảnh nào? Em hiểu sương chùng chình có nghĩa là gì? Hãy phân tích vẻ đẹp của hình ảnh thơ đó? - Kết hợp từ láy chùng chình ( gợi sự chuyển động - HS tiếp tục phân thong thả, nhẹ nhàng, chầm chậm của những giọt tích hình ảnh thơ và sương) với NT nhân hóa hình ảnh “ sương”-> rút ra cảm nhận ban những giọt sương như có tâm hồn, có cảm nhận đầu riêng, mang tâm trạng của người đi còn vương vấn một điều gì đó nhớ nhung lưu luyến, -> sương như -> Không khí đất trời lúc kẻ đồng hành cùng hương ổi, gió se đem mùa thu giao mùa rất nhẹ nhàng, đến. chậm chạp, từ từ... ? Từ đó, giúp em có những cảm nhận ban đầu về không khí đất trời chuyển thu? + Tâm trạng của tác giả: ->Đất trời giao mùa rất nhẹ nhàng, chậm chạp, từ - “Bỗng, hình như” từ... => Cảm xúc ngạc nhiên, ? Tâm trạng của tác giả trước cảnh đất trời giao mùa bất ngờ, bâng khuâng... được diễn tả qua từ ngữ đặc sắc nào? Hãy phân tích và rút nhận xét? - Bỗng, hình như-> Trạng thái ngỡ ngàng, cảm xúc - HS tìm và phân tích, bâng khuâng-> cảm nhận tinh tế của tác giả với tâm cảm nhận về cảm xúc hồn thi sĩ biến chuyển nhịp nhàng với phút giao của tác giả mùa của cảnh vật. Từng cảnh sang thu của tạo vật đã thấp thoáng hồn người sang thu: chùng chình, bịn rịn. Lưu luyến, bâng khuâng... 2/ Thực hiện GV hướng dẫn học sinh thảo luận theo bàn 3/ Báo cáo - Lắng nghe học sinh trả lời câu hỏi - Nghe giáo viên chốt 4/ Đánh giá và ghi bài. - GV nhận xét, đánh giá, chốt KT ? Đọc khổ thơ thứ 2? Cảm xúc khái quát 1/ Chuyển giao 2. Sự chuyển động, đổi ? Những biến chuyển cụ thể của không gian lúc thay của cảnh vật khi sang - Học sinh đọc khổ sang thu được tác giả tiếp tục gợi tả qua hình ảnh thu. thơ thứ 2 và nêu cảm nào? Phân tích nghệ thuật độc đáo qua 2 hình ảnh nhận ban đầu. này? + Hình ảnh “Sông.....dàng” là như thế nào? ( dòng sông thướt tha mềm mại, hiền hòa trôi một cách nhàn hạ, thanh thản-> vẻ đẹp êm dịu của bức tranh TN mùa thu. - Dòng sông dềnh dàng>< cánh chim vội vã. + Tại sao cánh chim lúc này phải vội vã? * NT: - h/a đối lập: dòng sông chùng chình>< chim vội vã - Thảo luận tự do, học (miêu tả cao- thấp, tĩnh- động) : sinh phân tích các - từ láy: dềnh dàng có ý chậm lại -> dòng sông lúc hình ảnh thơ, nghệ này đã qua mùa lũ ( bình yên, thong thả), vội vã thuật tiêu biểu ở 2 + đám mây vắt nửa (đàn chim bay về phương nam tránh rét, báo hiệu câu thơ đầu mình.. cái lạnh đang về...) - HS lắng nghe, và bỏ sung thêm .................................................................................................................... Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 Năm học 2023 - 2024
4. Nguyễn Thị Hạnh THCS Nguyễn Chuyên Mỹ ? Có ý kiến cho rằng việc tác giả nhân hóa hình ảnh dòng sông như muốn gợi tả tâm trạng, thái độ của con người, theo em có đúng không? Hãy giải thích? - Nghe giáo viên -> câu thơ miêu tả sự chuyển mình của đất trời, phân tích lại dòng sông sau mùa lũ cũng như con người giờ đây cho phép mình được nghỉ ngơi... ? Hình ảnh nào gây cho em ấn tượng nhất trong 2 câu thơ còn lại trong khổ thơ? Hãy phân tích sự độc Sự đổi thay của tạo vật đáo, ấn tượng đó nhẹ nhàng mà rõ rệt. GV phân tích lại và chấm điểm miệng cho HS - Đám mây - vắt nửa mình- NTnhân hóa kết hợp động từ vắt giầu sức liên tưởng - HS phát hiện hình -> gợi sự lưu luyến của đám mây với mảnh trời mùa ảnh thơ trong 2 câu hạ( cái quen thuộc) nhưng khát khao khám phá cuối của khổ thơ và mảnh trời mùa thu- cái mới của cuộc đới-> tâm độc lập phân tích giá trạng của con người trong cuộc sống. Đây là 2 câu trị nghệ thuật, hình thơ hay nhất trong sự tìm tòi và khám phá của HT ảnh thơ ( học sinh trong khoảnh khắc giao mùa-> tâm hồn tinh tế, khá) nhạy cảm, yêu TN tha thiết. ? Qua những hình ảnh” dòng sông, cánh chim, đám mây” em có cảm nhận thế nào về sự chuyển động - Nghe giáo viên của tạo vật sang thu? phân tích , bình lại ? Qua cách cảm nhận ấy, cho thấy HT là người như - Độc lập rút ra kết thế nào? luận, ghi bài. - Một hồn thơ nhạy cảm, yêu thiên nhiên tha thiết, - Nhận xét, đánh giá trí tưởng tượng bay bổng về tác giả 2/ Thực hiện GV hướng dẫn học sinh hđ cá nhân và thảo luận theo bàn 3/ Báo cáo - Lắng nghe học sinh trả lời câu hỏi 4/ Đánh giá - GV nhận xét, đánh giá, chốt KT GV chốt KT tiết 113 chuyển ý sang tiết 114 Tiết 114 3. Những suy ngẫm trải nghiệm của nhà thơ về 1/ Chuyển giao mùa thu, cuộc đời GV yêu cầu HS hđ cá nhân và nhóm trả lời câu hỏi ? Đọc diễn cảm khổ thơ cuối và nêu cảm xúc khái quát? - Đọc khổ cuối, nêu - nắng vẫn còn, mưa đã ? Cảnh sắc giao mùa còn được tác giả cảm nhận qua cảm xúc vơi dần, sấm bớt bất hình ảnh nào? Hãy phân tích làm nổi bật các hình ngờ... ảnh thơ đó? - HS phân tích các -> Hạ nhạt dần và thu đã ? Từ những hình ảnh thơ và những nghệ thuật đặc hình ảnh thơ. sang sắc trong bài thơ, em cảm nhận như thế nào về những biến chuyển của đất trời lúc sang thu, về bức tranh thu cũng như những rung cảm của tác giả => Bức tranh chuyển mùa trước bức tranh ấy? đẹp, nhẹ nhàng ? Đọc 2 câu cuối của bài thơ? Có ý kiến cho rằng 2 câu thơ cuối của bài thơ vừa mang mang nét nghĩa tả thực vừa mang nét nghĩa ẩn dụ. Hãy phân tích để làm sáng tỏ ý kiến đó? - Sấm bớt bất ngờ .................................................................................................................... Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 Năm học 2023 - 2024
5. Nguyễn Thị Hạnh THCS Nguyễn Chuyên Mỹ 2/ Thực hiện - Hàng cây đứng tuổi GV hướng dẫn học sinh thảo luận theo bàn 3/ Báo cáo - Lắng nghe học sinh trả lời câu hỏi - học sinh rút ra cảm -> Suy ngẫm mang tính 4/ Đánh giá nhận, đánh giá. triết lí về con người và GV đánh giá, nhận xét và chốt kiến thức cuộc đời: con người từng trải, từng vượt qua những Chốt và bình lại hình ảnh thơ - Nghe giáo viên chốt khó khăn, thăng trầm của *GV bình, nhấn mạnh ý nghĩa triết lí sâu sắc ( ẩn và ghi bài. cuộc đời thì khi đứng dụ) trong 2 câu cuối trước những tác động bất - Cuộc sống tiếp diễn qua sự luân hồi của thiên thường của ngoại cảnh sẽ nhiên và khi con người đã từng trải qua sự luân hồi - học sinh đọc diễn càng trở nên vững vàng đó thì cũng vững vàng hơn trước những tác động cảm hơn. bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời. - Học sinh độc lập III. Tổng kết GV mở rộng liên hệ thời gian tác giả sáng tác ( con suy nghĩ, học trả lời, 1. Nghệ thuật người và đất nước) các học sinh khác bổ - Khắc hoạ hình ảnh thơ - Thu thiên nhiên lặng lẽ trở thành thu của cuộc sung, chốt kiến thức đẹp, gợi cảm đặc sắc về đời. thời điểm giao mùa hạ - III. Hướng dẫn học sinh tổng kết ( 5p) .- HS lắng nghe, ghi thu ở nông thôn Bắc Bộ ? Nghệ thuật tạo nên thành công của bài thơ? bài và làm vở bài tập - Sáng tạo việc lựa chọn ? Nội dung ý nghĩa của bài thơ là gì? câu 4/56. từ ngữ, phép tu từ ẩn dụ GV chốt và ghi bảng. 2. Nội dung ? Đọc ghi nhớ - HS khái quát lại NT * Ghi nhớ/ SGK 2. Nội dung và ND của bài. - Những cảm nhận tinh tế của nhà thơ trước vẻ đẹp của thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa. - học sinh đọc ghi nhớ C. Luyện tập, vận dụng - Phương pháp: vấn đáp - Kĩ thuật: động não - Thời gian: 7 phút HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ CHUẨN KT-KN 1/ Chuyển giao C. Luyện tập, vân ? Trong bài thơ, em thích nhất khổ thơ nào? dụng Vì sao ? - Học sinh tiếp nhận câu ? Từ bài thơ, đánh thức trong tâm hồn em hỏi, độc lập suy nghĩ những cảm xúc, suy nghĩ gì về cuộc đời, cuộc sống. 2/ Thực hiện - Trình bày. Yêu cầu học sinh thảo luận trong nhóm Quan sát, gợi ý học sinh hoạt động - Nhận xét, bổ sung 3/ Báo cáo - Lắng nghe HS trình bày - Lắng nghe. 4/ Đánh giá - GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức C. Tìm tòi, mở rộng -Phương pháp: vấn đáp - Kĩ thuật: động não - Thời gian: 3 phút .................................................................................................................... Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 Năm học 2023 - 2024
6. Nguyễn Thị Hạnh THCS Nguyễn Chuyên Mỹ HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA CHUẨN KT- TRÒ KN 1/ Chuyển giao C. Tìm tòi, mở GV hướng dẫn HS thực hiện hoạt động ở nhà. rộng + Bài cũ - Lắng nghe, nhận - Học thuộc lòng bài thơ, ghi nhớ nhiệm vụ. - Tập phân tích khổ thơ cuối ( viết đoạn văn) + Bài mới: Soạn bài “ Nói với con” 2/ Thực hiện Yêu cầu học sinh hoc bài cũ, chuẩn bị bài mới 3/ Báo cáo - Thực hiện hoạt động - Nghe HS báo cáo ở tiết học sau ở nhà và báo cáo trong 4/ Đánh giá tiết học sau - Nhận xét ý thức học bài, chuẩn bị bài ở nhà của HS .................................................................................................................... Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 Năm học 2023 - 2024
7. Nguyễn Thị Hạnh THCS Nguyễn Chuyên Mỹ .................................................................................................................... Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 Năm học 2023 - 2024