Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 - Tuần 2 - Tiết 6: Các phương châm hội thoại - Năm học 2023-2024 - Lưu Nha Chang

Nội dung tài liệu: Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 - Tuần 2 - Tiết 6: Các phương châm hội thoại - Năm học 2023-2024 - Lưu Nha Chang

1. Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 9 Kì 1 Năm học: 2023 - 2024 Ngày soạn Dạy Ngày 14/9 14/9 6/9/2023 Tiết 1 3 Lớp 9C 9D Tuần 2 - Tiết 6 CÁC PHƢƠNG CHÂM HỘI THOẠI I. MỤC TIÊU: Sau khi học xong bài này, HS: 1. Kiến thức: - Nắm được nội dung phương châm về lượng và phương châm về chất. 2. Năng lực: - Phát triển năng lực giao tiếp và sử dụng ngôn ngữ. - Phát triển năng lưc hợp tác, giải quyết vấn đề. 3. Phẩm chất: - Giáo dục cho học sinh có ý thức trong giao tiếp. - Yêu tiếng Việt, tự hào về ngôn ngữ dân tộc, giữ gìn sự trong sáng của TV. II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: - Soạn bài giảng điện tử, xem các nội dung và sưu tầm các tư liệu. - Chuẩn bị máy chiếu 2. Học sinh: - Xem lại các nội dung về hội thoại đã học ở lớp 8 và chuẩn bị bài mới. III. TỔ CHỨC DẠY VA HỌC 1. Khởi động - Thời gian dự kiến: 3 phút - Phương pháp: Thuyết trình - Kĩ thuật: động não HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HĐ CỦA TRÒ KTKN CẦN ĐẠT *B1. Chuyển giao Học sinh hứng Nhắc lại các đơn vị kiến thức về hội thoại đã học ở thú, tập trung lớp 8? bài để chuẩn bị *B2. Thực hiện cho bài mới - Yêu cầu HS làm việc cá nhân -HS làm việc cá *B3. Báo cáo nhân - Theo dõi HS trình bày - Nhận xét bạn *B4. Đánh giá -Lắng nghe. - GV nhận xét, đánh giá cho điểm HS -Lắng nghe. -> GV giới thiệu bài: Ở lớp 8 các em đã học 1 số kiến thức về hội thoại để giúp các em giao tiếp tốt hơn trong cuộc sống chúng ta sẽ học một số phương châm hội thoại. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức - Phương pháp: vấn đáp - KT: động não. - Thời gian: 20 phút HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA KIẾN THỨC CẦN TRÒ ĐẠT GV: Lưu Nha Chang - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ - An Lão 1
2. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 Kì 1 Năm học: 2023 - 2024 I. Hướng dẫn học sinh tìm hiểu phương châm về I. Phương châm lượng về lượng *B1. Chuyển giao: GV yêu cầu học sinh HĐ cá 1.Ví dụ nhân *Đoạn hội thoại ? Đọc VD? ? Dựa vào kiến thức lớp 8 cho biết đoạn hội thoại đó có mấy vai giao tiếp và mấy lượt lời? Hãy xác định các vai hội thoại? - HS hđ cá nhân ?Theo em khi An hỏi Ba thì lượng thông tin An đọc ví dụ, suy nghĩ muốn biết là gì? Em có nhận xét gì về câu trả lời trả lời câu hỏi của bạn Ba ? - Câu trả lời chưa đáp ứng nội dung mà bạn An - Trình bày kết quả muốn biết ? Qua đoạn hội thoại trên cần rút ra bài học gì khi giao tiếp ? - Nhận xét, bổ sung ? Yêu cầu học sinh đọc truyện cười "Lợn cưới áo *. Truyện cười mới" ? "Lợn cưới áo ? Vì sao truyện lại gây cười? Lẽ ra anh có “ lợn mới" cưới” và anh có “ áo mới” phải hỏi và trả lời như - HS lắng nghe. thế nào? hãy thử nêu phương án? - Vì các nhân vật trả lời không đúng nội dung câu hỏi (hỏi một đằng trả lời một nẻo )->nói nhiều hơn những gì cần nói. ? Qua câu chuyện cười trên, ta phải tuân thủ yêu cầu gì khi giao tiếp? - Không nói nhiều hơn những gì cần nói. 2. Ghi nhớ . GV: Việc mắc lỗi như 2 ví dụ trên là vi phạm phương - Khi giao tiếp, châm về lượng. nói cho có nội ? Vậy em hiểu như thế nào về phương châm về lượng ? dung, nội dung *B2. Thực hiện đáp ứng yêu cầu - GV theo dõi, đôn đốc, giải đáp thắc mắc của giao tiếp, * B3. Báo cáo - Học sinh kết luận không thiếu, - GV theo dõi rút ra ghi nhớ không thừa *B4. Đánh giá: - Thảo luận trong - GV nhận xét, chốt kiến thức và cho điểm nếu HS bàn làm nhanh bài Bài tập 1/ sgk làm tốt. tập GV KQ yêu cầu HS đọc ghi nhớ /SGK ? Yêu cầu học sinh làm nhanh bài tập 1/ SBT/ 10 II. Hướng dẫn H tìm hiểu phương châm về chất *B1. Chuyển giao: GV yêu cầu học sinh HĐ cá II. Phương châm nhân về chất ? Kể lại truyện cười "Quả bí khổng lồ"? 1.Ví dụ: ? Truyện cười phê phán điều gì? Qua câu chuyện Truyện cười: em rút ra bài học gì ? "Quả bí khổng lồ" ? GV ra tình huống: Nếu thấy bạn nghỉ học mà - Học sinh hđ cá không biết lí do em có nói bạn nghỉ học vì ốm nhân kể lại câu không? Vì sao? chuyện và thảo ? Qua đó em thấy trong giao tiếp cần tránh những 2 GV: Lưu Nha Chang - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ - An Lão
3. Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 9 Kì 1 Năm học: 2023 - 2024 điều gì? luận tình huống, trả - Không nên nói những điều mà mình không tin là lời đúng sự thật. ? Qua ví dụ trên em hiểu thế nào là phương châm về - Trình bày kết quả chất? 2. Ghi nhớ ? Trong truyện cười "Quả bí khổng lồ" anh chàng - Đừng nói nói về quả bí khổng lồ đã vi phạm phương châm về - Nhận xét, bổ sung những điều mà chất nhưng anh chàng nói về cái nồi đồng có vi mình không tin phạm không? Vì sao? là có thật hay - Cả 2 người đều vi phạm phương châm về chất, không có bằng anh nói về nồi đồng còn vi phạm cố ý nhằm chế - HS lắng nghe. chứng.. nhạo anh bạn kia. Đó là 1 trường hợp không tuân thủ phương châm Bài tập 2/ sgk hội thoại - Đoc ghi nhớ *B2. Thực hiện - GV theo dõi, đôn đốc, giải đáp thắc mắc * B3. Báo cáo - GV theo dõi *B4. Đánh giá: - GV nhận xét, chốt kiến thức Lưu ý: Trong truyện cười việc cố ý vi phạm phương châm hội thoại có chủ ý và đạt hiệu quả cao (Tích hợp với bài sau) Hoạt động 3 : Luyện tập, vận dụng - Phương pháp : Vấn đáp, giải thích - Thời gian : 20 phút. - KT: động não, KTB HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HĐ CỦA HỌC SINH KTKN CẦN ĐẠT *B1. Chuyển giao: - Độc lập nêu yêu cầu bài C. Luyện tập, - GV hướng dẫn học sinh hHĐ cá nhân và tập vận dụng thảo luận nhóm bàn thực hiện các BT3,4,5 ? Đọc yêu cầu BT3, gợi ý học sinh làm - Học sinh độc lập suy - Nhận xét bài làm và đánh giá học sinh nghĩ và làm bài tập làm Bài 3/ sgk ?GV đưa yêu cầu bài tập 4,5 ? vào VBT GV: Hướng dẫn học sinh thảo luận theo KT – KTB - Đọc yêu câu bài tập 4,5 - Thời gian: 5 phút + Bài tập 4: nhóm 1 Bài tập 4/ sgk + Bài tập 5: nhóm 2 - Thảo luận theo KT- H: Yêu cầu các dãy đại diện trả lời KTB, độc lập làm vào GV: Chốt VBT, thống nhất , đại - Bài tập 4 diện các nhóm giải bài tập a. Cần tuân thủ phương châm về chất. Nhưng trong một số trường hợp người nói muốn truyền đạt thông tin nhưng chưa có bằng chứng xác thực cần dùng cách nói trên để - Các HS khác lắng nghe người nghe biết rằng thông tin ấy chưa được GV: Lưu Nha Chang - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ - An Lão 3
4. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 Kì 1 Năm học: 2023 - 2024 kiểm chứng. và nhận xét, bổ sung. b. Trong giao tiếp, đôi khi để nhấn mạnh hay Bài tập 5/ sgk chuyển ý, dẫn ý người nói cần nhắc lại nội - Nghe giáo viên nhận xét, dung nào đó đã nói bổ sung, hoàn thiện vào *B2. Thực hiện vở bài tập - HS làm việc nhóm - GV theo dõi, đôn đốc, giải đáp thắc mắc của HS * B3. Báo cáo - GV theo dõi, xử lí tình huống. *B4. Đánh giá: - GV nhận xét, đánh giá cho điểm hđ của các nhóm và chốt ND. Hoạt động 5: Mở rông, tìm tòi - Phương pháp: nêu vấn đề - Kĩ thuật: động não - Thời gian: 2 phút Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Chuẩn KT Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ - HS lắng nghe yêu cầu D. HĐ tìm *GV nêu yêu cầu: của GV tòi, mở - Về nhà tìm hiểu một số tình huống vi phạm - HS làm việc cá nhân ở rộng phương châm về lượng, về chất nhà - Học nội dung bài học: Làm hoàn thành các BT. - HS báo cáo trong tiết học - Chuẩn bị bài mới : Các Phương châm hội thoại ( sau tiếp ) - HS lắng nghe Bước 2: Thực hiện - GV nhắc nhở HS thực hiện Bước 3: Báo cáo - GV nghe HS báo cáo Bước 4: Đánh giá: - GV nhận xét 4 GV: Lưu Nha Chang - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ - An Lão
5. Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 9 Kì 1 Năm học: 2023 - 2024 Ngày soạn Dạy Ngày 14/9 14/9 04/9/2023 Tiết 2 4 Lớp 9C 9D TUẦN 2- TIẾT 7 CÁC PHƢƠNG CHÂM HỘI THOẠI ( Tiếp) I. MỤC TIÊU: Sau khi học xong bài này, HS: 1. Kiến thức, kĩ năng a. Kiến thức: - Học sinh nắm được nội dung phương châm quan hệ, phương châm cách thức và phương châm này trong giao tiếp. b. Kĩ năng - Vận dụng phương châm quan hệ, phương châm cách thức, phương châm lịch sự trong giao tiếp - Nhận biết và phân tích được cách sử dụng các phương châm trong giao tiếp 2. Định hƣớng phát triển phẩm chất và năng lực HS a. Các phẩm chất - Giáo dục cho học sinh giao tiếp đúng tiếng Việt và có văn hoá. b. Các năng lực chung: - Phát triển năng lưc hợp tác, giải quyết vấn đề. c. Các năng lực chung: - Phát triển năng lực giao tiếp và sử dụng ngôn ngữ Tiếng việt II. CHUẨN BỊ 1. GV: - Hướng dẫn HS chuẩn bị - Các phương pháp, kĩ thuật: vấn đáp, giải thích, nêu vấn đề, động não 2. HS: Trả lời câu hỏi sgk III. TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC 1. Khởi động - Thời gian dự kiến: 4 phút - Phương pháp: Thuyết trình - Kĩ thuật: động não HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ KIẾN THỨC CẦN ĐẠT *B1. Chuyển giao Học sinh KTBC: HS làm BTTN hứng thú, 1. Thế nào là phương châm về chất trong hội thoại? tập trung 2. Những câu sau đã vi phạm phương châm hội bài để thoại nào? -HS làm việc cá nhân chuẩn bị A. Bố mẹ mình đều là giáo viên dạy học - Nhận xét bạn cho bài -Lắng nghe. mới B. Chú ấy chụp ảnh cho mình bằng máy ảnh. -Lắng nghe. C. Ngựa là một loài thú bốn chân. 3. Trong những câu sau đây, câu nào mắc lỗi về giao tiếp A. Bồ câu là loài chim có hai cánh. GV: Lưu Nha Chang - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ - An Lão 5
6. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 Kì 1 Năm học: 2023 - 2024 B. Cô ấy là người phụ nữ tài sắc. C. Rắn là loài bò sát không chân. D. Làng tôi là một làng ven sông. *B2. Thực hiện - Yêu cầu HS làm việc cá nhân *B3. Báo cáo - Theo dõi HS trình bày *B4. Đánh giá - GV nhận xét, đánh giá cho điểm HS nếu làm tốt -> GV giới thiệu bài: Ở tiết trước các em đã được học phương châm về lượng và phương châm về chất. ngoài 2 phương châm này còn có các phương châm hội thoại khác đó là phương châm quan hệ phương châm cách thức và phương châm lịch sự Hoạt động 2: Hình thành kiến thức - Phương pháp: vấn đáp - KT: động não - Thời gian: 25 phút HĐCỦA GIÁO VIÊN HĐ CỦA HỌC SINH KIẾN THỨC CẦN ĐẠT I. Hướng dẫn H tìm hiểu phương châm quan hệ I. Phƣơng châm *B1. Chuyển giao: GV yêu cầu học sinh HĐ cá quan hệ nhân 1. Ví dụ Đọc ví dụ ? - Thành ngữ "Ông ? Em hiểu thế nào về câu thành ngữ "Ông nói gà, - HS hđ cá nhân, nói gà, bà nói bà nói vịt". Thành ngữ này dùng để chỉ tình đọc ví dụ, giải nghĩa vịt" : Ông nói huống hội thoại nào ? câu thành ngữ một đằng, bà ? Điều gì sẽ xảy ra nếu hội thoại kiểu như sau: quằng một nẻo A: Bạn học bài chưa? B: Tớ ăn cơm rồi ... (Tình huống hội thoại mà trong đó mỗi người nói - Trình bày một đằng không khớp với nhau, không hiểu nhau.) ? Qua đó có thể rút ra bài học gì trong giao tiếp? - HS khác lắng nghe ? Lấy ví dụ về phương châm quan hệ ? và nhận xét, bổ *B2. Thực hiện sung. - GV theo dõi, đôn đốc, giải đáp thắc mắc * B3. Báo cáo 2. Ghi nhớ - GV theo dõi - Nghe giáo viên Cần nói đúng vào *B4. Đánh giá: nhận xét, bổ sung đề tài giao tiếp, - GV nhận xét, chốt kiến thức tránh lạc đề - Giáo viên lưu ý cho học sinh những tình huống hàm ngôn. VD1: Sinh viên A: Hôm nay ngày mấy rồi nhỉ? Sinh viên B: Hết tiền rồi à ? VD2: 6 GV: Lưu Nha Chang - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ - An Lão
7. Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 9 Kì 1 Năm học: 2023 - 2024 Lan: Hùng ơi! Quả khế chín rồi kìa. Hùng: Cành cây cao lắm! *. Bài tập 1/23 Nếu xét nghĩa tường minh( nghĩa thể hiện ngay trên bề mặt câu chữ) thì lời đáp không tuân thủ phương châm quan hệ. Tuy nhiên trong thực tế đó là những tình huống giao tiếp rất bình thường và tự nhiên vì đó là lời đáp theo hàm ý. ? Đọc và nêu yêu cầu của bài tập 1 - Có thể cho học sinh chơi tiếp sức thi tìm các câu ca dao có nội dung tương tự. ? Nhận xét bài làm của bạn II. Hướng dẫn H tìm hiểu phương châm cách II. Phƣơng châm thức cách thức. *B1. Chuyển giao: GV yêu cầu học sinh HĐ cá 1.Ví dụ. nhân và nhóm - HS đọc ví dụ, độc - Thành ngữ: ? Hs đọc ví dụ 1? lập giải thích 2 Dây cà ra dây ? Hai thành ngữ này dùng để chỉ cách nói như thế thành ngữ và trả lời muống: cách nói nào? Những cách nói đó ảnh hưởng như thế nào câu hỏi dài dòng, rườm rà đến giao tiếp? - ấp úng...: cách ? Qua đó có thể rút ra được bài học gì trong giao nói ấp úng không tiếp. (nói ngắn gọn, rành mạch.) - Thảo luận trong thành lời, không Cho câu "Tôi đồng ý với những nhận định về bàn, đại diện trong rành mạch truyện ngắn của ông ấy. bàn -> Giao tiếp ? Em hiểu câu nói trên như thế nào? không có hiệu Hiểu theo 2 cách: nhận định của ông ấy về quả truyện ngắn hay nhận định của người khác về truyện ngắn do ông ấy sáng tác. - Câu văn: Tôi - Tôi ... định của ông ấy về TN. đồng ý với những - Tôi ... định về TN mà ông ấy sáng tác. - Độc lập rút ra kết nhận định về ? Để người nghe khỏi hiểu lầm phải nói như thế luận, lưu ý, ghi bài truyện ngắn của nào? Lưu ý điều gì khi nói? ông ấy ? Qua VD em rút ra bài học gì khi giao tiếp? -> Nói mơ hồ ? Qua cách phân tích trên em hiểu gì về phương 2.Ghi nhớ châm cách thức? - Cần nói ngắn *B2. Thực hiện gọn, rành mạch, - GV theo dõi, đôn đốc, giải đáp thắc mắc tránh mơ hồ * B3. Báo cáo - GV theo dõi *B4. Đánh giá: - GV nhận xét, chốt kiến thức III. Tìm hiểu về phương châm lịch sự III. Phƣơng ? Đọc truyện " Người ăn xin" châm lịch sự ? Em có nhận xét gì về hành động của cậu bé - Học sinh đọc 1. Ví dụ trong câu chuyện ? Vì sao người ăn xin và cậu truyện. bé trong truyện đều cảm thấy mình đã nhận được - Truyện " Người từ người kia một cái gì đó? ăn xin" - Đó là hành động thể hiện sự tôn trọng, lễ phép, GV: Lưu Nha Chang - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ - An Lão 7
8. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 Kì 1 Năm học: 2023 - 2024 biết quan tâm đến người khác ( dù đó là một người ăn xin ) - Độc lập rút ra bài - Tuy cả 2 người đều không nhận được của cải học từ câu chuyện tiền bạc nhưng ông lão nhận được từ cậu bé tình và rút ra khái niệm cảm tôn trọng, quan tâm đến người khác và về phương châm lịch ngược lại cậu bé nhận được 1 bài học về sự đáng sự quý của tình cảm. ? Có thể rút ra bài học gì về truyện này? 2. Ghi nhớ GV: Đó chính là phương châm lịch sự - Học sinh đọc ghi - Cần nói tế nhị ? Qua đó em hiểu gì về phương châm lịch sự? nhớ và tôn trọng người khác Hoạt động 3, 4: Luyện tập, vận dụng - Phương pháp : Vấn đáp, giải thích - Thời gian : 10 phút. HĐ CỦA GIÁO VIÊN HĐ CỦA HỌC SINH KIẾN THỨC CẦN ĐẠT IV. Hướng dẫn HS luyện tập IV. Luyện tập ? Đọc và nêu yêu cầu bài tập 2? ? Nhận Độc lập làm tại vở bài * Bài 2/23 xét? tập/17( HS TB) - Chữa bài và nhận xét * Bài 4/23 ? Đọc và nêu yêu cầu bài 4? ( HS TB) ? Hs nhận xét. - Nêu yêu cầu bài 4 và độc - Khi người nói chuẩn bị chuyển đề tài để lập làm phần a tránh hiểu lầm nên dùng cách diễn đạt - Các HS khác lắng nghe và trên. nhận xét, bổ sung. Hoạt động 5: Tìm tòi mở rộng - Phương pháp : Vấn đáp, giải thích - Thời gian : 5 phút. HĐ CỦA GIÁO VIÊN HĐ CỦA HỌC SINH KIẾN THỨC CẦN ĐẠT Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ D. Vận dụng và - Sưu tầm một số tình huống giao tiếp vi phạm tìm tòi phương châm hội thoại cách thức, phương châm lịch sự. - Hoàn thiện các bài tập còn lại - Nắm được các phương châm hội thoại đã học. - Soạn bài: Các phương châm hội thoại( tiếp). + Sưu tầm một số VD về những tình huống không tuân thủ các phương châm hội thoại. + Ở phần I cần chú ý hình tượng hàm ngôn (nghĩa hàm ẩn) 8 GV: Lưu Nha Chang - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ - An Lão
9. Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 9 Kì 1 Năm học: 2023 - 2024 Ngày soạn Dạy Ngày 16/9 15/9 07/9/2023 Tiết( TKB) 3 1 Lớp 9C 9D TUẦN 2- TIẾT 8 CÁC PHƢƠNG CHÂM HỘI THOẠI (Tiếp theo) I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - Nắm được mối quan hệ chặt chẽ giữa phương châm hội thoại và tình huống giao tiếp . - Hiểu được phương châm hội thoại không phải là những quy định bắt buộc trong mọi tình huống giao tiếp; vì nhiều lí do khác nhau, các phương châm hội thoại có khi không được tuân thủ. 2. Năng lực: - Phát triển năng lực giao tiếp và sử dụng ngôn ngữ. - Phát triển năng lưc hợp tác, giải quyết vấn đề. 3. Phẩm chất: - Giáo dục cho học sinh lễ phép, tôn trọng người giao tiếp đối thoại cùng. - Yêu tiếng Việt, tự hào về ngôn ngữ dân tộc, giữ gìn sự trong sáng của TV. II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: - Hướng dẫn HS chuẩn bị bài - Các phương pháp: vấn đáp, thuyết trình, nêu vấn đề 2. Học sinh: - Nghiên cứu bài trước ở nhà III. TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC 1. Khởi động - Thời gian dự kiến: 3 phút - Phương pháp: Thuyết trình - Kĩ thuật: động não HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA KIẾN THỨC TRÒ CẦN ĐẠT *B1. Chuyển giao Học sinh GV nêu tình huống: Một người mắc bệnh hiểm nghèo hứng thú, tập không qua khỏi, bác sĩ khuyên bệnh nhân: ăn uống, trung bài để tinh thần tốt thì bệnh sẽ khỏi. chuẩn bị cho Theo em bác sĩ có có vi phạm PCHT không? Vì sao? -HS làm việc cá bài mới *B2. Thực hiện nhân - Yêu cầu HS làm việc cá nhân - Nhận xét bạn *B3. Báo cáo -Lắng nghe. - Theo dõi HS trình bày -Lắng nghe. *B4. Đánh giá - GV nhận xét, đánh giá cho điểm HS -> GV giới thiệu bài: Từ câu trả lời của HS, giáo viên dẫn vào bài mới Hoạt động 2: Hình thành kiến thức - Phương pháp: vấn đáp - Thời gian: 15 phút GV: Lưu Nha Chang - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ - An Lão 9
10. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 Kì 1 Năm học: 2023 - 2024 - Kĩ thuật: động não HĐ CỦA GIÁO VIÊN HĐ CỦA HỌC SINH KIẾN THỨC CẦN ĐẠT I. Hướng dẫn H S tìm hiểu quan hệ.... *B1. Chuyển giao: GV yêu cầu học sinh HĐ cá I. Quan hệ giữa nhân phƣơng châm hội ? Đọc truyện cười"Chào hỏi" thoại với tính ? Nhân vật chàng rể có tuân thủ phương châm lịch sự không? Vì sao? huống giao tiếp. ? Trong trường hợp nào thì câu chào hỏi trên - HS hđ cá nhân, 1. Ví dụ được coi là lịch sự? Qua đó em rút ra bài học đọc truyện, trả lời - Chàng rể gây gì? câu hỏi phiền hà cho người GV: Đó chính là quan hệ giữa phương châm khác. hội thoại với tình huống giao tiếp. ? Vậy khi giao tiếp cần chú ý sử dụng các - Trình bày -> Không tuân thủ phương châm hội thoại như thế nào ? phương châm lịch *B2. Thực hiện sự. - GV theo dõi, đôn đốc, giải đáp thắc mắc - HS khác lắng nghe * B3. Báo cáo và nhận xét, bổ - GV theo dõi sung. *B4. Đánh giá: 2. Ghi nhớ /36 - GV nhận xét, chốt kiến thức - Cần lựa chọn ? Đọc ghi nhớ SGK? - Nghe giáo viên phương châm hội GV: Cần chú ý đến đặc điểm của tình huống nhận xét, bổ sung thoại phù hợp với giao tiếp vì một câu nói có thể thích hợp trong tình huống giao tình huống này nhưng không phù hợp với tình - Đọc ghi nhớ huống khác tiếp II. Hướng dẫn HS tìm hiểu những trường hợp II. Những trƣờng không tuân thủ PCHT hợp không tuân ? Đọc lại các tình huống giao tiếp ở những bài - HS đọc lại các tình thủ phƣơng châm trước và cho biết những tình huống nào không huống hội thoại. 1. Ví dụ tuân thủ phương châm hội thoại? - Tất cả cácTH trừ truyện "Người ăn xin" ? Đọc đoạn đối thoại mục 2? ? Câu trả lời của Ba có đáp ứng được nhu cầu giải thích của An không? Phương châm hội - Học sinh thảo luận, thoại nào không được tuân thủ? ( Không, PC về trả lời lượng)? Vì sao Ba không tuân thủ phương châm - Nhận xét, bổ sung hội thoại đó? cho nhau ? Từ 2 tình huống trên, chỉ ra sự vi phạm phương châm hội thoại? GV: Chốt ý 1( ghi nhớ) ? Lấy ví dụ về những tình huống tương tự GV đưa tình huống: - Người chiến sĩ không may sa vào tay địch đã ko tuân thủ phương châm về chất mà khai thật những thông tin mình biết về đồng đội. ? Em suy nghĩ gì về tình huống trên 10 GV: Lưu Nha Chang - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ - An Lão
11. Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 9 Kì 1 Năm học: 2023 - 2024 GV: Chốt ý 2( ghi nhớ) ? Khi nói "Tiền bạc chỉ là tiền bạc" thì có phải b. Ghi nhớ/ SGK người nói không tuân thủ phương châm về - Nói vô ý, vụng lượng không? Phải hiểu ý nghĩa của câu này như thế nào? về, thiếu văn hoá - Xét nghĩa tường minh câu trên không tuân thủ phương châm về lượng bởi vì câu nói không - Người nói phải cung cấp cho người nghe thêm một thông tin ƣu tiên một nào. Nhưng xét về hàm ý vẫn đảm bảo tuân thủ phương châm hội phương châm về lượng. GV: Chốt ý 3( ghi nhớ) thoại khác .. ? Hãy tìm thêm những cách nói tương tự như - Người nói muốn trên? gây chú ý.. ? Tóm lại việc không tuân thủ các phương châm hội thoại bắt nguồn từ những nguyên nhân nào? ? Đọc ghi nhớ sgk? Hoạt động 3: Luyện tập - Phương pháp : Vấn đáp, giải thích - Thời gian : 15 phút. HĐ CỦA GIÁO VIÊN HĐ CỦA HỌC SINH KIẾN THỨC CẦN ĐẠT III. Hƣớng dẫn HS luyện tập C. Luyện tập *B1. Chuyển giao: GV yêu cầu học sinh Bài 1/38 HĐ cá nhân thực hiện yêu cầu của bài tập 1, 2... -Ông bố vi phạm phương châm cách thức - Hoạt động cá nhân đọc yêu vì cậu bé không nhận biết được cuốn sách cầu và làm bài 1/VBT/28 (vì chưa thể đọc được) cách nói của - Trình bày ông bố không rõ ràng. - nhận xét, bổ sung ? Đọc đoạn văn ở bài tập 2/38 ? Làm bài tập , nhận xét - Đọc đoạn văn, trả lời ....không tuân thủ phương châm lịch sự. . . . ..đến nhà ai, trước hết phải chào hỏi chủ - Thảo luận và làm nhanh Bài 2/38 nhà sau đó mới đề cập đến câu chuyện . . bài tập 2 ? Yêu cầu học sinh làm nhanh bài tập - Thời gian: 5 phút 2,3/VBT/28 - 2 học sinh trả lời *B2. Thực hiện - Học sinh độc lập làm bài - GV theo dõi, đôn đốc, giải đáp thắc mắc * B3. Báo cáo tập 2,3/ VBT/ 28 - GV theo dõi *B4. Đánh giá: - GV nhận xét, cho điểm, chốt kiến thức Hoạt động 4 . Vận dụng - Thời gian: 5 phút - Phương pháp: vấn đáp GV: Lưu Nha Chang - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ - An Lão 11
12. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 Kì 1 Năm học: 2023 - 2024 - Kĩ thuật: động não HĐ CỦA GIÁO VIÊN HĐ CỦA HỌC SINH KIẾN THỨC CẦN ĐẠT GV: Nêu câu hỏi - Học sinh độc lập D. Vận dụng Em hãy suy nghĩ và cho biết trong cuộc sống suy nghĩ và trả lời có lúc nào em vi phạm phương châm hội thoại hoặc có thể trả lời không và đó là phương châm hội thoại nào? Lí sau do vi phạm? Hoạt động 5: Tìm tòi, mở rộng - Thời gian: 7 phút - Phương pháp: nêu vấn đề... Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Chuẩn KT Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ D. HĐ tìm * GV hƣớng dẫn HS tự học bài: Xƣng hô trong tòi, mở hội thoại. rộng + Đọc kĩ và trả lời các câu hỏi phần tìm hiểu bài để nắm được từ ngữ xưng hô trong Tiếng Việt và cách dùng từ ngữ xưng hô. - HS lắng nghe yêu cầu 2. KK tự đọc: Cách dẫn TT, GT của GV + Đọc ví dụ - HS làm việc cá nhân ở + Trả lời các câu hỏi phần tìm hiểu bài nhà - HS báo cáo trong tiết học + Làm bài tập phần luyện tập sau - Tìm hiểu một số trường hợp vi phạm phương - HS lắng nghe châm hội thoại mà em đã gặp và giải thích lí do vi phạm ? - Nắm được nội dung bài học - Làm hoàn thành các bài tập ở vở bài tập - Soạn bài mới: + Sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh + Luyện tập sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh Bước 2: Thực hiện - GV nhắc nhở HS thực hiện Bước 3: Báo cáo - GV nghe HS báo cáo Bước 4: Đánh giá: - GV nhận xét 12 GV: Lưu Nha Chang - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ - An Lão