Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 - Tuần 2 - Tiết 10: Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh - Năm học 2023-2024 - Lưu Nha Chang

Nội dung tài liệu: Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 - Tuần 2 - Tiết 10: Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh - Năm học 2023-2024 - Lưu Nha Chang

1. Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 9 Kì 1 Năm học: 2023 - 2024 Ngày soạn Dạy Ngày 16/9 16/9 07/9/2023 Tiết( TKB) 2(chiều) 4(chiều) Lớp 9C 9D TUẦN 2 - Tiết 10 SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH I. MỤC TIÊU:Sau khi học xong bài này, HS nắm được 1. Kiến thức - Nhận ra các biện pháp nghệ thuật và vận dụng trong bài văn thuyết minh - Văn bản thuyết minh và các phương pháp thuyết minh thường dùng - Vai trò của các biện pháp nghệ thuật trong văn thuyết minh - Vận dụg các biện pháp nghệ thuật khi viết văn thuyết minh 2. Năng lực - Phát triển năng lưc giải quyết vấn đề, hợp tác, sử dụng ngôn ngữ - Phát triển năng lực tạo lập văn bản: giao tiếp tiếng Việt 3. phẩm chất - Giáo dục cho học sinh thêm yêu, tự hào cảnh đẹp quê hương đất nước và giữ gìn vệ sinh. II. CHUẨN BỊ - Giáo viên: chuẩn bị máy chiếu, giáo án điện tử - Học sinh: Ôn lại các kiến thức đã học về văn bản thuyết minh và nghiên cứu trước bài mới. III. TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC Hoạt động 1 : Khởi động - Kĩ thuật: động não - Phương pháp: Giới thiệu, thuyết trình - Thời gian : 3 phút HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA KIẾN THỨC TRÒ CẦN ĐẠT *B1. Chuyển giao: GV yêu cầu HS nhắc lại thế nào là VBTM? - HS quan sát Đặc điểm của VBTM? *B2. Thực hiện: GV yêu cầu HS hđ cá nhân. - Trình bày kết quả Theo dõi, đôn đốc HS *B3. Báo cáo: Theo dõi HS trình bày - Lắng nghe. *B4. Đánh giá: GV nhận xét ->GV giới thiệu:Các em đã được học văn bản thuyết minh ở những lớp 7, 8. Để củng cố lại và nâng cao hơn nữa năng lực tạo lập các văn bản thuyết minh chúng ta hãy vào bài học hôm nay. Hoạt động 2 : Hình thành kiến thức - Phương pháp: Phân tích, thảo luận - Thời gian: 22 phút - Kĩ thuật: động não HOẠT ĐỘNG CỦA THÀY HOẠT ĐỘNG CỦA KIẾN THỨC CẦN TRÒ ĐẠT I. Hướng dẫn H ôn tập văn bản thuyết minh và I. Ôn tập văn bản GV: Lưu Nha Chang - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ - An Lão 1
2. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 Kì 1 Năm học: 2023 - 2024 các phương pháp thuyết minh - Học sinh nhớ và thuyết minh ? Văn bản thuyết minh là gì ? Kể ra các phương nhắc lại kiến thức 1/ Khái niệm pháp thuyết minh thường dùng? cũ - Định nghĩa, ví dụ, so sánh, liệt kê, chứng minh, 2/ Các phương giải thích, phân tích, ... pháp thuyết minh - GV: Chốt lại khái niệm và phương pháp II. Tìm hiểu việc sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh II. Sử dụng một số *B1. Chuyển giao: biện pháp nghệ GV yêu cầu HS hoạt động cá nhân, nhóm thực hiện yêu cầu: thuật. ? Đọc văn bản "Hạ Long - đá và nước" Thảo luận nhóm bàn (5 phút) ? Văn bản TM về vấn đề gì?(- Sự kì lạ của Hạ Long là do đá và nước tạo nên.) 1. Ví dụ ? Vậy sự kì lạ của Hạ Long được tạo bởi những - học sinh hđ ca * Hạ Long đá và yếu tố nào? Tìm câu văn nêu khái quát về sự kì lạ nhân đọc văn bản nước của Hạ Long? - Suy nghĩ, thảo ( - Câu” Chính nước..... có tâm hồn”) luận theo trong bàn ?Để thuyết minh về sự kì lạ của Hạ Long, tác giả đã dùng cách thức nào? - đại diện nhóm Tưởng tượng khả năng di chuyển của nước. bàn trả lời +Có thể để mặc cho con thuyền... +Có thể thả trôi theo chiều gió... - Nhận xét, bổ +Có thể bơi nhanh... sung GV: Thông thường khi giới thiệu về cảnh đẹp của Hạ Long người ta thường nói vịnh Hạ Long rộng bao nhiêu, có bao nhiêu hòn đảo lớn nhỏ và bao nhiêu động đá, có những hòn đảo đá mang hình thù kì lạ như thế nào...ở đây khi thuyết minh về vẻ đẹp của Hạ Long, Nguyên Ngọc chủ yếu đề cập đến yếu tố Đá và Nước - làm nên sự kì diệu ấy. ? HS theo dõi đoạn văn"Nước tạo nên....biết đâu" - Nghe giáo viên thuyết minh về sự kì lạ của Hạ Long là vô tận, chốt tác giả dùng biện pháp nghệ thuật gì? Hãy chỉ ra dẫn chứng cụ thể trong bài? Việc kết hợp sử dụng các biện pháp nghệ thuật ấy trong bài văn thuyết minh có tác dụng gì - NT nhân hoá, so sánh khi miêu tả đá, đem lại - Học sinh ghi bài cảm giác thú vị cho du khách về cảnh sắc thiên - Tác giả sử dụng nhiên vịnh Hạ Long.Đá và nước không phải là biện pháp tưởng những vật vô tri vô giác mà là thế giới sống tượng, liên tưởng. động, có hồn. Gv: Hình ảnh nhân hoá đó chính là sản phẩm được tạo nên bởi sự kết hợp giữa quá trình quan sát thực tế và trí tưởng tượng phong phú của tác giả. 2 GV: Lưu Nha Chang - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ - An Lão
3. Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 9 Kì 1 Năm học: 2023 - 2024 - Có thể nói bài viết giống như một bài thơ văn xuôi mời gọi du khách đến với Hạ Long. ? Vậy việc sử dụng các biện pháp nghệ thuật và các phương pháp thuyết minh trong bài văn thuyết minh đem lại hiệu quả gì ? *B2. Thực hiện - Yêu cầu HS thảo luận - GV theo dõi, đôn đốc các nhóm và cá nhân hoạt động , giải đáp thắc mắc - Học sinh độc lập * B3. Báo cáo rút ra kết luận -Nghệ thuật nhân - GV theo dõi, xử lí tình huống. hoá,so sánh khi *B4. Đánh giá: miêu tả đá. - GV nhận xét, đánh giá, chốt KT - Học sinh đọc ghi GV: Tuy nhiên chỉ nên sử dụng các biện pháp nhớ 2. Ghi nhớ nghệ thuật so sánh,nhân hoá,ẩn dụ...ở một số - Nghệ thuật: tự kiểu văn bản thuyết minh về danh lam thắng thuật, đối thoại theo cảnh, về danh nhân văn hoá. Có những loại văn lối ẩn dụ, nhân hoá.. bản không nên sử dụng hình ảnh nghệ thuật như - Tác dụng: đặc thuyết minh về một phương pháp,cách làm. điểm của đối tượng ? Gọi HS đọc phần ghi nhớ ? thuyết minh thêm sinh động Hoạt động 3, 4: Luyện tập, vận dụng - Thời gian: 17 phút - Phương pháp: vấn đáp, giải thích - Kĩ thuật: động não HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA KIẾN THỨC CẦN TRÒ ĐẠT III. Hướng dẫn luyện tập III. Luyện tập, ? Đọc văn bản " Ngọc Hoàng xử tội Ruồi xanh" vận dụng H: Yêu cầu học sinh làm bài tập dựa trên những câu hỏi gợi ý - 1 học sinh đọc Bài tập 1/ 14 - Hình thức: theo bàn văn bản * Ngọc Hoàng xử - Thời gian: 5 phút - HS đọc VB, thảo tội Ruồi xanh + Văn bản trên có tính chất thuyết minh không? luận theo bàn trả Tính chất thuyết minh thể hiện ở những điểm lời câu hỏi trắc - Văn bản thuyết nào? nghiệm bài tập 1/ minh - Cung cấp cho người đọc những tri thức khách VBT/ 9 quan về về loài ruồi. Những tính chất chung về - Thời gian: 5 phút - Nghệ thuật nhân họ, giống, loài, về tập tính sinh đẻ, đặc điểm cơ - Đại diện bàn trả hoá, miêu tả thể. lời( 3 học sinh) + Bài viết đã sử dụng phương pháp thuyết minh - Nhận xét và bổ nào? Tìm những câu văn sử dụng từng phương sung pháp? - Định nghĩa, phân loại, số liệu, liệt kê + Tác giả đã sử dụng các biện pháp nghệ thuật gì? Các biện pháp nghệ thuật này có tác dụng gì? -Nhân hoá, miêu tả.->Làm cho văn bản trở nên sinh động, hấp dẫn, thú vị, gây hứng thú cho GV: Lưu Nha Chang - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ - An Lão 3
4. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 Kì 1 Năm học: 2023 - 2024 người đọc (nhất là các bạn nhỏ tuổi) Gv: Đánh giá, cho điểm miệng - Độc lập viết đoạn GV: Hướng dẫn H thực hiện hoạt động ở nhà văn thuyết minh ? Viết đoạn văn thuyết minh về cây bút bi dùng ngắn( theo đề) có dùng nghệ thuật biện pháp nghệ thuật (HS K-G) ? Tìm các biện pháp nghệ thuật và đặt câu ( HS TB Hoạt động 5: tìm tòi mở rộng - Thời gian: 2p - Phương pháp: Nêu vấn đề - Kĩ thuật: động não Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Chuẩn KTKN cần đạt Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: - HS lắng nghe yêu E. Tìm tòi, - GV nêu yêu cầu cho HS về nhà thực hiện cầu mở rộng Về nhà tìm hiểu cách thuyết minh về cái kính đeo mắt - HS về nhà chuẩn bị - Học thuộc ghi nhớ.Làm hoàn thành các BT. bài theo yêu cầu - Thực hiện hoạt động vận dụng, tìm tòi.... - Làm phần chuẩn bị ở nhà bài mới (trang 15) giáo viên - HS kiểm tra bài phân công mỗi tổ 1 nhóm thuyết minh nhau trong tiết học + Tổ 1, 2: Thuyết minh về cái bút bi sau. + Tổ 3 : Thuyết minh về cái kính - GV đánh giá việc Bước 2: Thực hiện: GV tư vấn cho HS chuẩn bị của HS Bước 3,4: Báo cáo, đánh giá: GV lắng nghe HS báo cảo ở tiết sau và nhận xét 4 GV: Lưu Nha Chang - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ - An Lão