Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 - Tuần 17 - Tiết 58+59: Văn bản "Ánh trăng" - Năm học 2022-2023 - Lưu Nha Chang

Nội dung tài liệu: Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 - Tuần 17 - Tiết 58+59: Văn bản "Ánh trăng" - Năm học 2022-2023 - Lưu Nha Chang

1. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 Kì 1 Năm học: 2022 - 2023 Ngày soạn Dạy Ngày 22,25/11 22,25/11 27/10/2022 Tiết 2,1 5 Lớp 9A 9D TUẦN 12 - TIẾT 58,59 Văn bản: ÁNH TRĂNG Nguyễn Duy I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - Nhớ những kỉ niệm về một thời gian lao nhưng nặng nghĩa tình của người lính. - Hiểu sự kết hợp các yếu tố tự sự, nghị luận trong một tác phẩm thơ Việt Nam hiện đại và tác dụng của nó. - Hiểu những ngôn ngữ, hình ảnh giàu suy nghĩ, mang ý nghĩa biểu tượng. 2. Năng lực - NL chung : giải quyết vấn đề, sáng tạo. - NL chuyên biệt: hợp tác, giao tiếp, sd ngôn ngữ, cảm thụ VH. 3. Phẩm chất: - Giáo dục lòng tự hào về truyền thống ngoại xâm kiên cường của cha ông. II. CHUẨN BỊ 1.Thầy : - Soạn giáo án điện tử - Các tư liệu, tranh ảnh, về tác giả, tác phẩm. - Các phương pháp dạy học: vấn đáp, thuyết trình, thảo luận nhóm - Các kĩ thuật dạy học: Động não, khăn trải bàn, theo góc 2. Trò: - Đọc trước bài thơ, trả lời các câu hỏi đọc hiểu VB. - Tìm hiểu về tác giả, tác phẩm . III. TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC Hoạt động 1 : Khởi động. - Phương pháp: Nêu vấn đề - KT : Động não - Thời gian: 3 phút HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA CHUẨN KT-KN TRÒ CẦN ĐẠT 1/ Chuyển giao Học sinh hứng thú, tập ? Hãy kể tên những bài thơ viết về ánh trăng mà em trung bài để chuẩn bị đã đọc ? - HS suy nghĩ trả cho bài mới 2/ Thực hiện lời. GV hướng dẫn, gợi ý học sinh trả lời 3/ Báo cáo - Lắng nghe học sinh trả lời - Học sinh nhận 4/ Đánh giá xét, bổ sung GV nhận xét, đánh giá câu trả lời của học sinh GV giới thiệu bài mới: Không biết tự bao giờ trăng đã - Lắng nghe giáo trở thành nàng thơ, thành người bạn tri âm tri kỉ của viên giới thiệu. biết bao tâm hồn thi sĩ. Với ánh sáng huyền diệu,với chu kỳ tròn khuyết lạ lùng,trăng đã gợi cho các thi nhân cổ kim nhiều thi tứ. Vầng trăng toả ánh sáng dịu mát trong những đêm trung thu,trên khắp các đường làng ngõ xóm,với mỗi người Việt Nam, trăng thật vô cùng thân thuộc. Vậy mà có khi nào ta lãng quên người bạn thiên nhiên tri âm tri kỉ để đến lúc vô tình gặp lại ta bỗng giật mình tự ăn năn,tự trách lòng ta. GV: Lưu Nha Chang - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ - An Lão
2. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 Kì 1 Năm học: 2022 - 2023 Bài thơ Ánh trăng (1978) của Nguyễn Duy được khơi nguồn từ một cảm hứng như thế. Bài thơ như một lời tâm sự chân thành đã neo lại trong tâm hồn người đọc những tâm trạng riêng, những suy ngẫm riêng giàu trăn trở Hoạt động 2 : Hình thành kiến thức - Phương pháp : Vấn đáp, theo nhóm - Kĩ thuật: Động não, Khăn trải bàn - Thời gian: 70 phút HĐ CỦA THẦY HĐ CỦA TRÒ CHUẨN KTKN CẦN ĐẠT I. Hướng dẫn HS đọc và tìm hiểu CT (15p) - Học sinh trình bày chuẩn I. Đọc và chú thích. 2/ Chuyển giao n/vụ : bị về tác giả, tp. 1. Tác giả, tác phẩm - Hãy nêu những hiểu biết của em về nhà a. Tác giả thơ Nguyễn Duy? - 1 HS báo cáo, học sinh - Nhà thơ Nguyễn Duy - Nêu hiểu biết của em về bài thơ (hoàn khác nhận xét, bổ sung, tên khai sinh là Nguyễn cảnh ra đời, Thể thơ, PTBĐ, xuất xứ, giọng thống nhất Duy Nhuệ, sinh năm thơ, bố cục của bài)? 1948 tại phường Đông - Giải thích từ khó Vệ, thành phố Thanh 2/ Thực hiện Hoá. - Yêu cầu HS xem lại nội dung đã chuẩn bị - Là nhà thơ - chiến sĩ, ở nhà trưởng thành trong 3/ Báo cáo cuộc kháng chiến Theo dõi học sinh trình bày các nội dung đã - HS lắng nghe, ghi bài chống Mĩ. chuẩn bị - Phong cách thơ độc 4/ Đánh giá đáo GV: Nhận xét chuẩn bị của các góc, chấm điểm - Học sinh đưa ra phương án b.Tác phẩm GV: Chốt tác giả, các sáng tác, đề tài và ghi đọc - H/c: năm 1978 ... bảng - 2 HS đọc diễn cảm bài thơ. - Tập thơ “Ánh trăng” GV: Nhấn mạnh hoàn cảnh ra đời của TP. - Nhận xét bạn đọc. đạt giải A Hội Nhà văn ? Nêu phương án đọc bài thơ? Việt Nam (1984). GVHD đọc bài thơ và đọc mẫu. 2. Đọc và chú thích ? HS đọc bài thơ? Nhận xét cách đọc? - Học sinh đọc và đưa nội a. Đọc - GV hướng dẫn HS đọc bài thơ: đọc bài thơ dung khái quát. b. Chú thích với giọng chậm rãi, lắng đọng, xúc động và - Thể thơ: 5 chữ bồi hồi. - PTBĐ: Biểu cảm + GV đoc mẫu. TS + MT+ BL - GV gọi HS đọc bài thơ . - Bố cục: 3 phần ? Mạch cảm xúc của bài thơ phát triển như - Học sinh đọc và độc lập a. 2 khổ thơ đầu: Vầng thế nào ? đưa ra ý kiến trăng trong quá khứ. ? Từ ngữ khó và giải thích? (1,2,3) b. 3 khổ thơ giữa: Vầng II. HD học sinh tìm hiểu văn bản(50p) - HS thảo luận nhóm bàn, trả trăng trong hiện tại 1,GV chuyển giao n/vụ : lời từng ý của câu hỏi c. Khổ thơ cuối: Vầng Yêu cầu HS hđ cá nhân và nhóm thực hiện -Đại diện 1-2 nhóm trình trăng trong suy tưởng. các yêu cầu: bày II. Tìm hiểu văn bản ? Đọc lại 2 khổ thơ đầu và cho biết tác giả -Nhóm khác nhận xét, bổ 1. Vầng trăng trong đã nhắc đến vầng trăng ở nhưng thời điểm sung. quá khứ nào ? - Học sinh kết luận, ghi bài ?T/giả giới thiệu trăng gắn bó với tuổi thơ - Nghệ thuật nhân hoá, qua các h/a nào. T/giả sử dụng NT gì ở điệp ngữ đây ? Qua đó gợi cho ta thấy tuổi thơ t/giả - Khắc hoạ vẻ đẹp tình ntn ? nghĩa, thuỷ chung của GV: Lưu Nha Chang - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ - An Lão
3. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 Kì 1 Năm học: 2022 - 2023 ?Hồi chiến tranh vầng trăng gắn bó với nhà trăng đối với người lính thơ ntn ?. Những từ ngữ, h/a thơ nào thể trong những năm kháng hiện điều đó? chiến. ? Em hiểu thế nào là tri kỉ ? Tại sao vầng Trăng và người lính trăng được t/g coi là người bạn tri kỉ, tình như có sự đồng cảm, sẻ nghĩa ? chia: tình nghĩa bền 2/ Thực hiện vững mãi mãi. - HS hđ cá nhân và nhóm trả lời các câu hỏi theo yêu cầu 3/ Báo cáo Theo dõi học sinh trình bày, đôn đốc, tư vấn, giải đáp thắc mắc C2: Điệp từ với, nhân hóa =>Gắn bó chan hòa với thiên nhiên . C3 :Thành tri kỉ, vầng trăng tình nghĩa. -Học sinh đọc lại 3 khổ thơ, C4: Trăng là người bạn thân luôn sát cánh nêu nội dung khái quát bên nhau, chia sẻ ngọt bùi, đồng cam cộng khổ với con người trong mọi lúc, mọi nơi. - Học sinh thảo luận nhóm 4/ Đánh giá - GV nhận xét đánh giá - Các cá nhân nêu ý kiến, GV: Chốt, ghi bảng nhóm trưởng ghi lại ý kiến 1. Chuyển giao n/vụ : thống nhất trong nhóm ? GV yêu cầu HS đọc 3 khổ thơ tiếp theo và 2. Vầng trăng trong cho biết Tác giả khắc hoạ hình ảnh vầng - Đại diện trình bày, phân hiện tại trăng ở thời điểm nào? tích từng nội dung ?Tại sao vầng trăng vốn nghĩa tình chung - Nghệ thuật nhân hóa, thuỷ, nay “vầng trăng đi qua ngõ - như so sánh người dưng qua đường”? - HS nhóm khác nhân xét, ? Đối diện với trăng, con người cảm nhận bổ sung. =>Trăng bị lãng quên, được điều gì? thơ ơ, dửng dưng như ? Cảm xúc của tác giả trong khổ thơ này là người xa lạ. gì? 2/ Thực hiện Ghi bài -> - HS hđ cá nhân và nhóm trả lời các câu hỏi theo yêu cầu 3/ Báo cáo Theo dõi học sinh trình bày, đôn đốc, tư vấn, giải đáp thắc mắc. -HS suy nghĩ trả lời C1: Tác giả khắc hoạ vầng trăng ở những thời điểm: - Từ hồi về thành phố. - Lắng nghe - Thình lình đèn điện tắt. C2 :Vì cuộc sống nơi thành phố đầy đủ tiện nghi, người lính đã quen với vật chất cao - Độc lập suy nghĩ và trả sang “ánh điện, cửa gương”, lãng quên lời, các học sinh khác bổ trăng, quên đi những ngày tháng gian khổ, sung thêm. những năm tháng chiến tranh ác liệt, quên đi tình cảm chân thành cao đẹp. - Lắng nghe - Chính sự lãng quên ấy đã phá vỡ tình bạn (hàm chứa tình cảm chua xót, bất ngờ). C3:Trăng: - Tròn vành vạnh - Kể chi người vô tình - Im phăng phắc GV: Lưu Nha Chang - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ - An Lão
4. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 Kì 1 Năm học: 2022 - 2023 - Trăng cứ tròn vành vạnh, tượng trưng cho quá khứ đẹp đẽ vẹn nguyên chẳng thể phai mờ. Trăng không thay đổi, vẫn tròn đầy vẹn nguyên, thế mà lại bị con người lãng quên C4 : “ Ngửa mặt lên nhìn mặt “Mặt” nhìn Có cái gì rưng rưng “mặt” con Như là đồng là bể người đối diện với vầng Như là sông, là rừng” trăng - Ánh trăng đánh thức những kỷ niệm quá khứ - đánh thức lại tình bạn năm xưa, đánh thức những gì con người lãng quên. Những hình ảnh “đồng - bể - sông - rừng” lặp lại gợi tả điều gì? Tả những kỷ niệm quá khứ gần gũi thân quen gắn bó sâu sắc. Cảm xúc của tác giả trong bài thơ này là nỗi niềm “rưng rưng”, trào dâng xúc động với những kỷ niệm về những năm tháng gian lao của người lính đã từng gắn bó với thiên nhiên, đất nước. GV bình: Trong diễn biến thời gian - sự việc bất thường ở khổ thơ thứ 4 là bước ngoặt để tác giả bộc lộ cảm xúc, thể hiện chủ đề tác 3. Suy ngẫm của nhà phẩm. thơ 4/ Đánh giá - Đọc khổ thơ cuối *Hình ảnh vầng trăng - GV nhận xét đánh giá -Học sinh đọc lại khổ cuối, thể hiện trong chiều sâu GV: Chốt, ghi bảng -> nêu nội dung khái quát suy tưởng mang tính 1/ Chuyển giao: HS hđ cá nhân thực hiện - HS hoạt động độc lập triết lý sâu sắc: Nhắc yêu cầu: - 1 HS khá trình bày, phân nhở người đọc thái độ ? Đọc khổ thơ cuối và cho biết: Vầng trăng tích từng nội dung sống ân nghĩa thuỷ ở khổ thơ cuối được thể hiện như thế nào? chung. ? Hình ảnh ánh trăng như muốn nhắc nhở - HS khác nhận xét, bổ con người điều gì ? sung 2/ Thực hiện GV theo dõi, tư vấn, giải đáp thắc mắc. 3/ Báo cáo - Nghe giáo viên chốt, ghi C1 : Hình ảnh vầng trăng thể hiện trong bài chiều sâu suy tưởng mang tính triết lý sâu sắc: C 2 :Nhắc nhở người đọc thái độ sống ân III. Tổng kết nghĩa thuỷ chung. 1. Nghệ thuật - GV lắng nghe HS báo cáo -Kết hợp hài hoà giữa 4/ Đánh giá tự sự và trữ tình. III. Hướng dẫn học sinh tổng kết, khái - Giọng điệu tâm nhịp quát(5p) nhàng theo lời kể, khi 1/ Chuyển giao: HS hđ cá nhân thực hiện - HS tiếp nhận nhiệm vụ. thì tha thiết, khi thì yêu cầu: - HS dựa vào ghi nhớ, độc thầm lặng suy tư. ? Nghệ thuật tạo nên thành công của văn lập suy nghĩ và trả lời, các - Sử dụng thành công bản là gì? ? Bài thơ ngợi ca tình cảm nào học sinh bổ sung, nhận xét nhiều biện pháp tu từ của nhân vật trữ tình? Ý nghĩa tư tưởng sâu và thống nhất kết luận về 2. Nội dung sắc của bài thơ như thế nào? nghệ thuật. Bài học về lối sống ân 2/ Thực hiện - HS độc lập suy nghĩ khái nghĩa thủy chung GV theo dõi, tư vấn, giải đáp thắc mắc. quát nội dung 3/ Báo cáo - HS đọc ghi nhớ. GV: Lưu Nha Chang - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ - An Lão
5. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 Kì 1 Năm học: 2022 - 2023 - GV lắng nghe HS báo cáo 4/ Đánh giá: GV nhận xét, bổ sung ,chốt KT, chiếu đáp án, ghi bảng Hoạt động 3: Luyện tập. - Phương pháp : Vấn đáp, giải thích - Thời gian : 7 phút HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA KTKN CẦN ĐẠT TRÒ Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: IV. Luyện tập - GV nêu yêu cầu: ? Bài thơ khép lại ở hình ảnh sâu lắng - HS lắng nghe câu “Trăng cứ tròn vành vạnh/Kể chi người vô hỏi tình/Ánh trăng im phăng phắc/ Đủ để ta giật mình”. Hãy phân tích ý nghĩa từ “giật mình” - HS suy nghĩ và tự ở cuối bài thơ ? bộc lộ suy nghĩ của Bước 2: Thực hiện: bản thân. - GV tư vấn cho HS Bước 3: Báo cáo: - GV lắng nghe và gợi ý HS trả lời Bước 4: Đánh giá - GV nhận xét Hoạt động 4: Vận dụng - Phương pháp: vấn đáp, giải thích - Thời gian: 7 phút - Kĩ thuật: động não HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ KTKN CẦN ĐẠT Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: IV. Vận dụng GV yêu cầu HS: - HS nhận nhiệm vụ 1. Vẽ bản đồ tư duy khái quát ND bài học. 2. Nêu một vài cảm nhận của em sau khi học - Độc lập suy nghĩ và vẽ bài thơ này ? SĐTD. Bước 2: Thực hiện: - GV tư vấn cho HS Bước 3: Báo cáo: - Trình bày, nhận xét, bổ - GV lắng nghe và gợi ý HS trả lời sung Bước 4: Đánh giá: GV nhận xét, đánh giá, cho điểm KTM E. Tìm tòi mở rộng - Phương pháp : Thuyết trình. - Thời gian: 3 phút. - KT: động não. HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ KTKN CẦN ĐẠT Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: E. Tìm tòi mở rộng *Bài cũ : - Học thuộc lòng bài thơ Ánh trăng và phần ghi nhớ. - HS về nhà chuẩn bị bài - Viết sơ đồ tư duy hệ thống kiến thức bài theo yêu cầu Ánh trăng *Bài mới : - HS kiểm tra bài nhau - Soạn bài : Làng trong tiết học sau. Bước 2: Thực hiện: GV tư vấn cho HS Bước 3,4. Báo cáo, đánh giá: GV nghe báo cáo và đánh giá trong tiết học sau GV: Lưu Nha Chang - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ - An Lão
6. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 Kì 1 Năm học: 2022 - 2023 Bước 3,4: Báo cáo, đánh giá: GV lắng nghe - GV đánh giá việc chuẩn HS báo cảo ở tiết sau và nhận xét bị của HS GV: Lưu Nha Chang - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ - An Lão
7. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 Kì 1 Năm học: 2022 - 2023 GV: Lưu Nha Chang - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ - An Lão