Đề kiểm tra giữa học kì 2 môn Ngữ văn 9 - Năm học 2023-2024 (Có đáp án)

Nội dung tài liệu: Đề kiểm tra giữa học kì 2 môn Ngữ văn 9 - Năm học 2023-2024 (Có đáp án)

1. SỞ GIÁO DỤC VÀĐÀO TẠO ĐỀ KIỂM TRA GIỮA HỌC KÌ II BẮC NINH NĂMHỌC 2023-2024 Môn: Ngữ văn– Lớp 9 (Đề có 01 trang) Thời gian làm bài: 90 phút (không kể thời gian phát đề) Câu 1. (3,0điểm) Đọcđoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu: Mọc giữa dòng sông xanh Một bông hoa tím biếc Ơi con chim chiền chiện Hót chi mà vang trời Từng giọt long lanh rơi Tôiđưa tay tôi hứng. (Ngữ văn 9, Tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam) a) Đoạn thơ trên trích trong bài thơ nào? Tác giả là ai? b) Xácđịnh thể thơ và các phương thức biểu đạt của đoạn thơ trên. c) Tìm và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ có trong hai dòng thơinđậm. Câu 2. (2,0điểm) Hãy viết mộtđoạnvăn nghị luận (khoảng 10 - 12 câu) trình bày suy nghĩcủa em về ý nghĩa của ước mơ đối với mỗi người. Câu 3. (5,0điểm) Cảm nhận của em về đoạn thơ sau: Sông được lúc dềnh dàng Chim bắt đầu vội vã Cóđám mây mùa hạ Vắt nửa mình sang thu Vẫn còn bao nhiêu nắng Đãvơi dần cơn mưa Sấm cũng bớt bất ngờ Trên hàng cây đứng tuổi. (Sang thu - Hữu Thỉnh, Ngữvăn 9,Tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam) Hết
2. SỞ GIÁO DỤC VÀĐÀO TẠO HƯỚNG DẪN CHẤM KIỂM TRA GIỮA HỌC KÌ II BẮC NINH NĂMHỌC 2023-2024 (Hướng dẫn chấm gồm có 04 trang) Môn: Ngữ văn - Lớp 9 Câu Nội dung Điểm 1 3,0 a) - Tác phẩm: Mùa xuân nho nhỏ 0,5 - Tác giả: Thanh Hải 0,5 b) - Thể thơ: 5 chữ/5 tiếng 0,25 - Các phương thức biểuđạt: biểu cảm, miêu tả 0,5 c) - Biện pháp tu từ đảo ngữ: mọc 0,5 - Tác dụng: + Làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễnđạt. 0,25 + Nhấn mạnh dáng vẻ, trạng thái của bông hoađangd ần vươn lên, 0,25 trỗi dậy, xòe nở trên mặt nước xanh của dòng sông xuân. + Gợi sức sống mãnh liệt, tràn trề của thiên nhiên,đ ất trời trong mùa 0,25 xuân. HDC: HS diễn đạtbằng các từ ngữtương đương vẫn đạt đi ểm tốiđa . 2 2,0 * Về hình thức - Đảm bảo cấu trúcđoạn văn: mở đoạn, thânđoạn, kếtđoạn, độ dài khoảng 10 - 12 câu. - Trình bày mạch lạc, chuẩn chính tả, ngữ pháp. * Về nội dung Mở đoạn: Dẫn dắt và giới thiệu ý nghĩa của ước mơ đốivới mỗi người. 0,25 HDC: HS có thể mở đoạn bằng nhiều cách nhưng giới thiệu được vấn đề nghị luận vẫn đạtđiểm tốiđa. Thânđoạn: - Ước mơ là gì? Ước mơ chính là những khao khát, mong muốn mà ta 0,25 luôn cố gắngđể hiện thực hóa trong tương lai. - Ý nghĩacủa ước mơ: 1,0 + Ướcmơcũng chính là kim chỉ nam cho nhữngđiều mà chúng tađang cốgắng mỗi ngàyđể có thể đạt được.
3. + Ướcmơ giúp mỗi người có thể phát hiện ra nhữngđiều mới mẻ mà bản thân mỗi người chưa từng nghĩ mình sẽ làm được. + Có ước mơ là chúng ta có thêmđộng lực vượt qua những khó khăn, thử tháchđể vươn tới thành công. + Ướcmơ giúp mọi người kết nối với nhau, giúp tạo cộng đồng những người chung khát vọng. + Cuộc sống sẽ tốt đẹp hơn nếu ta biết ước mơ, biết phấnđấu. (HS trình bày dẫn chứng tiêu biểu, phù hợp.) - Phê phán những người sống không có hoài bão, mơ ước 0,25 Kếtđoạn: Kh ẳng định lại ý nghĩa của ước mơ trong cuộc đời mỗi người 0,25 và rút ra bài học. (HDC: HS có cách diễn đạt tương đương vẫn đạt điểm tối đa.) 3 Cảm nhận về hai khổ thơ trong bài thơ Sang thu của tác giả Hữu 5,0 Thỉnh * Yêu cầu chung - Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận văn học về mộtđoạn thơ: mở bài, thân bài, kết bài. - Xác địnhđúng vấn đề nghị luận: cảm xúc của nhà thơ trước những chuyển biến nhẹ nhàng mà rõ rệt của thiên nhiênđất trời trong khoảnh khắc giao mùa cuối hạ đầu thu. - Triển khai vấnđề thành các luậnđiểm rõ ràng, khoa học. Vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng, thể hiện sự cảm nhận sâu sắc. * Yêu cầu cụ thể: HS có thể bộc lộ cảm nhận về đoạn thơ theo nhiều cách, nhưng cầnđảm bảo các ý cơbản sau: 1) Mở bài 0,5 - Giới thiệu về tác giảHữu Thỉnh và bài thơ Sang thu. - Khái quát đoạn thơ (khổ2và3của bài thơ): Đoạn thơ thể hiệncảm xúc của nhà thơtrước những chuyển biến nhẹ nhàng mà rõ rệt của thiên nhiênđất trời trong khoảnh khắc giao mùa cuối hạ đầu thu. HDC: HS diễn đạtbằng nhiều cách nhưng giới thiệu đượcvấn đề nghị luận đạtđiểm tốiđa. 2) Thân bài a) Cảm nhậnvềnội dung:
4. * Khổ 2: 1,5 - Sựbiến chuyển củađất trời sang thu được tái hiện chân thực và sống động qua việc lựa chọn những hìnhảnhđặc trưng: + Sông dềnh dàng: chảy êmđềm, nhẹ nhàng, chậm rãi Chim vội vã: gấp gáp, khẩn trương di cưvề phương Nam tránh rét Tốc độ trái chiều, không đồng đều của sựvậtđã tái hiện những biến chuyển của thiên nhiên,đất trời trong khoảnh khắc giao mùa. + Đám mây vắt nửa mình sang thu: Gợi liên tưởngđến bướcđicủa thời gian,đám mây nhưmột cây cầu đặc biệt đểnối liền những ngày cuốihạ và đầu thu. => Khoảnh khắc giao mùa hiện lên tinh tế, sống động qua nhưng câu thơ giàu chất tạo hình. Mùa thuđãđến gần hơn, rõ rệt hơn. - Cảm xúc của nhà thơ: + Say sưa cảm nhận những biến chuyển của đất trời lúc sang thu. + Sự tinh tế trong hồn thơHữu Thỉnh cũng như khảnăng liên tưởng phong phú và tình yêu thiên nhiên, tình yêu cuộcsống của ông. * Khổ 3: 1,5 - Những suy ngẫm đậm chất triết lí từ những biến chuyển của thiên nhiên, thời tiết lúc sang thu: + Hìnhảnh:nắng, mưa, sấm kết hợp với những từ ngữ chỉmứcđộ, ước lượng: vẫn còn, bao nhiêu, vơi, bớt được sắp xếp theo trình tựgiảm dần, cho thấy dấu hiệucủa mùa hạđang nhạt dần và những dấu hiệu của mùa thu ngày mộtđậm nét hơn. + Ý nghĩa biểu tượng của các hìnhảnh thơ:Sấm ẩn dụ cho những biến động, bất thường, thử thách trong cuộcđời củamỗimột con người. Hàng cây đứng tuổi là hìnhảnh biểu tượng về những con người từng trải. + Nhà thơgửi gắm triết lí: Con người ta khi đến tuổi trưởng thành sẽ bình tĩnh hơn, vững vàng hơn, bản lĩnh hơn trước những biến động của cuộc đời. - Cảm xúc của nhà thơ: suy tư, chiêm nghiệm về mùa thu đời người. b) Cảm nhậnvề nghệ thuật: 1,0 - Thể thơnăm chữ, giọng thơ êm ái, chậm rãi, nhẹ nhàng; hìnhảnh thơ có nhiều sáng tạo, kết hợp hài hòa hìnhảnh tảthực và liên tưởng độc đáo.
5. - Nghệ thuậtẩn dụ, nhân hóa, đốilập được sửdụng nhuần nhuyễn. 3) Kết bài 0,5 - Khẳngđịnh giá trịnội dung, nghệ thuật củađoạn thơ góp phần làm nên thành công của bài thơ Sang thu. - Đoạn thơ khơi gợi tình yêu thiên nhiên, yêu mùa thu. HDC: HS diễn đạt cách khác nhưng đảm bảo yêu cầu vẫn đạtđiểm tốiđa. Tổngđiểm 10,0 *Lưu ý:Đi ểm hình thức bao gồmđi ểm từng câu. Khi chấm thực hiện không chođiểm hình thức. Nếu bài làm trình bày cẩu thả, sai từ 5 lỗi chính tả trở lên có thể trừ từ 0,25đến 0,5điểm.