Đề cương ôn thi giữa học kì 1 môn Lịch sử 9 - Năm học 2023-2024

Nội dung tài liệu: Đề cương ôn thi giữa học kì 1 môn Lịch sử 9 - Năm học 2023-2024

1. ĐỀ CƯƠNG ƠN THI MƠN LỊCH SỬ LỚP 9HỌC KỲ I Câu hỏi 1: Hãy nêu những thành tựu về khoa học – kĩ thuật của Liên Xơ từ năm 1949 đến đầu những năm 70 của thế kỉ XX? Theo em những cơ sở nào hình thành hệ thống Xã hội Chủ nghĩa ? - Những thành tựu về khoa học – kĩ thuật của Liên Xơ:Thời kì này khoa học kĩ thuật của Liên Xơ cĩ sự phát triển vượt bậc, gặt hái được những thành cơng vang dội: + Năm 1949 chế tạo thành cơng bom nguyên tử, phá vỡ thế độc quyền hạt nhân của Mĩ + Năm 1957 phĩng thành cơng vệ tinh nhân tạo vào khoảng khơng của vũ trụ, mở đầu kỉ nguyên chinh phục vũ trụ của lồi người + Năm 1961 phĩng con tàu “Phương Đơng” đưa nhà du hành vũ trụ Ga- ga- rin bay vịng quanh Trái Đất, cũng là nước dẫn đầu thế giới về những chuyến bay dài ngày trong vũ trụ - Những cơ sở nào hình thành hệ thống Xã hội ChủNghĩa : + Cùng mục tiêu xây dựng CNXH + Đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng Sản + Cùng chung hệ tư tưởng là chủ nghĩa Mác Lê- Nin Câu hỏi 2: Trình bày hồn cảnh, nội dung, kết quả của cơng cuộc cải tổ ở Liên Xơ đã diễn ra như thế nào ? Nguyên nhân sụp đổ Chủ nghĩa Xã hội ở Liên Xơ ? - Hồn cảnh: Tháng 3/1985 Nhà nước Xơ Viết tiến hành cơng cuộc cải tổ, nhằm khắc phục sai lầm thiếu sĩt, đưa đất nước thốt khỏi khủng hoảng và xây dựng chủ nghĩa xã hội. - Nội dung: + Về chính trị: Đa nguyên về chính trị, xố bỏ chế độ một đảng, tuyên bố dân chủ và “cơng khai” mọi mặt. + Về kinh tế:Cĩ nhiều phương án nhưng chưa thực hiện được gì, kinh tế tiếp tục giảm sút dẫn đến bất ổn về chính trị, xã hội. +Xã hội: Bãi cơng, nhiều nước cộng hồ địi li khai, thành lập những quốc gia độc lập, các thế lực chống đối ráo riết. - Kết quả: + Cuộc đảo chính ngày 19/8/1991 nhằm lật đổ Gooc -ba -chơp nhưng thất bại. + Đảng Cộng sản bị đình chỉ hoạt động, 11 nước cộng hịa tách khỏi Liên Bang thành lập Cộng đồng các quốc gia độc lập (SNG). Chế độ XHCN Liên Xơ sụp đổ. - Nguyên nhân sụp đổ: + Mơ hình CNXH cĩ nhiều thiếu sĩt sai lầm. + Chậm sữa đổi trước những biến đổi của tình hình thế giới. + Những sai lầm của một số nhà lãnh đạo. Trang 1
2. + Hoạt động chống phá của các thế lực phản động trong và ngồi nước. Câu hỏi 3: Nêu những nét chung về cuộc khủng hoảng và tan rã của chế độ xã hội chủ nghĩa ở các nước Đơng Âu (1989-1991) ? - Cuộc khủng hoảng và tan rã của chế độ XHCN ở Đơng Âu: + Năm 1985 khi Liên Xơ tiến hành cải tổ nhưng Đơng Âu vẫn giữ nguyên cơ chế cũ. + Đầu những năm 80 của thế kỉ XX các nước Đơng Âu lâm vào tình trạng khủng hoảng kinh tế và chính trị. (sản xuất giảm, nợ nước ngồi tăng, đình cơng, biểu tình ) + Cuối năm 1988 khủng hoảng đến đỉnh cao, bắt đầu từ Ba Lan rồi lan ra các nước Đơng Âu khác. +Cơng nhân bãi cơng, quần chúng biểu tình địi cải cách kinh tế, chính trị, tổng tuyển cử tự do - Kết quả: + Đảng cộng sản mất quyền lãnh đạo qua các cuộc tổng tuyển cử. + Cuối năm 1989 CNXH sụp đổở hầu hết các nước Đơng Âu Câu hỏi 4: Hãy nêu các giai đoạn phát triển của phong trào giải phĩng dân tộc từ sau năm 1945 và một số sự kiện tiêu biểu của mỗi giai đoạn ? - Giai đoạn từ năm 1945 đến những năm 60 của thế kỉ XX: + Các nước châu Á: * Đơng Nam Á: Inđơnêxia,Việt Nam, Lào tuyên bố độc lập. *Nam Á: Ấn Độ (1946-1950). + Các nước châu Phi: Ai Cập (1952), Angiêri(1954-1962). Năm 1960 cĩ 17 nước đã giành độc lập. + Các nước Mĩ la tinh:Cu Ba (1-1-1959) => Hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc cơ bản sụp đổ. - Giai đoạn từ giữa những năm 60 đến giữa những năm 70 của thế kỉ XX: + GhinêBitxao: (9-1974) + Mơdăm bích (6-1975) + Ănggơla (11-1975) - Giai đoạn từ giữa những năm 70 đến giữa những năm 90 của thế kỉ XX: + Rơđêdia, sau đĩ đổi tên là CH DimBaBuê (1980) + Tây Nam Phi nay là CH Namibia (1990) + Cộng hịa Nam Phi 1993. => Hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc đã bị sụp đỗ hồn tồn. Câu hỏi 5: Trình bày những nét nổi bật của Châu Á từ sau năm 1945 đến nay ? - Châu Á là lục địa rộng lớn, dân số đơng, tài nguyên phong phú, cĩ nhiều tơn giáo dân tộc khác nhau. -Trước chiến tranh thế giới thứ 2, các nước Châu Á là thuộc địa của các nước đế quốc thực dân. Trang 2
3. - Sau 1945 một cao trào giải phĩng dân tộc đã bùng lên và giành độc lập(Trung Quốc, Ấn Độ, Inđơ ) - Từ nửa sau thế kỉ XX tình hình Châu Á khơng ổn định do chiến tranh xâm lược của các nước đế quốc. - Sau khi độc lập, các nước phát triển kinh tế nhanh chĩng ( Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Xingapo). Từ sự phát triển nhanh chĩng đĩ nhiều người dự đốn rằng thế kỉ XXI là thế kỉ của Châu Á Câuhỏi6: Trình bày và cho biết ý nghĩa sự ra đời của nước Cộng hịa nhân dân Trung Hoa năm 1949 ? - Sự ra đời nước cộng hịa nhân dân Trung Hoa: + Sau kháng Nhật thành cơng ở Trung Quốc diễn ra nội chiến (1946-1949) giữa Đảng cộng sản Trung Quốc và Quốc dân Đảng. + Tháng 4/1949 quân cách mạng giải phĩng Nam Kinh,Tưởng GiớiThạch thất bại, chạy ra đảo Đài Loan, nội chiến kết thúc. + Ngày 01/10/1949 tại Quãng trường Thiên An Mơn, Chủ tịch Mao Trạch Đơng tuyên bố sự ra đời nước Cộng hịa Nhân dân Trung Hoa. - Ý nghĩa: +Kết thúc cuộc đấu tranh hơn 100 năm qua chống đế quốc và hàng nghìn năm của chế độ phong kiến. +Đưa đất nước vào kỉ nguyên độc lập tự do. +Hệ thống XHCN được nối liền từ Châu Âu sang Châu Á. Câu hỏi 7:Từ khi tiến hành cơng cuộc cải cách năm 1978 đến nay, Trung Quốc đã giành được những thành tựu nổi bật nào và ý nghĩa của những thành tựu đĩ khi Trung Quốc bước sang thế kỉ XXI ? - Thành tựu trong cơng cuộc cải cách mở cửa: + Tháng 12/1978, Trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc đề ra đường lối đổi mới, mở đầu cho cơng cuộc cải cách kinh tế- xã hội đất nước. + Sau 20 năm cải cách mở cửa (1979-2000) nền kinh tế Trung Quốc phát triển nhanh chĩng, đạt tốc độ tăng trưởng cao nhất thế giới: + Tổng sản phẩm trong nước tăng trung bình hàng năm 9,6%, đứng thứ 7 trên thế giới. +Đời sống nhân dân được nâng lên rõ rệt. + Đối ngoại: bình thường hĩa mối quan hệ với các nước, thu hồi chủ quyền Hồng Kơng và Ma Cao. - Ý nghĩa: + Kinh tế phát triển nhanh, chính trị xã hội ổn định, địa vị Trung Quốc trên trường quốc tế được nâng cao. Trang 3
4. + Tạo điều kiện cho sự hội nhập của Trung Quốc trên tất cả các lĩnh vực đối với các nước và ngược lại. Câu hỏi 8:Nêu những nét chính về tình hình Đơng Nam Á từ trước và sau năm 1945 ? - Đơng Nam Á là khu vực rộng gần 4,5 km2,gồm 11 nước với số dân là 536 triệu dân (ước tính năm 2002). - Trước năm 1945 hầu hết các nước Đơng Nam Á là thuộc địa của đế quốc thực dân phương Tây ( trừ Thái Lan). - Tháng tám năm 1945 khi phát xít Nhật đầu hàng đồng minh , các nước Đơng Nam Á nổi dậy giành chính quyền: Việt Nam ( 8/1945) Inđơnêxia ( 8/1945) Lào (10/1945) - Ngay sau đĩ các nước thực dân phương Tây trở lại xâm lược Đơng Nam Á . Nhân dân các nước Đơng Nam Á lại tiếp tục đấu tranh, đến giữa những năm 50 của thế kỉ XX, các nước Đơng Nam Á lần lượt giành độc lập. - Cũng từ giữa những năm 50 của thế kỉ XX, trong bối cảnh “chiến tranh lạnh”, tình hình Đơng Nam Á ngày càng trở nên căng thẳng do chính sách can thiệp của Mĩ vào khu vực, các nước Đơng Nam Á cĩ sự phân hĩa trong đường lối đối ngoại Câu hỏi 9:Tại sao cĩ thể nĩi: Từ đầu những năm 90 của thế kỉ XX, “một chương mới mở ra trong lịch sử khu vực Đơng Nam Á” ? - Từ đầu những năm 90 của thế kỉ XX, “một chương mới mở ra trong lịch sử khu vực Đơng NamÁ” vì: + Từ đầu những năm 90 của thế kỉ XX, sau “chiến tranh lạnh ” và vấn đề Campuchia được giải quyết bằng việc kí hiệp định Pari về Campuchia (10/1991). Tình hình chính trị khu vực được cải thiện rõ rệt. + Xu hướng nổi bật đầu tiên là sự mở rộng thành viên của tổ chức ASEAN: 01/1984 Brunây, 7/1995 Việt Nam, 9/1997 Lào và Myanma, 4/1999 Campuchia. + Như thế : *ASEAN từ 6 nước đã phát triển thành 10 nước thành viên. * Lần đầu tiên trong lịch sử khu vực, 10 nước Đơng Nam Á đều cùng đứng trong một tổ chức thống nhất * Trên cơ sở đĩ, ASEAN chuyển trọng tâm họat động sang hợp tác kinh tế, đồng thời xây dựng một khu vực Đơng Nam Á hịa bình, ổn định để cùng nhau phát triển phồn vinh - Năm 1992 Đơng Nam Á trở thành khu vực mậu dịch tự do ( AFTA). - Năm 1994 lập diễn đàn khu vực ( ARF) gồm 23 quốc gia. Trang 4
5. Câu hỏi10:Kể tên những nước trong khu vực Đơng Nam Á ? Tên thủ đơcủa từng nước trong khu vực ? Từ giữa những năm 50 của thế kỉ XX, các nước Đơng Nam Á đã cĩ sự phân hĩa như thế nào trong đường lối đối ngoại? - Kể tên nước và thủ đơ của các nước Đơng Nam Á: Số TT Tên nước Thủ đơ 1 Việt Nam Hà Nội 2 Lào Viêng chăn 3 Campuchia Phnơng Pênh 4 Inđơnêxia Giacacta 5 Malaixa Cualalămpơ 6 Philippin Manila 7 Thái Lan Băng Cốc 8 Xingapo Xingapo 9 Brunây BanđaXiriBêgaoan 10 Mianma Yangun 11 Đơng Timo ĐiLi - Từ giữa những năm 50 của thế kỉ XX, các nước Đơng Nam Á đã cĩ sự phân hĩa trong đường lối đối ngoại: + Từ giữa những năm 50 của thế kỉ XX, trong bối cảnh “chiến tranh lạnh” , tình hình Đơng Nam Á ngày càng trở nên căng thẳng do chính sách can thiệp của Mĩ vào khu vực. + Tháng 9/1954, Mĩ cùng Anh, Pháp thành lập khối quân sự Đơng Nam Á (SEATO), nhằm ngăn chặn sự ảnh hưởng của CNXH và đẩy lùi phong trào giải phĩng dân tộc. + Thái Lan và Philipin tham gia vào khối quân sự SEATO. +Việt Nam, Lào, Campuchia tiến hành cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước. + Inđơnêxia và Myanma thực hiện đường lối hịa bình trung lập. - Như thế từ giữa những năm 50 của thế kỉ XX, các nước Đơng Nam Á đã cĩ sự phân hĩa trong đường lối đối ngoại. Câu hỏi11:Hồn cảnh ra đời , mục tiêu và nguyên tắc họat động của tổ chức ASEAN ? - Hồn cảnh ra đời: +Sau khi giành được độc lập và đứng trước yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội của đất nước. +Nhiều nước Đơng Nam Á chủ trương thành lập một tổ chức liên minh khu vực nhằm: Hợp tác phát triển kinh tế, hạn chế sự ảnh hưởng của các cường quốc bên ngồi đối với khu vực. + Ngày 8/8/1967 Hiệp hội các nước Đơng Nam Á thành lập ( viết tắt ASEAN) tại Băng Cốc (Thái Lan ) gồm 5 nước thành viên : Inđơnêxia, Malaixia, Philipin, Xingapo, Thái Lan. *Mục tiêu họat động : Trang 5
6. Phát triển kinh tế và văn hĩa thơng qua những nổ lực hợp tác chung giữa các nước thành viên, trên tinh thần duy trì hồ bình và ổn định khu vực. *Nguyên tắc hoạt động của tổ chức ASEAN: + Tơn trọng chủ quyền tồn vẹn lãnh thổ của nhau; + Khơng can thiệp vào cơng việc nội bộ của nhau; + Giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hồ bình; + Hợp tác phát triển cĩ hiệu quả. Câu hỏi 12: Phong trào giải phĩng dân tộc Châu Phi từ năm 1945 đến nay phát triển và thắng lợi như thế nào? Hiện nay Châu Phi cịn gặp những khĩ khăn gì ? * Tình hình chung : + Sau chiến tranh thế giới thứ 2, phong trào giải phĩng dân tộc bùng nổ ở Châu Phi, sớm nhất là Bắc Phi ( Ai Cập, Agiêri) + 1960 cĩ 17 nước giành độc lập “ Năm Châu Phi” + Thắng lợi của các nước làm cho hệ thống thuộc địa của đế quốc lần lượt tan rã. +Sau khi độc lập các nước ra sức xây dựng phát triển kinh tế đạt nhiều thành tựu. *Hiện nay: + Châu Phi vẫn nằm trong tình trạng đĩi nghèo lạc hậu, bệnh tật, mù chữ, bùng nổ dân số, chính trị khơng ổn định. + Để khắc phục nghèo đĩi, một tổ chức thống nhất Châu Phi thành lập (Liên minh Châu Phi AU). Câu hỏi 13. Cuộc đấu tranh chống chế độ phân biệt chủng tộc Apacthai ở Nam Phi đạt được thắng lợi ra sao? Ý nghĩa lịch sử ? *Cuộc đấu tranh chống chế độ phân biệt chủng tộc: + Trong hơn 3 thế kỉ chính quyền thực dân da trắng thực hiện chính sách phân biệt chủng tộc tàn bạo ở Nam Phi( chủ nghĩa Apacthai). + Nhân dân Nam Phi kiên trì đấu tranh địi thủ tiêu chế độ phân biệt chủng tộc dưới sự lãnh đạo của “Đại hội dân tộc Phi ANC” +Từ 1990 đến nay đấu tranh giành nhiều thắng lợi: + Năm 1993 chính quyền da trắng tuyên bố xĩa bỏ chế độ Apacthai. + Ơng Nenxơn Manđêla được trả tự do sau 27 năm bị cầm tù. + 5/1994 ơng Nenxơn trở thành tổng thống người da đen đầu tiên ở Nam Phi. +Năm 1996 chính quyền mới đề ra chiến lược kinh tế vĩ mơ nhằm phát triển sản xuất, giải quyết việc làm và cải thiện đời sống nhân dân. *Ý nghĩa: +Chế độ phân biệt chủng tộc Apacthai bị xĩa bỏ. + Xĩa bỏ sự vi phạm nghiêm trọng về nhân quyền. + Là cơ sở quan trọng để nhân dân Nam Phi đồn kết và xây dựng đất nước. Trang 6
7. Câu hỏi 14:Vì sao MĩLa tinh được mệnh danh là “Lục địa bùng cháy”?. Hãy trình bày những hiểu biết của em về mối quan hệ hữu nghị giữa nhân dân CuBa với nhân dân Việt Nam? * Mĩ latinh được mệnh danh là “Lục địa bùng cháy” vì cơn bão táp cách mạng đã làm thay đổi cục diện chính trị ở nhiều nước: + Trước kia bị rơi vào vịng lệ thuộc nặng nề và trở thành “sân sau”của Mĩ. +Bây giờ, phong trào giải phĩng dân tộc phát triển mạnh mẽ, cuồn cuộn như những ngọn núi lửa tấn cơng vào chủ nghĩa thực dân mới của Mĩ, thành lập chính phủ, giành được quyền dân tộc thực sự. * Mối quan hệ hữu nghị giữa nhân dân CuBa với nhân dân Việt Nam: + Trong kháng chiến chống Mĩ của nhân dân ta, Ơng PhiĐen Caxtơrơ là nguyên thủ nước ngồi duy nhất đã vào tuyến lửa Quảng Trị động viên nhân dân ta. + Bằng trái tim và tình cảm chân thành, PhiĐen Caxtơrơ và nhân dânCuBa luơn ủng hộ cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam “ Vì Việt Nam, CuBa sẵn sàng hiến cả máu”. +CuBa cử các chuyên gia, bác sĩ nghiên cứu bệnh sốt rét, mổ cho các thương binh ở chiến trường. + Sau 1975, CuBa giúp nhân dân Việt Nam xây dựng thành phố Vinh, bệnh viện CuBa ở Đồng Hới ( Quảng Bình). Câu hỏi 15: Nêu những nét chính về cách mạng CuBa năm 1959 ? - CuBa nằm trên vùng biển Caribê, diện tích 111.000 km2, dân số 11,3 triệu người. - Tháng 3/1952 Mĩ thiết lập ở đây chế độ độc tài quân sự Batixta làm tay sai cho Mĩ. - Ngày 26/7/1953 Phi đen Caxtơrơ cùng 135 thanh niên CuBa tấn cơng trại lính Mơncađa nhưng thất bại, Ơng sang Mê hicơ. -Tuy thất bại nhưng sự kiện này mở đầu cho thời kì đấu tranh vũ trang giải phĩng đất nước. -Từ năm 1956-1958 là thời kì xây dựng lực lượng. - Ngày 1/1/1959 quân cách mạngtiến vào thủ đơ Lahabana lật đổ chế độ độc tài, cách mạng thắng lợi. - Chính phủ mới do Phiđen Caxtơrơ đứng đầu thực hiện nhiều cải cách về ruộng đất, quốc hữu hĩa xí nghiệp tư bản. - Tháng 4/1961 sau chiến thắng Hirơn,CuBa tuyên bố tiến lên xây dựng CNXH. - Dù bị Mĩ bao vây cấm vận nhưng CuBa vẫn giành nhiều thắng lợi trong xây dựng đất nước. Câu hỏi 16: Em hãy nêu những nét nổi bật của tình hình Mĩ La-tinh từ sau năm 1945? Vì sao nĩi cuộc tấn cơng pháo đài Mơn-ca-đa (26/7/1953) đã mở ra một giai đoạn mới trong phong trào đấu tranh của nhân dân CuBa? *Những nét nổi bật của tình hình Mĩ La-tinh từ sau năm 1945:Từ sau năm 1945 tình hình Mĩ La-tinh cĩ nhiều chuyển biến mạnh mẽ: Trang 7
8. + Phong trào cách mạng ở nhiều nước. + Từ 1959- 1980, Mĩ La-tinh diễn ra cao trào khởi nghĩa vũ trang và trở thành“Lục địa bùng cháy ” + Làm thay đổi cục diện chính trị ở Mĩ La-tinh. + Từ cuối những năm 80 của thế kỉ XX, các nước Mĩ La-tinh ra sức phát triển kinh tế, văn hố. *Cuộc tấn cơng pháo đài Mơn-ca-đa (26/7/1953) đã mở ra một giai đoạn mới trong phong trào đấu tranh của nhân dân CuBa vì: + Đã thổi bùng lên ngọn lửa đấu tranh vũ trang trên tồn đảo. + Cách mạng CuBa chuyển sang giai đoạn đấu tranh vũ trang giành thắng lợi với một thế hệ chiến sĩ cách mạng mới trẻ tuổi, đầy nhiệt tình và kiên cường. Câu hỏi 17:Vì sao Mĩ trở thành nước tư bản giàu mạnh nhất thế giới sau khi chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc?(cĩ nêu dẫn chứng). Nguyên nhân vì sao từ thập niên 70 thế kỉ XX nền kinh tế Mĩ suy giảm? * Mĩ trở thành nước tư bản giàu mạnh nhất thế giới: + Nước Mĩ ở xa chiến trường, được hai đại dương là Đại Tây Dương và Thái Bình Dương che chở khơng bị chiến tranh tàn phá. + Mĩ giàu lên trong chiến tranh do được yên ổn phát triển sản xuất và bán vũ khí, hàng hĩa cho các nước tham chiến thu được 114 tỉ USD lợi nhuận. + Thừa hưởng những thành tựu khoa học – kĩ thuật thế giới. + Tài nguyên phong phú, nhân cơng dồi giàu. + Nhờ trình độ quản lí và tập trung tư bản. *Dẫn chứng: +Về cơng nghiệp: Mĩ chiếm hơn một nửa sản lượng cơng nghiệp tồn thế giới. + Về nơng nghiệp: Mĩ gấp 2 lần sản lượng nơng nghiệp của 5 nước Anh, Pháp, Tây Đức, Italia, Nhật Bản cộng lại. + Nắm trong tay 3/4 trữ lượng vàng thế giới. + Về quân sự: Mĩ cĩ lực lượng quân sự mạnh nhất thế giới tư bản và độc quyền vũ khí nguyên tử. * Nguyên nhân suy giảm: +Tây Âu và Nhật Bản phát triển cạnh tranh gay gắt với Mĩ. + Kinh tế khơng ổn định, thường xảy ra suy thối. + Chi phí lớn cho chạy đua vũ trang, lập căn cứ quân sự và gây chiến tranh xâm lược. + Sự chênh lệch giàu nghèo quá lớn trong xã hội. Trang 8
9. Câu hỏi 18: Từ sau chiến tranh thế giới thứ hai, nước Mĩ đã giành được những thành tựu chủ yếu nào trong khoa học-kĩ thuật? Những thành tựu đĩ cĩ tác động gì đến nước Mĩ? *Những thành tựu khoa học – kĩ thuật ở Mĩ: Mĩ là nơi khởi đầu cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật hiện đại diễn ra những năm 40 của thế kỉ XX và đạt nhiều thành tựu nổi bật trong tất cả các lĩnh vực: + Sáng chế cơng cụ sản xuất mới + Phát hiện và sử dụng các nguồn năng lượng mới +Sáng tạo những vật liệu tổng hợp mới + Đạt kết quả cao trong “Cách mạng xanh”, cách mạng về giao thơng vận tải và thơng tin liên lạc +Là một trong số ít quốc gia chinh phục vũ trụ +Sản xuất được nhiều vũ khí hiện đại Với những thành tựu đĩ, Mĩ là quốc gia đi đầu về khoa học- kĩ thuật và cơng nghệ trên thế giới. *Tác dụng của cuộc cách mạng khoa học- kĩ thuật: + Nền kinh tế Mĩ khơng ngừng tăng trưởng. +Đời sống vật chất tinh thần của người dân Mĩ thay đổi nhanh chĩng Câu hỏi 19: Trình bày những nét nổi bật trong chính sách đối nội và đối ngoại của Mĩ từ sau chiến tranh thế giới thứ hai? -Đối nội: + Hai Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hịa thay nhau cầm quyền ở Mĩ. + Ban hành hàng loạt các đạo luật phản động như: Cấm Đảng Cộng sản hoạt động, phong trào đình cơng + Phá hoại và đàn áp phong trào cách mạng + Thực hiện phân biệt chủng tộc với người da đen và da màu -Đối ngoại: + Đề ra “Chiến lược tồn cầu”, với ý đồ thống trị thế giới, chống các nước XHCN + Thơng qua viện trợ để khống chế các nước, thành lập khối quân sự như: NATO, SEATO gây chiến tranh xâm lược. Mĩ gặp thất bại nặng nề, tiêu biểu ở Việt Nam(1954- 1975). + Đàn áp phong trào giải phĩng dân tộc + Từ năm 1991-2000 Mĩ thiết lập thế giới “đơn cực” để chi phối và khống chế thế giới nhưng chưa thực hiện được. Trang 9
10. Câu hỏi 20: Hãy nêu những dẫn chứng tiêu biểu về sự phát triển thần kì của nền kinh tế Nhật Bản trong những năm 70 của thế kỉ XX? Phân tích các nguyên nhân làm cho nền kinh tế Nhật Bản phát triển thần kì trong những năm 70 của thế kỉ XX? *Những dẫn chứng tiêu biểu về sự phát triển thần kì của nền kinh tế Nhật Bản trong những năm 70 của thế kỉ XX : +Về tổng sản lượng quốc dân: năm 1950 Nhật Bản chỉ đạt 20 tỉ USD, nhưng đến năm 1968 đạt tới 183 tỉ USD, vươn lên đứng hàng thứ hai trên thế giới sau Mĩ ( 830tỉ USD). + Thu nhập bình quân đầu người: năm 1990 đạt 23796 USD, vượt Mĩ và đứng hàng thứ hai trên thế giới sau Thụy Sĩ ( 29850 USD). + Về cơng nghiệp: những năm 1950-1960, tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm 15%, những năm 1961-1970 là 13.5%. + Về nơng nghiệp: Trong những năm 1967-1969, cung cấp hơn 80% lương thực trong nước, 2/3 nhu cầu thịt, sữa, nghề đánh bắt cá phát triển đứng hàng thứ hai thế giới sau Pêru. *Các nguyên nhân làm cho nền kinh tế Nhật Bản phát triển thần kì trong những năm 70 của thế kỉ XX: + Truyền thống văn hĩa lâu đời của người Nhật, sẵn sàng tiếp thu những giá trị tiến bộ của thế giới nhưng cần giữ được bản sắc dân tộc. + Hệ thống tổ chức quản lí cĩ hiệu quả của các xí nghiệp, cơng ty Nhật Bản. + Vai trị quan trọng của Nhà nước trong việc đề ra các chiến lược phát triển, nắm bắt đúng thời cơ và sự điều tiết cần thiết để đưa nền kinh tế liên tục tăng trưởng. + Con người Nhật Bản được đào tạo chu đáo, cĩ ý chí vươn lên, cần cù lao động, đề cao kỉ luật và coi trọng tiết kiệm. Câu hỏi 21: Những nội dung cải cách dân chủ ở Nhật Bản sau chiến tranh thế giới thứ hai và phân tích ý nghĩa của nĩ ? * Những nội dung cải cách dân chủ ở Nhật Bản sau chiến tranh thế giới thứ hai: + Ban hành hiến pháp cĩ nhiều nội dung tiến bộ, thực hiện cải cách ruộng đất (1946-1949) + Xĩa bỏ chủ nghĩa quân phiệt và trừng trị các tội phạm chiến tranh, giải giáp các lực lư ợng vũ trang. + Giải thể các cơng ty độc quyền lớn, thanh lọc các phần tử phát xít ra khỏi cơ quan nhà nước. + Ban hành các quyền tự do dân chủ ( luật cơng đồn, đề cao địa vị phụ nữ, trường học tách khỏi ảnh hưởng tơn giáo .) *Phân tích ý nghĩa : + Mang lại luồng khơng khí mới cho các tầng lớp nhân dân lao động Nhật Bản. + Nhật Bản chuyển từ chế độ chuyên chế sang chế độ dân chủ, tạo cơ sở cho nền kinh tế Nhật Bản phát triển thần kì về sau. Trang 10
11. Câu hỏi 22: Những nét nổi bật của tình hình các nước Tây Âu sau năm 1945 là gì? - Sau 1945 kinh tế bị tàn phá nặng nề, cơng nơng nghiệp giảm sút nhanh, đều là con nợ của Mĩ. - Năm 1948, 16 nước Tây Âu nhận viện trợ của Mĩ theo “kế hoạch phục hưng Châu Âu” để phục hồi nền kinh tế.( kế hoạch Macsan ) - Tháng 4/1949 các nước Tây Âu gia nhập NATO để chống lại Liên Xơ và các nước XHCN. -Tháng 9/1949 Cơng hịa Liên Bang Đức thành lập trên cơ sở hợp nhất khu vực chiếm đĩng của Anh, Pháp,Mĩ. - Tháng 10/1949 Cộng hịa Dân chủ Đức thành lập trên khu vực chiếm đĩng của Liên Xơ. - Đến những năm 70 của thế kỉ XX, kinh tế CHLB Đức phát triển vươn lên đứng thứ 3 trên thế giới tư bản sau Mĩ, Nhật. - Ngày 3/10/1990, nước Đức thống nhất trở thành một quốc gia cĩ tiềm lực kinh tế, quân sự mạnh nhất Tây Âu. Câu hỏi 23: Nêu những mốc thời gian thành lập các tổ chức liên kết kinh tế ở khu vực Tây Âu ? Vì sao các nước cĩ xu hướng liên kết? *Quá trình liên kết: +Tháng 4/1951 “Cộng đồng than thép châu Âu” ra đời gồm 6 nước: CHLB Đức, Pháp, Bỉ, Italia, Hà Lan, Lucxămbua. +Tháng 3/1957: Sáu nước trên thành lập “Cộng đồng năng lượng nguyên tửchâu Âu”, rồi “Cộng đồng kinh tế châu Âu” ( EEC). +Tháng 7/1967: Ba Cộng đồng trên hợp thành Cộng đồng châu Âu ra đời ( EC). +Tháng 12/1991 hội nghị Ma-a-xtơ-rich ( Hà Lan) quyết định với tên gọi mới là: Liên minh châu Âu ( EU), là một tổ chức liên minh chính trị lớn nhất thế giới. + Tổng số nước thành viên 2004 là 25 nước, 2007 là 27 nước *Các nước cĩ xu hướng liên kết vì: + Các nước Tây Âu cĩ chung một nền văn minh, cĩ nền kinh tế khơng cách biệt và từ lâu cĩ mối quan hệ mật thiết với nhau. +Các nước Tây Âu muốn thốt khỏi sự lệ thuộc vào Mĩ, nếu đứng riêng lẻ khơng thể đọ sức với Mĩ, họ cần liên kết với nhau trong cuộc cạnh tranh với các nước ngồi khu vực. Câu hỏi 24: Trình bày những nhiệm vụ, vai trị của Liên Hợp Quốc ? Những việc làm của Liên Hợp Quốc giúp nhân dân Việt Nam mà em biết ?Hãy kể tên những tổ chức của Liên Hợp Quốc cĩ mặt tại Việt Nam ? - Ngày 24/10/1945 Liên Hợp Quốc chính thức thành lập,đặt trụ sở tại Niu-Oĩc. * Nhiệm vụ : + Duy trì hịa bình và an ninh thế giới. Trang 11
12. + Phát triển mối quan hệ hữu nghị giữa các dân tộc trên cơ sở tơn trọng độc lập chủ quyền các dân tộc. + Hợp tác quốc tế về kinh tế, văn hĩa, xã hội và nhân đạo. * Vai trị: + Giữ gìn hịa bình và an ninh quốc tế. + Đấu tranh xĩa bỏ chủ nghĩa thực dân và chủ nghĩa phân biệt chủng tộc. + Giúp đỡ các nước phát triển kinh tế, văn hĩa, khoa học kĩ thuật. - Liên Hợp Quốc giúp nhân dân Việt Nam: + Chăm sĩc trẻ em, các bà mẹ cĩ thai và nuơi con nhỏ, tiêm chủng phịng dịch, đào tạo nguồn nhân lực, các dự án trồng rừng, giúp các vùng bị thiên tai, ngăn chặn dịch AIDS. + Chương trình phát triển LHQ – UNDP viện trợ khoảng 270 triệu USD, quỹ nhi đồng LHQ – UNICEF giúp khoảng 300 triệu USD, quỹ dân số thế giới và UNFPA giúp 86 triệu USD, tổ chức nơng lương thế giới FAO giúp 76,7 triệu USD. *Những tổ chức Liên Hợp Quốc hoạt động tại Việt Nam: + UNICEF( Quỹ nhi đồng ) + FAO ( Nơng nghiệp lương thực) + UNESCO (văn hĩa khoa học giáo dục) + PAM (Chương trình lương thực) Câu hỏi 25: Hội nghị Ianta cĩ những quyết định nào và hệ quả của các quyết định đĩ? * Hồn cảnh: + Chiến tranh thế giới 2 sắp kết thúc. +Tháng 2/1945, ba cường quốc Liên Xơ,Anh,Mĩ tổ chức hội nghị cấp cao tại Ianta (Liên xơ) *Hội nghị thơng qua quyết định: +Về việc phân chia khu vực ảnh hưởng giữa hai cường quốc Liên Xơ và Mĩ ở Châu Âu,Châu Á sau khi chiến tranh kết thúc . +Thành lập tổ chức quốc tế mới là Liên Hợp Quốc để giữ gìn hịa bình và trật tự thế giới sau chiến tranh. *Hệ quả: Hình thành trật tự thế giới mới, mà lịch sử gọi là Trật tự hai cực Ianta do Mĩ và Liên Xơ đứng đầu mỗi cực. Câu hỏi 26: Hãy nêu các xu thế phát triển của thế giới ngày nay ? Nhiệm vụ to lớn của nhân dân ta hiện nay là gì? *Các xu thế phát triển của thế giới ngày nay: Tháng 12/1989, Mĩ và Liên Xơ tuyên bố chấm dứt chiến tranh lạnh, mở ra một thời kì mới trong quan hệ quốc tế: + Xuất hiện xu thế hịa hỗn, hịa dịu trong quan hệ quốc tế. + Đang xác lập một Trật tự thế giới mới đa cực, nhiều trung tâm. + Các nước ra sức điều chỉnh chiến lược phát triển lấy kinh tế làm trọng điểm. Trang 12
13. +Đầu những năm 90 của thế kỉ XX,ở nhiều khu vực lại xảy ra những vụ xung đột quân sự hoặc nội chiến giữa các phe phái. *Xu thế chung của thế giới ngày nay là hịa bình ổn định và hợp tác phát triển kinh tế. * Nhiệm vụ của nhân dân ta hiện nay: Dốc sức vào sản xuất, làm ra nhiều của cải để chiến thắng nghèo nàn lạc hậu, đem lại ấm no hạnh phúc cho nhân dân. Câu hỏi 27: Em hiểu thế nào là chiến tranh lạnh? Biểu hiện của chiến tranh lạnh? Em cĩ nhận xét , suy nghĩ gì về chiến tranh lạnh? * Chiến tranh lạnh: Chiến tranh lạnh là chính sách thù địch về mọi mặt của Mĩ và các nước đế quốc trong quan hệ với Liên Xơ và các nước XHCN. *Biểu hiện của chiến tranh lạnh: + Mĩ và các nước đế quốc chạy đua vũ trang, tăng cường ngân sách quân sự, thành lập các khối quân sự và xây dựng nhiều căn cứ quân sự, tiến hành nhiều cuộc chiến tranh xâm lược. + Liên Xơ và các nước XHCN tăng ngân sách quốc phịng, củng cố khả năng phịng thủ. *Nhận xét: + Chiến tranh lạnh làm cho thế giới luơn trong tình trạng căng thẳng, khơng ổn định, hao tốn nhiều tiền và của . + Em mong muốn thế giới khơng cĩ chiến tranh, luơn tồn tại trong hịa bình. Câu hỏi 28: Cuộc cách mạng khoa học kĩ thuật trong những năm gần đây cĩ những thành tựu nào ? Theo em thành tựu nào đáng chú ý nhất ? vì sao? *Thành tựu: +Khoa học cơ bản: Thu những thành tựu trong ngành Tốn, Vật lý, Hĩa, Sinh được ứng dụng vào kĩ thuật và sản xuất. + Cơng cụ sản xuất mới: Máy tính điện tử, máy tự động, hệ thống máy tự động. + Tìm ra nguồn năng lượng mới: Năng lượng nguyên tử, năng lượng mặt trời,thủy triều + Sáng chế ra vật liệu mới: Chất Pơlime +Cuộc “Cách mạng xanh” trong nơng nghiệp đã khắc phục được nạn thiếu lương thực thực phẩm. + Giao thơng vận tải và thơng tin liên lạc cĩ máy bay siêu âm khổng lồ, tàu hỏa siêu tốc, vệ tinh nhân tạo phát sĩng truyền hình rất hiện đại. + Chinh phục vũ trụ. * Thành tựu quan trọng đáng chú ý nhất là chinh phục vũ trụ, vì nhờ cĩ thành tựu này mà con người khám phá ra những bí mật của vũ trụ để phục vụ đắc lực cho cuộc sống con người trên trái đất. Trang 13
14. Câu hỏi29: Cuộc cách mạng khoa học kĩ thuật hiện nay cĩ tác động như thế nào đối với cuộc sống con người? Chúng ta phải làm gì để hạn chế những tiêu cực mà cách mạng khoa học kĩ thuật mang lại ? *Tác động tích cực : +Làm thay đổi đời sống vật chất và tinh thần của con người. + Cho phép con người thực hiện những bước nhảy vọt chưa từng thấy về sản xuất năng suất lao động, nâng cao mức sống của con người. +Thay đổi cơ cấu dân cư lao động, lao động cơng nơng nghiệp giảm, lao động dịch vụ tăng nhất là các nước phát triển cao. *Tác động tiêu cực : +Tài nguyên cạn kiệt, mơi trường ơ nhiễm nặng (khí quyển, đại dương, sơng hồ ) +Chế tạo ra các lọai vũ khí và các phương tiện quân sự cĩ sức tàn phá và hủy diệt sự sống. +Nhiễm phĩng xạ nguyên tử, tai nạn lao động, giao thơng, dịch bệnh và tệ nạn xã hội. *Biện pháp hạn chế: + Con người cần phải nghiên cứu để khai thác hợp lý và bảo vệ tài nguyên. +Sử dụng những thành tựu khoa học kĩ thuật vào đúng mục đích hịa bình,nhân đạo Câu hỏi30:Tại sao nĩi “Hồ bình, ổn định và hợp tác phát triển” vừa là thời cơ vừa là thách thức với các dân tộc? -Thời cơ: Là cĩ điều kiện để hội nhập vào nền kinh tế của thế giới và khu vực, cĩ điều kiện rút ngắn khoảng cách với các nước phát triển, áp dụng thành tựu khoa học kĩ thuật vào sản xuất. -Thách thức:Nếu khơng chớp thời cơ để phát triển sẽ tụt hậu, hội nhập sẽ hịa tan. - Là vì các nước đang phát triển cĩ điểm xuất phát thấp về kinh tế, văn hĩa, nhân lực cịn nhiều hạn chế với sự cạnh tranh quyết liệt của thị trường thế giới. Việc giữ gìn, bảo vệ bản sắc văn hĩa dân tộc và sự kết hợp hài hịa giữa yếu tố truyền thống và hiện đại. Nếu khơng nắm bắt thời cơ thì sẽ bị tụt hậu so với các dân tộc khác. Nếu nắm bắt thời cơ nhưng khơng cĩ đường lối chính sách đúng đắn phù hợp sẽ đánh mất bản sắc văn hĩa dân tộc. - Vì vậy mỗi dân tộc đều cĩ những chính sách, đường lối phù hợp để phát triển kinh tế - xã hội của đất nước nhưng vẫn giữ được bản sắc văn hố dân tộc. - Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đã cĩ những chính sách, đường lối phù hợp. Nhờ đĩ, đất nước ta từng bước phát triển hồ nhập dần vào đời sống khu vực và thế giới. Trang 14