Bài giảng Vật lí 9 - Tiết 48: Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì

Nội dung tài liệu: Bài giảng Vật lí 9 - Tiết 48: Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì

1. TIẾT 42 ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ
2. Thí nghiệm: C1: Hãy làm thí nghiệm để chứng tỏ rằng không thể hứng được ảnh của vật trên màn với mọi vị trí của vật . C2: Làm thế nào để quan sát được ảnh của vật tạo bởi thấu kính phân kì ? Ảnh đó là ảnh thật hay ảnh ảo ? Cùng chiều hay ngược chiều với vật ? 2
3. f f Trường hợp 1: Giữ nguyên ngọn nến – Di chuyển màn hứng
4. f f Trường hợp 2: - Di chuyển ngọn nến lại gần - Di chuyển màn hứng
5. f f Trường hợp 3: - Di chuyển ngọn nến vào trong tiêu cự - Di chuyển màn hứng
6. Vật ảnh ảo của vật
7. 2. Nhận xét:  Vật sáng đặt ở mọi vị trí trước thấu kính phân kì luôn cho ảnh ảo, cùng chiều, nhỏ hơn vật.  Muốn quan sát ảnh ảo tạo bởi thấu kính phân kì, ta phải đặt mắt trên đường truyền của chùm tia ló nhìn vào thấu kính. 7
8. Cách dựng ảnh: C3 : Dựa vào kiến thức đã học ở bài trước; hãy nêu cách dựng ảnh của vật AB qua thấu kính phân kì; biết AB vuông góc với trục chính, A nằm trên trục chính. B A F O F ’  Từ điểm B ta vẽ đường truyền của hai tia sáng đặt biệt, ảnh B’ là giao điểm của chùm tia ló kéo dài  Từ B’ hạ vuông góc xuống trục chính, cắt trục chính tại A’, A’ là ảnh của điểm A.  -Nối A’với B’ được ảnh A’B’ của AB qua TKPK 8
9. C4 : Vật AB vuông góc với trục chính của TKPK, A nằm trên trục chính; OA = 24cm ; f = OF = OF’ = 12cm * Dựng ảnh A’B’ của AB I B B’ A F’ A’ 0 F 9
10. * Dựa vào hình vẽ, lập luận ảnh này luôn nằm trong khoảng tiêu cự OF’. K B B I B’ B’B’ A A F’A’A’A’ 0 F - Khi tịnh tiến AB luôn vuông góc với trục chính tại mọi vị trí, tia BI là không đổi, cho tia ló IK kéo dài có phương không đổi luôn - Tia BO luôn cắt tia IK kéo dài tại B’ nằm trong đoạn F’I. Chính vì vậy A’B’ luôn ở trong khoảng tiêu cự OF’. 10
11. C5 : f = OF = OF’ = 12cm; OA = 8cm * Ảnh ảo tạo bởi thấu kính B’ hội tụ:  Ảnh ảo, cùng chiều và lớn B hơn vật F F ▪ ▪ A’ A O / * Ảnh ảo tạo bởi thấu kính phân kì: B B’  Ảnh ảo, cùng chiều và nhỏ hơn vật O ▪ A ▪ F A’ F/
12. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì - Vật sáng đặt ở mọi vị trí trước thấu kính phân kì luôn cho ảnh ảo, cùng chiều, nhỏ hơn vật. Độ lớn của ảnh ảo tạo bởi các thấu kính: •Ảnh ảo tạo bởi thấu kính hội tụ: cùng chiều và lớn hơn vật, nằm xa thấu kính hơn vật •Ảnh ảo tạo bởi thấu kính phân kì:cùng chiều và nhỏ hơn vật, nằm gần thấu kính hơn vật 12
13. C6 : Hãy cho biết ảnh ảo của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ và thấu kính phân kì có đặc điểm gì giống nhau, khác nhau. Từ đó hãy nêu cách nhận biết nhanh chóng một thấu kính là hội tụ hay phân kì . ➢Giống nhau: Ảnh ảo, cùng chiều với vật ➢Khác nhau: -TKHT: ảnh ảo, lớn hơn vật và cách xa thấu kính hơn vật. -TKPK: ảnh ảo, nhỏ hơn vật và gần thấu kính hơn vật. ➢Cách nhận biết: Đưa vật gần thấu kính thấy ảnh cùng chiều nhỏ hơn vật đó là thấu kính phân kì. Ảnh cùng chiều lớn hơn vật đó là thấu kính hội tụ.
14. C8 : Trả lời câu hỏi phần mở bài: Bạn Đông bị cận thị nặng. Nếu bỏ kính ra, ta nhìn thấy mắt bạn to hơn hay nhỏ hơn khi nhìn mắt bạn lúc đang đeo kính ? Bạn Đông bị cận thị nặng. Nếu bạn bỏ kính ra, ta nhìn thấy mắt bạn to hơn khi nhìn mắt bạn lúc đang đeo kính, vì kính của bạn là thấu kính phân kì. Khi ta nhìn mắt bạn qua thấu kính phân kì, ta đã nhìn thấy ảnh ảo của mắt, nhỏ hơn mắt khi không đeo kính.
15. C7 : Vận dụng kiến thức hình học, tính khoảng cách từ ảnh đến thấu kính và chiều cao của ảnh trong hai trường hợp ở C5 khi vật có chiều cao h = 6mm.
16. Cho một trục chính ∆ của một thấu kính, S là một điểm sáng, S’ là ảnh của S I S.  S’. ∆ o F’ F  a/ S’ là ảnh thật hay ảo? b/ Thấu kính đã cho là hội tụ hay phân kì? c/ Xác định quang tâm O, tiêu điểm FF’ của thấu kính