Bài giảng Vật lí 9 - Tiết 44: Thấu kính hội tụ

Nội dung tài liệu: Bài giảng Vật lí 9 - Tiết 44: Thấu kính hội tụ

1. TÌNH HUỐNG Bạn Kiên: Cậu dùng loại kính gì hứng ánh sáng mặt trời mà lại đốt cháy được miếng giấy trên sân như vậy? Bạn Long: Anh tớ bảo đó là thấu kính hội tụ. Bạn Kiên: Thấu kính hội tụ là gì nhỉ ? Hình 42.1
2. Tiết 44 THẤU KÍNH HỘI TỤ
3. Thấu kính hội tụ được làm bằng vật liệu trong suốt (thủy tinh, thạch anh)
4. I. ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ 1. Thí nghiệm Bố trí thí nghiệm như hình 42.2, trong đó chiếu chùm sáng tới song song theo phương vuông góc với mặt một thấu kính hội tụ. + Dụng cụ: Màn Thấu Nguồn chắn kính sáng 1 nguồn sáng phát ra các tia sáng song song, 1 thấu kính hội tụ, 2 màn chắn, 1 giá quang học. + Tiến hành thí nghiệm: Chiếu chùm sáng tới song song theo phương vuông góc với thấu mặt thấu kính hội tụ.
5. Nguồn sáng Màn hứng Hình 42.2
6. C1: Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính có đặc điểm gì mà người ta gọi nó là thấu kính hội tụ ? Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính hội tụ tại một điểm. C2: Hãy chỉ ra tia tới, tia ló trong thí nghiệm ở hình 42.2. Tia sáng đi tới thấu kính gọi là tia tới. Tia khúc xạ ra khỏi thấu kính gọi là tia ló.
7. Nguồn sáng Tia tới Tia ló Màn hứng Hình 42.2
8. I S K IK là tia ló SI là tia tới Mô tả kết quả thí nghiệm hình 42.2
9. 2.Hình dạng thấu kính hội tụ C3: So sánh độ dày phần rìa so với phần giữa của thấu kính hội tụ ? -Thấu kính hội tụ có phần rìa mỏng hơn phần giữa (Thấu kính rìa mỏng) a) b) c) d) Kí hiệu của TKHT Hình 42.3
10. Có những cách nào để nhận biết một thấu kính hội tụ? Cách 1: Dựa vào chùm tia ló (là chùm hội tụ khi chiếu chùm tia tới song song theo phương vuông góc với mặt thấu kính). Cách 2: Dựa vào hình dạng của thấu kính (phần rìa mỏng hơn phần giữa).
11. II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính hội tụ C4: Trong ba tia sáng tới thấu kính, tia nào 1.Trục chính qua thấu kính truyền thẳng không bị đổi hướng Hình 42.2
12. C4: Tia ở giữa truyền thẳng và không bị đổi hướng. C4 Trong ba tia sáng tới thấu kính, tia ở giữa truyền thẳng không bị đổi hướng.
13. 1. Trục chính O r -Trục chính là đường thẳng vuông góc với thấu kính, tia tới trùng với trục chính thì tia ló truyền thẳng không bị đổi hướng. 2. Quang tâm -Trục chính cắt thấu kính tại điểm O, điểm O là quang tâm (quang tâm O là giao điểm của trục chính và thấu kính)
14. *Tia đặc biệt thứ nhất: - Tia tới đi qua quang tâm thì tia ló truyền thẳng không bị đổi hướng O r
15. 3.Tiêu điểm C5: Điểm hội tụ F của chùm tia ló nằm trên đường thẳng chứa tia tới nào ? F Hình 42.2
16. C5: Điểm hội tụ F của chùm tia ló nằm trên trục chính. F Hình 42.2
17. C5: Hình ảnh biểu diễn chùm tia tới và chùm tia ló trong thí nghiệm hình 42.4 F O Hình 42.4
18. Chùm tia ló vẫn hội tụ tại một điểm trên trục chính.
19. C6 F O a) F O F’ b) Hình 42.5
20. 3.Tiêu điểm F O -Mỗi thấu kính có hai tiêu a) điểm nằm đối xứng với nhau qua quang tâm. F’ F O *Tia đặc biệt thứ 2: b) Hình 42.5 -Tia tới song song với trục chính thì tia ló có phương đi qua tiêu điểm.
21. 4.Tiêu cự Tiêu cự là khoảng cách từ quang tâm đến mỗi tiêu điểm ; OF = OF’ = f (cm) F O F’ f f
22. *Tia đặc biệt thứ 3: - Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló song song với trục chính. F O F’
23. Đường truyền của ba tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ - Tia tới song song với trục chính thì tia ló qua tiêu điểm. O F’ F - Tia tới đến quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền thẳng . O F’ F - Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló song song với trục chính. O F’ F
24. III. Vận dụng. C7 Trên hình 42.6 có vẽ thấu kính hội tụ, quang tâm O, trục chính , hai tiêu điểm F và F’ các tia tới 1, 2, 3. Hãy vẽ tia ló của các tia này. S (1) (2) O F F’ (3) Hình 42.6
25. (1) S● F’ (2) F o Δ (3) ● S’
26. C8 Trả lời câu hỏi bạn Kiên nêu ra ở phần mở bài: - Thấu kính hội tụ là thấu kính có phần rìa mỏng hơn phần giữa. - Nếu chiếu một chùm sáng tới song song với trục chính của thấu kính hội tụ thì chùm tia ló sẽ hội tụ tại tiêu điểm của thấu kính. Hình 42.1
27. *Ứng dụng của thấu kính hội tụ KÍNH THIÊN VĂN
28. Kính hiển vi Ống nhòm
29. MÁY ẢNH
30. KÍNH LÚP
31. NỘI DUNG KIẾN THỨC CẦN NHỚ * Hình dạng của thấu kính hội tụ: -Thấu kính hội tụ làm bằng vật liệu trong suốt, có phần rìa mỏng hơn phần giữa. -Một chùm tia tới song song với trục chính của thấu kính hội tụ cho chùm tia ló hội tụ tại một điểm F nằm trên trục chính. Điểm đó gọi là tiêu điểm của thấu kính hội tụ. * 3 tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ: - Tia tới qua quang tâm O thì truyền thẳng. - Tia tới song song trục chính thì tia ló đi qua tiêu điểm của thấu kính. - Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló song song trục chính.
32. Hướng dẫn học ở nhà - Ôn lại nội dung kiến thức đã học. - Đọc phần “có thể em chưa biết”. - Vẽ lại đường truyền của các tia sáng đặc biệt qua TKHT - Tìm hiểu trước bài : Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ.