Bài giảng Toán 9 - Tuần 1 - Tiết 1: Một số hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông - Năm học 2023-2024 - Trịnh Hồng Hạnh

Nội dung tài liệu: Bài giảng Toán 9 - Tuần 1 - Tiết 1: Một số hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông - Năm học 2023-2024 - Trịnh Hồng Hạnh

1. Kế hoạch bài dạy - HH 9 Năm học 2023 - 2024 Ngày 8/9/2023 9/9/2023 Ngày soạn Dạy Tiết 2 3 30-8-2023 Lớp 9B 9D Tuần 1 - Tiết 1: MỘT SỐ HỆ THỨC VỀ CẠNH VÀ ĐƯỜNG CAO TRONG TAM GIÁC VUÔNG I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Kiến thức, kỹ năng: Sau khi học xong bài này, học sinh: a) Kiến thức: - Biết được cặp tam giác đồng dạng trong chứng minh hệ thức lượng - Hiểu được các hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông và củng cố định lý Pitago. - Vận dụng được các hệ thức về cạnh và đường cao để giải bài tập và giải quyết một số bài toán thực tế. b) Kỹ năng: - Hình thành được kĩ năng vận dụng các hệ thức về cạnh và đường cao để giải bài tập và giải quyết một số bài toán thực tế. - Rèn luyện được kĩ năng vẽ hình, suy luận, trình bày chứng minh 2. Định hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh a) Các phẩm chất: Trung thực, tự trọng, tự tin, có trách nhiệm với bản thân. b) Các năng lực chung: - Năng lực tính toán, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực hợp tác, năng lực ngôn ngữ, năng lực giao tiếp, năng lực tự học. c) Các năng lực chuyên biệt: năng lực ngôn ngữ, năng lực tính toán, năng lực khoa học, năng lực công nghệ, II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: Bảng phụ, giấy nháp, phiếu học tập, thước kẻ, bút viết, 2. Học sinh: Thước kẻ, đọc bài các trường hợp đồng dạng của tam giác vuông III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC A. Hoạt động khởi động: HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG CẦN ĐẠT Nhiệm vụ 1: Nhiệm vụ 1: Y/c HS hoạt động cá nhân, thực - HS hoạt động cá nhân, thực hiện các yêu cầu sau vào vở: hiện các yêu cầu sau vào vở: GV: Trịnh Hồng Hạnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ Trang 1
2. Kế hoạch bài dạy - HH 9 Năm học 2023 - 2024 - Vẽ tam giác ABC vuông tại A, - Nhóm trưởng phân công đổi đường cao AH. Xác định cạnh bài kiểm tra theo vòng tròn góc vuông, cạnh huyền, hình - Báo cáo nhóm trưởng kết quả chiếu - Giải thích cách làm của mình - Sau đó kiểm tra bài theo vòng HS (đã được GV chỉ định) kiểm tròn báo cáo nhóm trưởng (bàn tra, hỗ trợ chéo nhóm, báo cáo trưởng) GV kết quả của nhóm. - Kiểm tra cách là và kết quả của một nhóm nhanh nhât. - Xác nhận HS là đúng hoặc trợ giúp HS là chưa đúng - Cử HS đi kiểm tra, hỗ trợ các nhóm các bạn - GV dẫn dắt vào bài. B. Hoạt động hình thành kiến thức HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG CẦN ĐẠT Hoạt động 1: Hệ thức giữa cạnh góc vuông và hình chiếu của nó trên cạnh huyền. Nhiệm vụ 1: 1. Hệ thức giữa cạnh góc vuông và GV: Trước hết ta xét mỗi hình chiếu của nó trên cạnh huyền liên hệ giữa độ dài mỗi cạnh a)Định lý 1: (SGK) góc vuông với hình chiếu A của nó trên cạnh huyền như thế nào? - Cá nhân HS tự đọc thông c b h - Y/c HS tìm hiểu định lý 1 tin trong phần đóng khung, chia - Từng cặp đôi chia sẻ thông c' b' B H C sẻ với bạn(cặp đôi) về thông tin vừa tìm hiểu a hình 1 tin em vừa đọc (3 phút) - GV yêu cầu HS tự ghi GT, KL của định lý Chứng minh: SGK - GV HĐ cùng cả lớp: - HS hoạt động cùng GV và - Hệ thức cần chứng minh ghi vào vở của định lý có dạng nào? Muốn c/m được dùng - HS trả lời phương pháp nào? b) VD 1: (Phân tích đi lên) Trong tam giác vuông ABC có: 2 2 - Hướng dẫn HS phân tích đi b a.b'; c a.c' lên: b2 c2 a.b' a.c' - Hãy đứng tại chỗ c/m Cá nhân HS tự đọc thông tin a.(b' c') a.a a 2 Đây là nội định lý Pitago GV: Trịnh Hồng Hạnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ Trang 2
3. Kế hoạch bài dạy - HH 9 Năm học 2023 - 2024 Nhiệm vụ 2: VD củng cố - Từng cặp đôi chia sẻ thông trực tiếp: tin vừa tìm hiểu - Tương tự như vậy ta chứng - 1 HS lên trình bày VD1. minh b2 a.b' như thế nào? - Qua hình vẽ cho biết mối quan hệ về độ dài cạnh huyền với hình chiếu hai cạnh góc vuông trên cạnh huyền - Cho HS nghiên cứu ví dụ 1 Hoạt động 2: Một số hệ thức liên quan đến đường cao 2. Một số hệ thức liên quan đến đường cao Nhiệm vụ 3: Y/c thảo luận a) Định lý 2: SGK nhóm 2 câu hỏi Cá nhân HS tự đọc thông tin h2 b'.c ' - GV dẫn dắt vào phần 2. Chứng minh: - Y/c HS tìm hiểu định lý 2 Xét hai tam giác vuông AHB và trong phần đóng khung, chia - Từng cặp đôi chia sẻ thông CHA có: se với bạn (cặp đôi) về thống tin vừa tìm hiểu ·ABH C· AH tin em vừa đọc.(3 phút) (vì cùng phụ với góc Gv: Y/c HS tự ghi DT,KL C) AHB : CHA của định lý AH BH - GV HĐ cùng cả lớp: CH AH - Hệ thức cần chứng minh 2 của định lý có dạng nào? AH CH.BH b'.c ' Muốn c/m được dùng phương pháp nào? (Phân tích đi lên) - Hướng dẫn HS phân tích đi lên: - Hãy đứng tại chỗ c/m Nhiệm vụ 4: VD củng cố trực tiếp: - Y/c HS làm việc cá nhân - 1 HS lên bảng trình bày VD làm ví dụ 2 vào vở 2, HD dưới lớp làm vào vở b) Ví dụ 2: SGK - HS làm việc cá nhân làm ví - Gọi 1 HS lên bảng thực dụ 2 vào vở Giải: hiện phép tính GV: Trịnh Hồng Hạnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ Trang 3
4. Kế hoạch bài dạy - HH 9 Năm học 2023 - 2024 - Ở dưới lớp làm xong đổi vở - HS lên bảng thực hiện phép ADC vuông tại D, có chiều cao kiểm tra chéo, báo cáo nhóm tính DB, nên theo định lý 2 ta có: trưởng - HS làm là vào vở xong đổi DB2 BA.BC - Nhóm trưởng báo cáo. vở kiểm tra chéo Hay: 2,252 1,5.BC GV đánh giá, nhận xét 2,252 BC 3,375 1,5 AC AB BC 1,5 3,375 4,875 Vậy cay đó cao 4,875 (m) C. Hoạt động luyện tập HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG CẦN ĐẠT Bài 1a Bài 1a * Luyện tập Y/c HS là việc cá nhân vào - HS là việc cá nhân vào vở Bài 1: vở - 1 bạn lên bài trình bày A - Gọi HS lên bài trình bày - Dưới lớp làm xong đổi vở 8 - Dưới lớp làm xong đổi vở kiểm tra cặp đôi 6 kiểm tra cặp đôi x y - GV đánh giá nhận xét C B H Bài 1b ABC Bài 1b; So sánh với bài 1a HĐ tương tự 1a) Xét vuông tại A có GV Chuyển giao nhiệm vụ - HS dựa vào nhận xét vừa đường cao AH tương tự. học để phát hiện các cách TheoB định lý Pitago có: 2 2 2 khác nhau để so sánh BC AB AC BC 2 36 64 100 BC 10 Theo hệ thức 1 ta có: AB2 BH.BC 36 BH.10 HB 3,6 cm b) AC 2 CH.BC 64 CH.10 CH 6,4 cm D. Hoạt động vận dụng HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG CẦN ĐẠT - Y/c HS làm việc theo nhóm, Bài 2 Bài 2 ghi bài làm ra bảng nhóm. Giải trên bảng nhóm GV: Trịnh Hồng Hạnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ Trang 4
5. Kế hoạch bài dạy - HH 9 Năm học 2023 - 2024 - Cho HS trình bày kết quả làm Nhóm trưởng yc các bạn tìm bài, Nhận xét, đánh giá hướng làm bài, ghi ra nháp - nêu hướng làm bài và thống nhất cách làm - Tính kết quả và trả lời - 1 bạn báo cáo kết quả - Câc nhóm nhận xét bài làm của các nhóm khác E. Hoạt động tìm tòi và mở rộng HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG CẦN ĐẠT Giao nhiệm vụ cho HS khá giỏi, khuyến khích cả lớp cùng thực hiện: Từ bài toán 2, em có thể đặt ra Cá nhân HS thực hiện yêu cầu được một đề bài tương tự và của GV, thảo luận cặp đôi để giải bài toán đó? chia sẻ, góp ý(trên lớp – về nhà) Dặn dò HS làm bài tập: 2 – 4 (SGK – T68) GV: Trịnh Hồng Hạnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ Trang 5
6. Kế hoạch bài dạy - HH 9 Năm học 2023 - 2024 Ngày 11/9/2023 11/9/2023 Ngày soạn Dạy Tiết 5 3 30-8-2023 Lớp 9B 9D Tuần 1 - Tiết 2: MỘT SỐ HỆ THỨC VỀ CẠNH VÀ ĐƯỜNG CAO TRONG TAM GIÁC VUÔNG (tiếp) I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Kiến thức, kỹ năng: Sau khi học xong bài này, học sinh: a) Kiến thức: - Biết được cặp tam giác đồng dạng trong chứng minh hệ thức lượng - Hiểu được các hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông và củng cố định lý Pitago. - Vận dụng được các hệ thức về cạnh và đường cao để giải bài tập và giải quyết một số bài toán thực tế. b) Kỹ năng: - Hình thành được kĩ năng vận dụng các hệ thức về cạnh và đường cao để giải bài tập và giải quyết một số bài toán thực tế. - Rèn luyện được kĩ năng vẽ hình, suy luận, trình bày chứng minh 2. Định hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh a) Các phẩm chất: Trung thực, tự trọng, tự tin, có trách nhiệm với bản thân. b) Các năng lực chung: - Năng lực tính toán, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực hợp tác, năng lực ngôn ngữ, năng lực giao tiếp, năng lực tự học. c) Các năng lực chuyên biệt: năng lực ngôn ngữ, năng lực tính toán, năng lực khoa học II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: Bảng phụ, giấy nháp, phiếu hcoj tập, thước kẻ, bút viết, 2. Học sinh: Thước kẻ, đọc bài các trường hợp đồng dạng của tam giác vuông III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC A. Hoạt động khởi động: HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG CẦN ĐẠT Y/c HS hoạt động cá nhân, làm Nhiệm vụ 1: bài tập vào vở. - HS làm việc cá nhân thực hiện - Vẽ tam giác ABC vuông tại A, các yêu cầu vào vở, đường cao AH. Tính AH biết GV: Trịnh Hồng Hạnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ Trang 6
7. Kế hoạch bài dạy - HH 9 Năm học 2023 - 2024 AB 6cm; AC 8cm; - Nhóm trưởng phân công đổi BC 10cm sau đó kiểm tra bài bài kiểm tra theo vòng tròn. theo vòng tròn báo cáo nhóm Báo cáo nhóm trưởng kết quả. trưởng (bàn). - Giải thích được cách làm bài ( gợi ý tính HB,HC của mình + Kiểm tra kết quả và cách làm của một nhóm nhanh nhất. - HS (đã được GV chỉ định) + Xác nhận HS làm đúng; hoặc kiểm tra, hỗ trợ chéo nhóm báo hướng dẫn trợ giúp HS làm cáo GV kết quả. (nói) chưa đúng. + Cử HS đi kiểm tra hỗ trợ các nhóm, các bạn khác theo cách vừa kiểm tra. GV: Dẫn dắt vào bài mới B. Hoạt động hình thành kiến thức HOẠT ĐỘNG CỦA GV H Đ CỦA HS NỘI DUNG CẦN ĐẠT Hoạt động 1:Định lí 3 Nhiệm vụ 2: 2) Một số hệ thức liên quan đến đường GV: Để tính đường cao AH ta - Cá nhân HS tự đọc cao đã dựa vào công thức nào? thông tin *Định lí 3: SGK Với tam giác vuông bất kỳ có - Từng cặp đôi chia sẻ A đường cao. Thì độ dài đường thông tin vừa tìm hiểu cao được tính nhờ vào công và trả lời câu hỏi. c b thức nào.? h - Y/c HS tìm hiểu định lí 3 C trong phần đóng khung (mục 2 B c' H b' a trang 66), chia sẻ với bạn (cặp đôi) về thông tin em vừa đọc. AH.BC AB.AC h.a b.c (3') - HS hoạt động cùng Chứng minh GV: Yêu cầu HS tự gi GT- KL GV và ghi vở. Xét 2 tam giác vuông: BAC của định lý và BHAcó chung góc B Nhiệm vụ 3: yêu cầu HS HĐ BAC  BHA cá nhân làm?2 vào vở HS làm?2 BC AC BC.AH AC.AB Hoạt động 2:Định lí 4 -1 HS lên bảng trình BA HA - GV hoạt động cùng cả lớp: bày?2, HS dưới lớp làm Hay: a.h b.c - Hệ thức cần c/m của định lí vào vở. * Định lí 4: SGK có dạng nào? Cá nhân HS tự đọc 1 1 1 1 1 1 - Muốn c/m được dùng thông tin AH 2 AC2 AB2 h2 b2 c2 phương pháp nào? GV: Trịnh Hồng Hạnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ Trang 7
8. Kế hoạch bài dạy - HH 9 Năm học 2023 - 2024 (phân tích đi lên) - Từng cặp đôi chia sẻ - Hướng dẫn h/s phân tích đi thông tin vừa tìm hiểu. lên: Chứng minh: - Hãy đứng tại chỗ để c/m. Nhiệm vụ 4: Y/c thảo luận nhóm 2 câu hỏi trên - Gv dẫn dắt phần 2. - áp dung định lí Pitago vào hệ thức vừa chứng minh được ta - Cá nhân HS tự đọc có:Hệ thức 4 thông tin - Y/c HS tìm hiểu định lí 4 - Từng cặp đôi chia sẻ trong phần đóng khung (mục 2 thông tin vừa tìm hiểu. trang 67), chia sẻ với bạn (cặp đôi) về thông tin em vừa đọc. (3') GV: Yêu cầu HS tự gi GT- KL của định lý - Nhiệm vụ 2: VD3 củng cố - HS hoạt động cùng trực tiếp: GV và ghi vở. Y/c HS làm việc cá nhân làm bài VD3 vào vở. -1 HS lên bảng trình Ví dụ 3: Hãy tính chiều cao ứng với cạnh - Gọi HS lên bảng thực hiện bày vd 3, HS dưới lớp huyền của tam giác sau: tính. làm vào vở. A - Dưới lớp làm xong đổi vở, 8 kiểm tra theo cặp đôi (hoặc - HS làm việc các nhân 6 vòng tròn). Báo cáo nhóm làm VD3 vào vở. trưởng -> Báo cáo gv - HS lên bảng thực hiện C - Nhận xét, đánh giá tính. B H - Dưới lớp làm xong đổi Xét ABC, AH  BC ta có vở, kiểm tra theo cặp 1 1 1 1 1 62.82 = h2 đôi. Báo cáo nhóm h2 b2 c2 6 2 82 62 82 trưởng -> Báo cáo gv h 4,8 cm - Chú ý: SGK C. Hoạt động luyện tập HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG CẦN ĐẠT * Bài 3 * Bài 3 Bài tập 3: - Y/c HS làm việc cá nhân làm - HS làm việc các nhân làm bài bài 3 vào vở. 3 vào vở. GV: Trịnh Hồng Hạnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ Trang 8
9. Kế hoạch bài dạy - HH 9 Năm học 2023 - 2024 - Gọi HS lên bảng thực hiện - HS lên bảng thực hiện tính. 7 tính. 5 X - Dưới lớp làm xong đổi vở, - Dưới lớp làm xong đổi vở, kiểm tra theo cặp đôi (hoặc kiểm tra theo cặp đôi. Báo cáo Y vòng tròn). Báo cáo nhóm nhóm trưởng -> Báo cáo gv Giải: trưởng -> Báo cáo gv Theo pitago - Nhận xét, đánh giá y2 = 52 + 72 25+49=74 y= 74 5.7 35 35 74 x y 74 74 D. Hoạt động vận dụng HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG CẦN ĐẠT Phương pháp-Hình thức tổ Bài 1: Bài giải bài 4 chức: HĐ cá nhân, HĐ nhóm Nhóm trưởng yêu cầu: (Trên bảng nhóm) Sản phẩm: Cách làm và kết - Các bạn tự tìm hướng làm bài, ..... quả bài toán 4 (SGK) ghi ra nháp - Y/c HS làm việc theo nhóm, - Nêu hướng làm bài, thống ghi bài làm ra bảng nhóm. nhất cách làm - Cho hs trình bày kết quả làm - Thư kí ghi bài làm vào bảng bài, nhận xét đánh giá nhóm - Nếu không còn thời gian thì - Báo cáo kết quả hđ giao hs về nhà hoàn thành bài - Nhận xét kq của các nhóm làm khác. E. Hoạt động tìm tòi và mở rộng HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG CẦN ĐẠT GV: Giao nhiệm vụ về nhà cho hS - Đọc phần có thể em chưa biết - BT: 5-9 (SGK) GV: Trịnh Hồng Hạnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ Trang 9
10. Kế hoạch bài dạy - HH 9 Năm học 2023 - 2024 GV: Trịnh Hồng Hạnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ Trang 10