Bài giảng Ngữ văn 9 - Văn bản “Những ngôi sao xa xôi”

Nội dung tài liệu: Bài giảng Ngữ văn 9 - Văn bản “Những ngôi sao xa xôi”

1. KIỂM TRA BÀI CŨ: ? Đọc thuộc lòng bài thơ “Mây và sóng” của Ta-go? Nêu những đặc sắc về nghệ thuật và nội dung của bài thơ?
2. VĂN BẢN: NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI
3. MỤC TIÊU BÀI HỌC: * Kiến thức: + Cảm nhận được vẻ đẹp của những nữ thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn thời chống Mĩ. + Nghệ thuật trần thuật độc đáo (đặc biệt là nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật) * Kĩ năng: Đọc, phân tích tác phẩm truyện, phân tích nhân vât. * Tư tưởng: Giáo dục tình yêu, niềm tự hào về con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam.
4. I. TÌM HIỂU CHUNG: 1. Tác giả, tác phẩm: * Tác giả: - Sinh năm 1949, quê Thanh Hoá. - Là nhà văn nữ, nhà văn chiến sĩ: gia nhập thanh niên xung phong trong thời kì kháng chiến chống Mỹ. - Đề tài: + Trước năm 1975: viết về cuộc sống chiến đấu của tuổi trẻ Việt Nam trên tuyến đường Trường Sơn. + Sau năm 1975: viết về những chuyển biến xã hội và đời sống con người trên tinh thần đổi mới. - Là cây bút chuyên viết truyện ngắn với ngòi bút miêu tả tâm lí tinh tế, sắc sảo đặc Lê Minh Khuê biệt là tâm lí nhân vật phụ nữ.
5. Tác phẩm của Lê Minh Khuê
6. *. Tác phẩm: * Hoàn cảnh sáng tác: - Viết năm 1971, khi cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước đang diễn ra vô cùng gay go, ác liệt. * Xuất xứ: Lê Minh Khuê, tập truyện ngắn, NXB Kim Đồng, Hà Nội, 2001.
7. 2. Đọc, hiểu chú thích, bố cục: “Chúng tôi có ba người. Ba cô gái. Chúng tôi ở trong một cái hang dưới chân cao điểm. Con đường qua trước hang, kéo lên đồi, đi đến đâu đó, xa! Đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ có những thân cây bị tước khô cháy. Những cây nhiều rễ nằm lăn lóc. Những tảng đá to. Một vài cái thùng xăng hoặc thành ô tô méo mó, han gỉ nằm trong đất”
8. “ Nhưng tạnh mất rồi. Tạnh rất nhanh như khi mưa đến. Sao nhanh thế? Tôi bỗng thẫn thờ tiếc không nói nổi. Rõ ràng tôi không tiếc những viên đá. Mưa xong thì tạnh thôi. Mà tôi nhớ một cái gì đấy, hình như mẹ tôi, cái cửa sổ hoặc những ngôi sao to trên bầu trời thành phố. Phải, có thể những cái đó Hoặc cây, hoặc là cái vòm tròn của nhà hát, hoặc bà bán kem đẩy chiếc xe có chở đầy thùng kem, trẻ con háo hức bâu xung quanh. Con đường nhựa ban đêm, sau cơn mưa mùa hạ rộng ra, dài ra, lấp loáng ánh đèn trông như một con sông nước đen. Những ngọn điện trên quảng trường lung linh như những ngôi sao trong câu chuyện cổ tích nói về những xứ sở thần tiên. Hoa trong công viên. Những quả bóng sút vô tội vạ của bọn trẻ con trong một góc phố. Tiếng rao của bà bán xôi sáng có cái mủng đội trên đầu Chao ôi, có thể là tất cả những cái đó. Những cái đó ở thiệt xa Rồi bỗng chốc, sau một cơn mưa đá, chúng xoáy mạnh như sóng trong tâm trí tôi ”
9. * Ngôi kể: Ngôi kể thứ 1 với người kể chuyện là nhân vật chính Phương Định, xưng tôi. + Tạo điểm nhìn phù hợp cho tác giả tập trung miêu tả và tái hiện hiện thực khốc liệt của cuộc chiến một cách dễ dàng. + Thuận lợi cho việc khắc họa thế giới tâm hồn, cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật một cách tự nhiên, chân thực và giàu sức thuyết phục. + Làm nổi bật vẻ đẹp của con người trong chiến tranh. * PTBĐ: Tự sự, xen miêu tả và biểu cảm.
10. Tóm tắt: Hãy quan sát Hãy tóm tắt nội phần văn bản: dung của phần Tóm tắt phần “Bây giờ là văn bản: từ đầu văn bản còn tôi tự bịa ra đến “trực máy lại? nữa” và tóm tắt trong hang”. lại ?
11. Tóm tắt văn bản: 1. Phương Định kể về công việc, cuộc sống của bản thân và tổ trinh sát mặt đường. - Ba cô gái trẻ là Nho, Thao, Phương Định làm thành một tổ trinh sát mặt đường trên tuyến đường Trường Sơn. - Nhiệm vụ hàng ngày của họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom. 2. Phương Định kể về một lần phá bom nổ chậm, Nho bị thương và được đồng đội chăm sóc. - Phương Định, Chị Thao đã hoàn thành niệm vụ, riêng Nho bị thương. - Chị Thao sợ hãi, lúng túng; Phương Định bình tĩnh, chăm sóc cho bạn. 3. Phương Định kể về giây phút đón cơn mưa đá. - Cả ba cô gái trẻ vui thích cuống cuồng khi cơn mưa đá đến bất ngờ. - Mưa tạnh nhanh như khi đến khiến cả ba đều thẫn thờ, tiếc nuối.
12. II. TÌM HIỂU VĂN BẢN: 1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong. a. Hoàn cảnh sống:
13. “Chúng tôi có ba người. Ba cô gái. Chúng tôi ở trong một cái hang dưới chân cao điểm. Con đường qua trước hang, kéo lên đồi, đi đến đâu đó, xa! Đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ có những thân cây bị tước khô cháy. Những cây nhiều rễ nằm lăn lóc. Những tảng đá to. Một vài cái thùng xăng hoặc thành ô tô méo mó, han gỉ nằm trong đất” ? Tìm những chi tiết kể về ? Đoạn văn sử dụng từ ngữ hoàn cảnh sống của 3 nữ và biện pháp nghệ thuật TNXP ở không gian trên nào? Tác dụng của việc sử mặt đường của tuyến dụng những từ ngữ và đường Trường Sơn? BPNT đó?
14. “Chúng tôi có ba người. Ba cô gái. Chúng tôi ở trong một cái hang dưới chân cao điểm. Con đường qua trước hang, kéo lên đồi, đi đến đâu đó, xa! Đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ có những thân cây bị tước khô cháy. Những cây nhiều rễ nằm lăn lóc. Những tảng đá to. Một vài cái thùng xăng hoặc thành ô tô méo mó, han gỉ nằm trong đất” - Từ ngữ: sử dụng các tính từ giàu sức gợi; kết hợp giữa kể, tả và biểu cảm; BPNT nhân hóa. -> Tái hiện hiện thực tuyến đường Trường Sơn trong khói lửa chiến tranh khốc liệt.
15. “Bên ngoài nóng trên 30 độ chui vào hang là sà ngay đến một thế giới khác. Cái mát lạnh làm toàn thân rung lên đột ngột. Rồi ngửa cổ uống nước, trong ca hay trong bi đông. Nước suối pha đường. Xong thì nằm dài trên nền ẩm, lười biếng nheo mắt nghe ca nhạc từ cái đài bán dẫn nhỏ mà lúc nào cũng có pin đầy đủ. Có thể nghe, có thể nghĩ lung tung ” ? Không gian trong hang khác ? Tìm chi tiết tả cảnh sinh biệt gì với bên ngoài hang? hoạt thường ngày của 3 cô gái Miêu tả 2 không gian đó tác trong hang? Những chi tiết đó giả đã sử dụng biện pháp nghệ làm nổi bật điều gì? thuật gì và nêu tác dụng?
16. “Bên ngoài nóng trên 30 độ chui vào hang là sà ngay đến một thế giới khác. Cái mát lạnh làm toàn thân rung lên đột ngột. Rồi ngửa cổ uống nước, trong ca hay trong bi đông. Nước suối pha đường. Xong thì nằm dài trên nền ẩm, lười biếng nheo mắt nghe ca nhạc từ cái đài bán dẫn nhỏ mà lúc nào cũng có pin đầy đủ. Có thể nghe, có thể nghĩ lung tung ” - Trong hang: vô cùng thiếu thốn, khó khăn > NT đối lập, tương phản. => Làm nổi bật được hoàn cảnh sống của 3 nữ TNXP: khó khăn, vất vả, khốc liệt; đồng thời phản ánh nét đẹp trong tâm hồn 3 cô gái trẻ.
17. 1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong. a. Hoàn cảnh sống: b. Công việc:
18. “Việc của chúng tôi là ngồi đây. Khi có bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom Chúng tôi bị bom vùi luôn Còn chúng tôi chạy trên cao điểm cả ban ngày Thần Chết là một tay không thích đùa. Hắn lẩn trong ruột những quả bom Có ở đâu như thế này không: đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay đang ầm ì xa dần. Thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy mà vẫn biết rằng khắp chung quanh có nhiều quả bom chưa nổ.” ? Nhận xét nghệ thuật trần ? Tìm các chi tiết kể về công thuật của tác giả ở đoạn văn việc của những nữ thanh này? Qua đó giúp em hình niên xung phong? dung công việc của 3 cô gái trẻ như thế nào?
19. b. Công việc: - Quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất vào hố bom, đếm bom chưa nổ và khi cần thì phá bom. - Chạy trên cao điểm cả ban ngày, thần kinh căng như chão. - Có khi bị bom vùi, có khi đổ máu, hi sinh. -> Nghệ thuật: Sử dụng những câu trần thuật ngắn gọn, sinh động. => Công việc của 3 cô gái đòi hỏi sự khẩn trương, gấp gáp, đặc biệt nguy hiểm, chấp nhận hi sinh.
20. KIỂM TRA BÀI CŨ: ? Nêu hoàn cảnh sáng tác và kể tóm tắt lại truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi”?
21. Tóm tắt: Truyện "Những ngôi sao xa xôi" của Lê Minh Khuê kể về ba nữ thanh niên xung phong làm thành một tổ trinh sát mặt đường tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Họ gồm có: hai cô gái rất trẻ là Định và Nho, còn tổ trưởng là chị Thao lớn tuổi hơn một chút. Nhiệm vụ của họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất phải san lấp do bom địch gây ra, đánh dấu vị trí các trái bom chưa nổ và khi cần thì phá bom. Công việc của họ hết sức nguy hiểm vì luôn phải đối mặt với thần chết trong mỗi lần phá bom và phải làm việc giữa ban ngày dưới bom đạn của quân thù trên một tuyến đường ác liệt. Tuy vậy, họ vẫn lạc quan yêu đời, vẫn có những niềm vui hồn nhiên của tuổi trẻ, những giây phút thanh thản, mơ mộng và đặc biệt họ rất gắn bó, yêu thương nhau trong tình đồng đội, dù mỗi người một cá tính. Cái hang đá dưới chân cao điểm là "ngôi nhà" đã lưu giữ biết bao kỉ niệm đẹp của ba cô gái mở đường trong những tháng ngày gian khổ mà anh hùng của cuộc kháng chiến chống Mĩ.
22. II. Tìm hiểu văn bản (tiếp) 1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô thanh niên xung phong: a. Hoàn cảnh sống: b. Công việc: 2. Vẻ đẹp của 3 cô gái thanh niên xung phong: a. Vẻ đẹp riêng:
23. *. Nhân vật chị Thao - Trong công việc: + Nghe tiếng máy bay địch, đoán biết địch sẽ ném bom, chị biết cái không êm ả sắp tới nhưng vẫn thong thả móc bánh quy ăn. Khi làm việc thì cương quyết, táo bạo, đáng gờm. + Phân công công việc: Định ở nhà, lần này nó bỏ ít, 2 đứa đi cũng đủ. ? Hãy tìm những chi - Trong sinh hoạt hàng ngày: + Thấy máu, tiết trong truyện kể về thấy vắt là chị nhắm mắt lại tái mét, không chị Thao trong công thích nước mắt. việc, trong sinh hoạt + Tỉa lông mày nhỏ như cái tăm. hàng ngày, trong quan + Thích hát, có 3 quyển sổ dày để chép bài hệ với đồng đội? hát dù hát không trôi chảy bài nào, giọng chua, nhạc sai bét. ? Qua đó em thấy chị là - Với đồng đội: + Biết Phương Định chưa người ntn? lành vết thương, chị giành quyền đi làm. + Khi chứng kiến Nho bị thương: nghẹn ngào, lúng túng, không biết làm gì.
24. - Trong công việc: + Nghe tiếng máy bay địch, đoán biết địch sẽ ném bom, chị biết cái không êm ả sắp tới nhưng vẫn thong thả móc bánh quy ăn. Khi làm việc thì cương quyết, táo bạo, đáng gờm. + Phân công công việc: Định ở nhà, lần này nó bỏ ít, 2 đứa đi cũng đủ. - Trong sinh hoạt hàng ngày: + Thấy máu, thấy vắt là chị nhắm mắt lại tái mét, không thích nước mắt. + Tỉa lông mày nhỏ như cái tăm, + Thích hát, có 3 quyển sổ dày để chép bài hát dù hát không trôi chảy bài nào, giọng chua, nhạc sai bét. - Với đồng đội: + Biết Phương Định chưa lành vết thương, chị giành quyền đi làm. + Khi chứng kiến Nho bị thương: nghẹn ngào, lúng túng, không biết làm gì. => Chị Thao là người cương quyết, táo bạo nhưng cũng bình tĩnh trong công việc; từng trải, chín chắn nhưng cũng mơ mộng, yêu đời và có tình yêu thương đồng đội.
25. * Nhân vật Nho: - Nghe lệnh chị Thao: đang thêu, Nho cuộn tròn cái gối, cất nhanh vào túi, chụp mũ sắt lên đầu. - Bị thương: da xanh đi, mắt nhắm nghiền nhưng kiên quyết không cho gọi điện về đơn vị: Không chết đâu + Vừa được băng bó vết thương, thấy mưa đá cũng nhổm dậy thích thú: nào, mày cho tao mấy viên nữa + Vừa tắm ở dưới suối lên, cứ quần áo ướt, đòi ăn kẹo. + Cái cổ tròn, cúc áo nhỏ nhắn, trông nó nhẹ, mát mẻ như que kem trắng. => Nho trẻ trung, hồn nhiên, đáng yêu nhưng cũng rất can đảm, yêu quý đồng đội.
26. * Nhân vật Phương Định: * Vẻ đẹp về ngoại hình: - Cô gái Hà Nội, nói một cách khiêm tốn, là một cô gái khá. - Hai bím tóc dày và tương đối mềm. - Cổ cao kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. - Mắt dài, màu nâu, hay nheo lại. ? Tìm các chi tiết miêu tả ngoại hình của Phương Định? => Ngoại hình: Trẻ trung, xinh đẹp.
27. * Nhân vật Phương Định: * Vẻ đẹp về ngoại hình: * Vẻ đẹp về tâm hồn, tính cách: - Tôi thích ngắm mắt mình trong gương. - Tôi không săn sóc, vồn vã. Khi bọn con gái xúm nhau lại đối đáp với một anh bộ đội nói giỏi nào đấy, tôi thường đứng từ xa, khoanh tay trước ngực và nhìn đi nơi khác. - Mưa tạnh: thẫn thờ, tiếc không nói nổi, nhớ về mẹ, ngôi nhà, bầu trời thành phố. -> Nhạy cảm, mơ mộng.
28. - Tôi mê hát. Thường cứ thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà hát. Lời tôi bịa lộn xộn, ngớ ngẩn đến tôi cũng ngạc nhiên , đôi khi mà bò ra cười 1 mình. - Tôi thích nhiều bài hát. Những hành khúc bộ đội hay hát trên những ngả đường mặt trận. Tôi thích dân ca quan họ mềm mại, dịu dàng. Thích Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên Xô. Thích ngồi bó gối mơ màng Thích nhiều. -> Hồn nhiên, yêu đời.
29. - Nói về công việc: Quen rồi. Một ngày chúng tôi phá bom đến năm lần. Ngày nào ít: 3 lần. - Việc gì cũng có cái thú của nó, có ở đâu như đất này không - Công việc chẳng đơn giản, chúng tôi bị bom vùi luôn; - Tôi có nghĩ đến cái chết nhưng đó là cái chết mờ nhạt, không cụ thể. - Tôi còn vết thương. Tất nhiên tôi không vào viện quân y. ? Trong công việc, Phương Định có những suy nghĩ như => Có trách nhiệm với công việc, sẵn thế nào? sàng chấp nhận hi sinh (lí tưởng sống cao đẹp)
30. - Tôi đến gần quả bom Tôi sẽ ? Tìm những chi tiết miêu tả tâm lí không đi khom. của nhân vật - Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào Phương Định trong quả bom. Một tiếng động sắc đến một lần phá bom? Nhận xét về cách gai người, cứa vào da thịt tôi. kể chuyện trong - Tôi rùng mình Nhanh lên 1 tí! đoạn văn và phân tích tác dụng? - Tôi cẩn thận bỏ gói thuốc mìn châm ngòi. ? Qua cách miêu tả - Nép người vào bức tường, tim đập tâm lí của Phương Định trong một lần không rõ phá bom cho thấy Phương Định là một người như thế nào ?
31. - Tôi đến gần quả bom Tôi sẽ không đi khom. - Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da thịt tôi. - Tôi rùng mình Nhanh lên 1 tí! - Tôi cẩn thận bỏ gói thuốc mìn châm ngòi. - Nép người vào bức tường, tim đập không rõ -> Từ ngữ: Sử dụng một loạt các tính từ, động từ giàu sức gợi. Các kiểu câu ngắn. Cách miêu tả tâm lí chân thực, tỉ mỉ, sâu sắc. => Thể hiện sự khẩn trương, dồn dập, gấp gáp, tính chất nguy hiểm của công việc. => Hành động của PĐ thật tỉ mỉ, chính xác và tâm lí căng thẳng, hồi hộp, lo lắng của nhân vật. Gan dạ, dũng cảm.
32. * Đối với đồng đội: - Khi được phân công trực điện thoại ở nhà: lo, sốt ruột cho bạn. - Nghe lệnh chị Thao phân công mà không dám cãi dù không muốn ở nhà. - Bóc kẹo cho Nho ăn. - Khi Nho bị thương: rửa, băng bó vết thương; tiêm, pha sữa cho Nho uống, nhặt viên mưa đá cho bạn. => Yêu thương, lo lắng, chăm sóc chu đáo cho đồng đội.
33. * Ngoại hình: Trẻ trung, xinh đẹp * Vẻ đẹp tâm hồn, tính cách: - Nhạy cảm, mơ mộng. PHƯƠNG - Hồn nhiên, yêu đời. ĐỊNH - Gan dạ, dũng cảm. - Yêu thương, quan tâm đồng đội. * Nghệ thuật: - Để nhân vật tự kể về mình. - Khắc họa nhân vật trong nhiều thời gian và không gian. - Kết hợp miêu tả tâm lí với hành động.
34. 2. Vẻ đẹp của 3 cô gái thanh niên xung phong: a. Vẻ đẹp riêng: Trẻ tuổi nhưng gan dạ, dũng cảm, không sợ gian khổ, hiểm nguy, sẵn b. Vẻ đẹp chung: sàng chấp nhận hi sinh-> Vẻ đẹp của lòng yêu nước. Họ là những cô gái mơ mộng, hồn nhiên, yêu đời. Tình đồng chí, đồng đội cao đẹp.
35. III. TỔNG KẾT: 1. Nghệ thuật: - Sử dụng ngôi kể thứ nhất, lựa chọn nhân vật người kể chuyện đồng thời là nhân vật trong truyện. - Cách kể chuyện tự nhiên; ngôn ngữ sinh động, trẻ trung. - Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế, sắc sảo. 2. Nội dung: - Làm nổi bật tâm hồn trong sáng, mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ hi sinh nhưng rất hồn nhiên, lạc quan của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn. - Đó chính là hình ảnh đẹp, tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống Mỹ.
36. IV. LUYỆN TẬP: Bài 1: Hãy sưu tầm những câu thơ, bài thơ ca ngợi những cô gái TNXP mà em biết? “ Em nằm mơ dưới đất sâu Như khoảng trời nằm yên trong lòng đất Đêm đêm tâm hồn em tỏa sáng Những vì sao ngời chói lung linh”. (Lâm Thị Mỹ Dạ - Khoảng trời và hố bom) “Cạnh giếng nước có bom từ trường Em không rửa ngủ ngày chân lấm Ngày em phá nhiều bom nổ chậm Đêm nằm mơ nói mớ vang nhà” (Gửi em – Cô thanh niên xung phong – Phạm Tiến Duật
37. IV. Luyện tập: Bài 2: Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu nêu ở dưới: “Tôi, một quả bom trên đồi. Nho, hai quả dưới lòng đường. Chị Thao, một quả dưới chân cái hầm ba-ri-e cũ. Vắng lặng đến phát sợ. Cây còn lại xơ xác. Đất nóng. Khói đen vật vờ từng cụm trong không trung, che đi những gì từ xa. Các anh cao xạ có nhìn thấy chúng tôi không? Chắc có, các anh ấy có những cái ống nhòm có thể thu cả trái đất vào tầm mắt. Tôi đến gần quả bom. Cảm thấy có ánh mắt chiến sĩ dõi theo mình, tôi không sợ nữa. Tôi sẽ không đi khom. Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đàng hoàng mà bước tới.” (Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi) a. Xác định biện pháp tu từ được tác giả sử dụng trong ba câu văn được in đậm. Nêu ngắn gọn tác dụng của biện pháp tu từ đó. b. Đoạn trích miêu tả suy nghĩ của nhân vật Phương Định trong hoàn cảnh nào? Điều gì có thể khiến cô có thể “đàng hoàng mà bước tới” trong hoàn cảnh đó? c. Hãy viết đoạn văn theo cách lập luận quy nạp (khoảng 10 câu) trình bày cảm nhận của em về nhân vật Phương Định trong đoạn văn trên?
38. Bài 3: Cho đoạn văn sau : Chúng tôi bị bom vùi luôn. Có khi bò trên cao điểm về chỉ thấy hai con mắt lấp lánh. Cười thì hàm răng lóa lên khuôn mặt nhem nhuốc. Những lúc đó, chúng tôi gọi nhau là "những con quỷ mắt đen". (Ngữ văn 9, tập 2, NXB Giáo dục Việt Nam, 2018) a. Những câu văn trên trích trong tác phẩm nào ? của tác giả nào ? b. "Chúng tôi" được nói tới trong đoạn văn là những ai ? Nụ cười và những lời gọi đùa nhau của các nhân vật ấy thể hiện vẻ đẹp nào ở họ ? c. Từ câu văn "Cười thì hàm răng lóa lên khuôn mặt nhem nhuốc", em có thể liên tưởng tới câu thơ nào trong tác phẩm "Bài thơ về tiểu đội xe không kính" của Phạm Tiến Duật ? d. Qua đó, em cảm nhận như thế nào về những người chiến sĩ trên tuyến đường Trường Sơn trong những năm tháng chiến tranh ? Trình bày cảm nhận ấy bằng một đoạn văn (khoảng 12 câu).
39. Bài 3: a. Những câu văn trên trích trong tác phẩm "Những ngôi sao xa xôi" của Lê Minh Khuê. b. "Chúng tôi" được nói tới trong đoạn văn trên là những cô gái Thanh niên xung phong: Nho, Thao, Phương Định. Nụ cười và những lời đùa gọi nhau của các nhân vật ấy thể hiện vẻ đẹp hồn nhiên, tinh thần lạc quan, dũng cảm của 3 cô gái TNXP hoạt động trên tuyến đường Trường Sơn. c. Từ câu văn “Cười thì hàm răng lóa lên khuôn mặt nhem nhuốc” gợi liên tưởng đến câu thơ “Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha” trong bài thơ “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật.
40. Bài 4: “Tôi dùng xẻng nhỏ nung nóng” (SGK trang 117) a. Điều gì đã được kể trong đoạn truyện? Em có nhận xét gì về cách đặt câu của đoạn truyện và tác dụng của cách đặt câu ấy? - Đoạn truyện miêu tả tâm trạng của nhân vật Phương Định trong một lần phá bom nổ chậm. - Trong đoạn truyện, cách đặt câu đặc biệt ở chỗ: có những câu ngắn (Đất rắn), có những câu được tách ra từ một câu hoàn chỉnh như: (Nhanh lên một tí. Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành). - Cách đặt câu như vậy tạo được nhịp nhanh cho đoạn truyện, phù hợp với tâm trạng hồi hộp, lo lắng của nhân vật và diễn biến nhanh của hành động. b. Tác phẩm được kể bằng lời kể của ai, thuộc ngôi thứ mấy? Việc lựa chọn ngôi kể như vậy có tác dụng như thế nào đối với việc thể hiện nội dung tác phẩm? - Tác phẩm “Những ngôi sao xa xôi” được kể theo ngôi thứ nhất, người kể là Phương Định, một trong ba cô gái của tổ trinh sát mặt đường và cũng là nhân vật chính của truyện. - Việc lựa chọn ngôi kể như vậy giúp thuận lợi cho việc miêu tả nội tâm nhân vật. Những suy nghĩ, cảm xúc và hồi tưởng hiện lên trực tiếp qua lời nhân vật nên có sắc thái riêng. Nhân vật tự kể nên dễ gần gũi với người đọc, dễ chuyển nội dung câu chuyện đến người đọc.
41. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ: * Bài vừa học: - Đọc, kể tóm tắt lại truyện. Nắm chắc nội dung và nghệ thuật của truyện. - Hoàn thành bài tập phần bài 2 phần c. (Viết đoạn văn theo cách lập luận quy nạp phân tích nhân vật Phương Định qua đoạn văn) * Bài tiết sau: - Xem trước bài: Các thành phần biệt lập (tiếp) + Đọc kĩ phần ngữ liệu. + Trả lời các câu hỏi trong SGK.