Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 53: Tổng kết về từ vựng - Trường THCS Lê Lợi

Nội dung tài liệu: Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 53: Tổng kết về từ vựng - Trường THCS Lê Lợi

1. NhiÖt liÖt chµo mõng c¸c thÇy c« gi¸o ®Õn th¨m líp 9 A
2. Tæng kÕt vÒ tõ vùng Từ đơn Thuật ngữ Em h·y nh¾cTừ phức l¹i nhThành÷ng ngữ Biệt ngữ ®¬nxã hội vÞ kiÕn thøc vÒ tõ vùng ®· tæng kÕt? Từ mượn Nghĩa của từ Từ Hán Việt Từ vựng Trau dåi vèn tõ Từ nhiều nghĩa Sự phát triển Hiện tượng của từ vựng chuyển nghĩa của từ Trường Từ đồng âm từ vựng Cấp độ khái Từ đồng nghĩa quát của nghĩa Từ trái nghĩa từ ngữ
3. TiÕt 53
4. I. Tõ tîng thanh vµ tõ tîng h×nh
5. T×m tõ tîng thanh vµ tõ tîng h×nh råi s¾p xÕp chóng vµo b¶ng Ào ào Lắc lư Rũ rượi Ngu ngốc Choe chóe Nước non Ngật ngưỡng Gập ghềnh Hừ hừ Lanh lảnh Tõ ghÐp Mệt mỏi Loảng xoảng Lảo đảo Gîi t¶®¼ng h× nhlËp ¶nh, M« phángƯ ử ©m Lướt thướt Râuthanh ria cñaNấu nướngtù ho¹tKhấp ®éng, khểnh tr¹ng nhiªn,Tõ tconîng thanhngêi th¸i Tõcña tîng sù hvËt×nh
6. Tác1. § dụngiÒn tõ thcủaích từhợp tượng vào chỗ thanh trống: :eo gợi ãc, âmvun thanh vót, thá cụ thÎ, thể,phÇn sinh phËt, động, có giá trị biểu cảm cao. Çm Çm, huúnh huþch,tích tắc, thướt tha, tïng tïng, ñn Øn, * Trèng trêng.............................tïng tïng ra ch¬i §ång hå ....................tích tắc kh«ng ng¬i th¸ng ngµy LÔ ®µi ....................phÇn phËt cê bay Vui ...................Thá thÎ nãi chuyÖn riªng t©y t©m t×nh Con tµu ...............vun vót lao nhanh TiÕng gµ ...............eo ãc b×nh minh öng hång ®iÒn NghÐ ä tr©u bíc ra ®ång §µn lîn.......................trongñn Øn chuång ®ßi ¨n tõ Th¸c ®æ ..................quanhÇm Çm n¨m Khi ch¹y..................................huúnh huþch quanh s©n nhµ trêng Tác dụng của từ tượng h×nh: gợi hình ảnh cụ thể, sinh động, có 2.giá § iÒntrị biểutõ th íchcảm hợp cao vào. chỗ trống:lưa thưa, rậm rạp, khúc khuỷu,lấp ló, thập thò * Nhà ở làng đồi................lưa thưa Những mái nhà lợp gồi, .............lấp ló sau những vườn cây xanh................rậm rạp Con đường đất đỏ .......................khúc khuỷu uốn lượn như kéo dài ra, như đón chào, như vẫy gọi.
7. NgheTªn ©m loµi thanh vËt lµ ®o¸n tõ tîng tªn thanh loµi vËt Mèo Bò Quạ Chích choè Tu hú Tắc kè Tìm những tên loài vật là từ tượng thanh khác? Chim quốc Ve Chèo bẻo
8. So s¸nh 2 ®o¹n v¨n sau, em cã nhËn xÐt g×? Đám mây lốm đốmđốm, xám như đuôi con sóc nối nhau2. Đám bay mây quấn lấm sát chấm, ngọn chỗcây, đenlêlê thêthê chỗ đi mãitrắng , ,bây xám giờ như đuôi con sóc nối nhau bay quấn sát ngọn cây, kéo dài cứ loáng thoáng nhạt dần, thỉnh thoảng đứt quãng, dai dẳng đi mãi, bây giờ cứ thưa thớt, lúc có lúc không nhạtđã dần,lồ lộ thỉnhđằng xathoảng một bứcđứt váchquãng, trắng đã toát.hiện rõ đằng xa một bức vách trắng toát. (T« Hoµi) 1. Đám mây lốm đốm, xám như đuôi con sóc nối nhau bay quấn sát ngọn cây, lê thê đi mãi , bây giờ cứ loáng thoáng nhạt dần, thỉnh thoảng đứt quãng, đã lồ lộ đằngX¸c xa một ®Þnh bức tõ vách tîng trắng h×nh toát . §o¹n v¨trongn 1, h®o¹n×nh ¶nh v¨n ®¸m trªn? m©y hiÖn lªn cô thÓ vµ sèng ®éng → Gi¸ trÞ gîi h×nh gîi c¶m cña tõ tîng h×nh
9. L¾ng nghe ©m thanh cuéc sèng (1) Trêi ®ang n¾ng, bçng tèi sÇm l¹i... (2) SÊm ïng oµng, chíp lo¸ng lo¸ng, nh÷ng ®¸m m©y nÆng nÒ trë níc tõ ®©u hèi h¶ bay vÒ. (3) Ma xuèng... (4) Lóc ®Çu cßn tÝ t¸ch, tÝ t¸ch, sau nÆng h¹t dÇn... (5) Ma rÌo rÌo trªn sµn, gâ lép ®ép trªn phªn nøa, m¸i gi¹i, ®Ëp lïng tïng, liªn miªn vµo tµu l¸ chuèi. (6)TiÕng giät gianh ®æ å å, xãi lªn Tr×nh bµy miÖng ®o¹n v¨n ng¾n miªu t¶ trËn ma rµo, trong ®ã nhcã÷ söng dông r·nh tõ n tícîng s©u h×nh,. tõ tîng thanh.
10. I. Tõ tîng thanh vµ tõ tîng h×nh II. C¸c phÐp tu tõ tõ vùng
11. Ch¬i cïng c¸c phÐp tu tõ tõ vùng Ai nhanh h¬n? C« cã: 8 tÊm b×a mµu vµng, mçi tÊm ghi tªn mét phÐp tu tõ tõ vùng vµ 8 tÊm b×a mµu hång, mçi tÊm ghi 1 ®Þnh nghÜa vÒ mét phÐp tu tõ tõ vùng. Líp chóng m×nh sÏ chia thµnh 2 ®éi ch¬i, lu©n phiªn nhau g¾n vµo b¶ng, mçi lît chØ ®îc g¾n 1 tÊm. VÝ dô: §éi 1 lªn g¾n tÊm b×a: So s¸nh. §éi 2 ph¶i trao ®æi, nhanh nhanh lªn g¾n ®Þnh nghÜa t¬ng øng. §éi 2 g¾n ®Þnh nghÜa → §éi 1 g¾n tªn phÐp tu tõ t- ¬ng øng.
12. BPTT ĐÞnh nghÜa 3. §èi chiÕu sù vËt, sù viÖc nµy víi sù vËt sù viÖc kh¸c So sánh cã nÐt t¬ng ®ång nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm. Nhân hoá 4. Gäi hoÆc t¶ ®å vËt, c©y cèi, con vËt b»ng tõ ng÷ vèn ®îc dïng ®Ó gäi, t¶ ngêi. 1. Gäi tªn sù vËt, hiÖn tîng nµy b»ng tªn sù vËt, hiÖn tîng Ẩn dụ kh¸c cã nÐt t¬ng ®ång víi nã, t¹o tÝnh hµm sóc, h×nh tîng. 5. Gäi tªn sù vËt, hiÖn tîng, kh¸i niÖm nµy b»ng tªn sù vËt, Hoán dụ hiÖn tîng, kh¸i niÖm kh¸c cã quan hÖ gÇn gòi nh»m t¨ng søc gîi h×nh, gîi c¶m. Nói quá 2. Phãng ®¹i quy m«, møc ®é tÝnh chÊt cña sù viÖc, hiÖn t- îng nh»m nhÊn m¹nh, g©y Ên tîng, t¨ng biÓu c¶m . Nói giảm 8. C¸ch diÔn ®¹t tÕ nhÞ, uyÓn chuyÓn, tr¸nh g©y c¶m gi¸c ®au nói tránh buån ghª sî, tr¸nh th« tôc, thiÕu lÞch sù . Điệp ngữ 7. LÆp l¹i tõ ng÷ nh»m lµm næi bËt ý, g©y c¶m xóc. 6. Lîi dông ®Æc s¾c vÒ ©m, nghÜa cña tõ ng÷ t¹o s¾c th¸i dÝ Chơi chữ dám, hµi híc, lµm c©u v¨n thªm hÊp dÉn, thó vÞ.
13. Ph©n tÝch nÐt ®éc ®¸o cña nh÷ng c©u th¬ sau: (TrÝch tõ “TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du) Bµi tËp 2b Trong nh tiÕng h¹c bay qua §ôc nh tiÕng suèi míi sa nöa vêi TiÕng trong nh giã tho¶ng ngoµi, TiÕng mau sÇm sËp nh trêi ®æ ma Bµi tËp 2 c Lµn thu thuû, nÐt xu©n s¬n Hoa ghen thua th¾m liÔu hên kÐm xanh. Méi hai nghiªng níc nghiªng thµnh S¾c ®µnh ®ßi mét tµi ®µnh ho¹ hai.
14. Ph©n tÝch nÐt ®éc ®¸o cña nh÷ng c©u th¬ sau: Trong nh tiÕng h¹c bay qua → trong trẻo, vút bay, thảng thốt. §ôc nh tiÕng suèi míi sa nöa vêi → trầm, lắng đọng, bối rối, suy tư TiÕng khoan nh giã tho¶ng ngoµi, → nhẹ nhàng, đến mơ màng TiÕng mau sÇm sËp nh trêi ®æ ma → nh hối thúc, giục giã, dồn dập Lấy thơ → tả nhạc → tả ngón đàn tuyệt kỹ của Kiều. Lấy nhạc → tả tình
15. Ph©n tÝch nÐt ®éc ®¸o cña nh÷ng c©u th¬ sau: Lµn thu thuûthuû, nÐt xu©n s¬n Èn dô Hoa ghen thua th¾m liÔu hên kÐm xanh. Nh©n ho¸ Mét Mét hai hai nghiªng nghiªng n nícíc nghiªng nghiªng thµnh thµnh Nãi qu¸ S¾c ®µnh ®ßi mét tµi ®µnh ho¹ hai. → tµi s¾c tuyÖt trÇn, vÎ ®Ñp vît ngìng, kh«ng mét khu«n mÉu nµo cã thÓ «m trïm.
16. Bµi tËp tr¾c nghiÖm C©u 1. C©u th¬ sau cña NguyÔn Khoa §iÒm (TrÝch “Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn lng mÑ”) cã sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? MÆt trêi cña b¾p th× n»m trªn ®åi MÆt MÆt trêi trêi cña mÑ, em n»m trªn lng. → Con lµ niÒm tin, võa gÇn gòi, võa thiªng liªng, võa bÐ báng, võa to lín, cao ®Ñp. A So s¸nh B Nh©n ho¸ C Èn dô D Ho¸n dô.
17. Bµi tËp tr¾c nghiÖm C©u 2. C©u th¬ sau cña Bµ HuyÖn Thanh Quan (TrÝch “Qua §Ìo Ngang) cã sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? Nhí níc ®au lßng con quècquèc quèc quèc Th¬ng nhµ mái miÖng c¸i giagia gia gia → KÝn ®¸o béc lé t©m tr¹ng “nhí níc”, “th¬ng nhµ” còng nh niÒm hoµi cæ da diÕt trong lßng m×nh. A Èn dô B §iÖp tõ C Ch¬i ch÷ D Kh«ng ph¶i c¸c ph¬ng ¸n trªn
18. Bµi tËp tr¾c nghiÖm C©u 3 C©u th¬ sau cã sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? Xe vÉn ch¹y v× miÒn Nam phÝa tríc ChØ cÇn trong xe cã mét tr¸i timtim. Ph¹m TiÕn DuËt A. So s¸nh B. Nh©n ho¸ C. Èn dô D. Ho¸n dô
19. Bµi tËp tr¾c nghiÖm C©u 4. C©u th¬ sau cã sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? Con ë miÒn Nam ra th¨m l¨ng B¸c §· thÊy trong s¬ng hµng tre b¸t ng¸t ViÔn Ph¬ng A. Nãi qu¸ B. Nãi gi¶m nãi tr¸nh C. C¶ A, B ®Òu ®óng D. C¶ A, B ®Òu sai
20. Bµi tËp tr¾c nghiÖm C©u 5. C©u th¬ sau cã sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? Lµm trai cho ®¸ng lªn trai Khom lng g¾ng søc g¸nh hai h¹t võng. (Ca dao) A. Nãi qu¸ B. Nãi gi¶m nãi tr¸nh C. Ch¬i ch÷ D. §iÖp ng÷