Bài giảng Ngữ văn 9 (Kết nối tri thức) - Tiết 127: Ôn tập giữa học kì 2 - Nguyễn Thị Ngọc

Nội dung tài liệu: Bài giảng Ngữ văn 9 (Kết nối tri thức) - Tiết 127: Ôn tập giữa học kì 2 - Nguyễn Thị Ngọc

1. GV dạy: Nguyễn Thị Ngọc
2. KHỞI ĐỘNG
3. Tình thái
4. Hát, chúng ta cùng hát nào! Khởi ngữ
5. A lô Dạ, cháu nghe rồi ạ Gọi -Đáp
6. Cảm thán
7. Phụ chú
8. Các thành lập phần biệt Khởi ngữ Tiếng Việt học kì II Liên kết câu và liên Nghĩa kết đoạn tường minh văn và hàm ý
9. Khởi ngữ là gì ? A. Thành phần câu đứng trước chủ ngữ. B. Thành phần câu dùng để nêu lên đối tượng được nói đến trong câu. C. Thành phần câu nêu lên đặcđiểm của đối tượng được nói đếnởvị ngữ. D. Thành phần câu đứng trước chủ ngữ dùng để nêu lên đề tài được nói đến trong câu.
10. Thành phần biệt lập là gì ? A.Bộ phận đứng trước chủ ngữ, nêu sự việc được nói đến trong câu. B. Bộ phận không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu. C. Bộ phận tách khỏi chủ ngữ, vị ngữ; chỉ thời gian, địađiểm được nói đến trong câu.
11. Điền từ thích hợp để hoàn thành các khái niệm sau : a) Tình thái thành phần biệt lập, được dùng để thể hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu. b) .Cảm thán là thành phần biệt lập được dùng đểbộc lộ tâm lí của người nói. c) Gọiđáp là thành phần biệt lập dùng để tạo lập hoặc duy trì quan hệ giao tiếp. d) .làPhụ chú thành phần biệt lập dùng đểbổ sung một số chi tiết cho nội dung chính của câu.
12. Liên kết câu và liên kếtđoạn văn A. Liên kết vềnội dung Liên kết câu và liên kết đoạnvăn được thểhiện B. Liên kết về hình thức trên những phương diện C. CảAvàBđúng nào? D. Cả A và B sai
13. LIÊN KẾT CÂU VÀ LIÊN KẾTĐOẠN VĂN LIÊN KẾT NỘI DUNG LIÊN KẾT HÌNH THỨC PHƯƠNG LIÊN KẾT LIÊN KẾT PHÉP TIỆN CHỦ ĐỀ LOGIC LIÊN KẾT LIÊN KẾT Các câu, Các câu, -Từ -Nối cácđoạn cácđoạn -Lặp hướng sắp xếp -Cụm từ - Thế -Cấu trúc - Đồng nghĩa vào chủ theo trình trái nghĩa và đề chung tựhợp lí câu liên tưởng
14. Nối các ýở hai cột sauđây sao cho phù hợp a) Phép liên kết dùngở câu đứng sau những từ Phép lặp ngữ có tác dụng thay thếtừ ngữ đã cóở câu từ ngữ trướcđó. Phép nối b) Phép liên kết dùng các từ đồng nghĩa, trái nghĩa hoặc cùng trường liên tưởng với từ ngữ đã dùng ở câu trước. Phép thế c) Phép liên kết dùngở câu đứng sau các từ ngữ Phép đồng nghĩa, trái đã cóở câu trướcđó. nghĩa và liên tưởng d) Phép liên kết dùngở câu đứng sau các từ ngữ biểu thị quan hệvới câu trướcđó .
15. Nghĩa tường minh là gì ? A.Là nghĩa được nhận ra bằng cách suy đoán. B. Là nghĩa được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu. C. Là nghĩa được tạo nên bằng cách nói ẩn dụ. D. Là nghĩa được tạo nên bằng cách nói so sánh.
16. Điền từ thích hợp vào chỗ trống trong câu sau đây : “ Hàm ý là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể được suy ra từ những từ ngữ ấy.” A.Nghĩa tường minh B. Nghĩa cụ thể C. Nghĩa khái quát D. Hàm ý
17. Các thành lập phần biệt Khởi ngữ Tiếng Việt học kì II Liên kết câu và liên Nghĩa kết đoạn tường minh văn và hàm ý
18. Conơi tuy thô sơ da thịt. Lên đường. Không bao giờ nhỏ bé được. Nghe con.  Thành phần gọi-đáp Nhìn cảnhấy mọi người đều chảy nước mắt, còn tôi, tôi cảm thấy như có aiđang bóp nghẹt tim tôi. (Nguyễn Quang Sáng – Chiếc lược ngà)  Thành phần khởi ngữ
19. Chúng tôi, mọi người- kểcả anh,đềutưởng con bé sẽ đứng yênđó thôi. (Chiếc lược ngà- Nguyễn Quang Sáng) kểcả anh: thành phần phụ chú
20. Ngoài cửasổbấy giờnhững bông hoa bằng lăngđã thưa thớt – cái giống hoa ngay khi mới nở, màu sắcđã nhợt nhạt. “cái giống hoa nhợt nhạt”:  thành phần phụ chú Chao ôi, có thể là tất cả những cáiđó. Những cáiđóở thiệt xa . (Những ngôi sao xa xôi- Lê Minh Khuê Chao ôi: thành phần cảm thán
21. Ông lão bỗng ngừng lại, ngờngợ nhưlời mình không đượcđúng lắm. Chảnhẽcáibọnở làng lại đốn đến thế được. (Kim Lân, Làng)  Thành phần tình thái Chao ôi, bắtgặpmột con người nhưanhtalàmộtcơhội hãn hữu cho sáng tác, nhưng hoàn thành sáng tác còn là một chặng đường dài. (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)  Thành phần cảm thán
22. Chuyển các câu sauđây thành một câu có chứa khởi ngữ (có thể thêm trợtừ thì): a. Tôi đọc quyển sách này rồi.  Quyển sách này tôi đọc rồi. b.Tôi hiểu rồi nhưng tôi chưa giải được.  Hiểu thì tôi hiểu rồi nhưng giải thì tôi chưa giải được.
23. Viết lại các câu sau, chuyển phần in đậm thành khởi ngữ: a) Nó làm bài tậprất cẩn thận  Bài tập, nó làm rất cẩn thận b) Bức tranh đẹp nhưng cũ  Vềbức tranh, nó đẹp nhưng cũ c) Nó là người chăm chỉ nhất lớp  Chăm chỉ, nó là người chăm chỉ nhất lớp d) Nó đối xửvớibạn bèrất chuđáo  Với bạn bè, nó đối xửrất chuđáo
24. Bài tập 3: Tìm thành phần biệt lập trong cácđoạn trích sau: a. Đột nhiên, lão bảo tôi: - Này! Thằng cháu nhà tôi,đếnmộtnăm nay, chẳng có giấy má gìđấy, ông giáoạ! ( Lão Hạc – Nam Cao ) b. Buổi mai hômấy, một buổi maiđầysương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫnđi trên con đường làng dài và hẹp. (Thanh Tịnh) c. Em tôi bước vào lớp: - Thưa cô, em đến chào cô - Thủy nức nở. ( Cuộc chia tay của những con búp bê – Khánh Hoài) d. Mặt lão nghiêm trang lại - Việc gì thế, cụ? - Ông giáo để tôi nói Nó hơi dài dòng một tí. - Vâng, cụ nói. ( Lão Hạc – Nam Cao ) e. Emđểnóởlại–Giọng em ráo hoảnh –Anh phảihứavới em không bao giờ để chúng nó ngồi cách xa nhau. (Khánh Hoài)
25. Bài tập 3: Tìm thành phần biệt lập trong cácđoạn trích sau: a. Đột nhiên, lão bảo tôi: - Này! Thằng cháu nhà tôi,đếnmộtnăm nay, chẳng có giấy má gì đấy, ông giáoạ!  Thành phần gọi -đáp: Này! b. Buổi mai hômấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫnđi trên con đường làng dài và hẹp. (Thanh Tịnh)  TP Phụ chú:Một buổi maiđầysương thu và gió lạnh: giải thích cho cụm từ buổi mai hômấy
26. c. Em tôi bước vào lớp: - Thưa cô, em đến chào cô - Thủy nức nở. ( Cuộc chia tay của những con búp bê – Khánh Hoài  Thành phần gọi -đáp: Thưa cô, d. Mặt lão nghiêm trang lại - Việc gì thế, cụ? - Ông giáo để tôi nói Nó hơi dài dòng một tí. - Vâng, cụ nói. ( Lão Hạc – Nam Cao )  Thành phần gọi -đáp: Vâng e. Emđểnóởlại–giọng em ráo hoảnh – anh phảihứavới em không bao giờ để chúng nó ngồi cách xa nhau. (Khánh Hoài)  TP Phụ chú: Giọng em ráo hoảnh: bình luận về cách nói của người em.
27. Hãy xếp các từ,cụmtừthường dùng làm thành phần tình thái sau đây theo từng nhóm ý nghĩa:đúng là, không phải,đúngđấy, chẳng phải là,đúng thế thật, hình như, có lẽ, tất nhiên, theo ý tôi. - Tình thái khẳng định: - Tình thái phủ định – bác bỏ: - Tình thái chỉ độ tin cậy: - Tình thái ý kiến:
28. Hãy xếp các từ,cụmtừthường dùng làm thành phần tình thái sau đây theo từng nhóm ý nghĩa:đúng là, không phải,đúngđấy, chẳng phải là,đúng thế thật, hình như, có lẽ, tất nhiên, theo ý tôi. - Tình thái khẳng định: đúng là,đúng đấy,đúng thế thật, tất nhiên - Tình thái phủ định – bác bỏ: không phải, chẳng phải - Tình thái chỉ độ tin cậy: hình như, có lẽ - Tình thái ý kiến: theo ý tôi
29. Hãy cho biết mỗi từ ngữ in đậm trong cácđoạn trích sauđây liên kết với nhau bằng những phép liên kết nào? a.Ởrừng mùa này, thường như thế.Mưa. Nhưng mưađá. Lúc đầu tôi không biết. Nhưng rồi có tiếng lanh canh gõ trên nóc hang. Có cái gì vô cùng sắc xé không khí từng mảnh vụn. Gió. Và tôi thấyđau, ướtở má. b. Từ phòng bên kia một cô bé rất xinh mặc chiếc áo may ô con trai và vẫn còn cầm thu thu mộtđoạn dây sau lưng chạy sang. Cô bé bên nhà hàng xómđã quen với công việc này. Nó lễ phép hỏi Nhĩ: “Bác cần nằm xuống phải khôngạ?”.
30. Hãy cho biết mỗi từ ngữ in đậm trong cácđoạn trích sauđây liên kết với nhau bằng những phép liên kết nào? c. Nhưng cái “com-pa” kia lấy làm bất bình lắm, tỏvẻ khinh bỉ, cười kháy tôi nhưcười kháy một người Pháp không biết đến Nã Phá Luân, một người Mĩ không biết đến Hoa Thịnh Đốn vậy! Rồi nói: - Quên à! Phải, bây giờ cao sang rồi thì đểýđâu đến bọn chúng tôi nữa! Tôi hoảng hốt, đứng dậy nói: -Đâu có phải thế! Tôi
31. PHÉP LIÊN KẾT Đồng nghĩa, trái Lặp từ ngữ nghĩa và liên ThếNối tưởng Từ ngữ Cô bé – Nhưng, tương Cô bé Nó, thế nhưng rồi, và ứng
32. Tìm hàm ý của các câu in đậm dướiđây. Cho biết trong mỗi trường hợp, hàm ýđã được tạo ra bằng cách cố ý vi phạm phương châm hội thoại nào. a. Tuấn hỏi Nam: -Cậu thấy đội bóngđá huyện mình chơi có hay không? Nam bảo: -Tớ thấy họ ăn mặc rất đẹp. b. Lan hỏi Huệ: - Huệ báo cho Nam, Tuấn và Chi sáng mai đến trường chưa? -Tớbảo cho Chi rồi. – Huệ đáp.
33. Tìm hàm ý của các câu in đậm dướiđây. Cho biết trong mỗi trường hợp, hàm ýđã được tạo ra bằng cách cố ý vi phạm phương châm hội thoại nào. a. Tuấn hỏi Nam: -Cậu thấy đội bóngđá huyện mình chơi có hay không? Nam bảo: -Tớ thấy họ ăn mặc rất đẹp. Hàm ý:đội bóng chơi không hay hoặc không thích bình luận về việc này.
34. Tìm hàm ý của các câu in đậm dướiđây. Cho biết trong mỗi trường hợp, hàm ýđã được tạo ra bằng cách cố ý vi phạm phương châm hội thoại nào. b. Lan hỏi Huệ: - Huệ báo cho Nam, Tuấn và Chi sáng mai đến trường chưa? -Tớbảo cho Chi rồi. – Huệ đáp. Hàm ý: chưa báo cho Nam và Tuấn hoặc không thích báo cho Nam và Tuấn.
35. Tìm hàm ý trong các hội thoại sau: a. ThấyBlại châm thuốc,điếu thuốc thư hai tiếp ngayđiếu thứ nhất A liền bảo B: - Anh Tư thôi hút thuốc rồi! b. A: Mình vừa bị cô giáo mắng dữ quá! B: Xin chúc mừng.
36. a. ThấyBlại châm thuốc,điếu thuốc thư hai tiếp ngay điếu thứ nhất A liền bảo B: - Anh Tư thôi hút thuốc rồi! Þ Anh Tưbỏ được thuốc rồi. b. A: Mình vừa bị cô giáo mắng dữ quá! B: Xin chúc mừng. Þ Mình xin chia buồn với bạn.
37. Vậndụng: Hãy viếtđoạnvăn ngắn giới thiệuvềmột tác phẩm mà em yêu thích, trongđó có ít nhất một câu chứa khởi ngữ và một câu chứa thành phần tình thái? Gợi ý: + Hình thức:đoạn văn 3-5 câu, đảm bảo tính liên kết, có thành phần khởi ngữ và thành phần tình thái + Nội dung: - Giới thiệu về xuất xứ, hoàn cảnh ra đời củ a tác phẩm - Giới thiệu nội dung (chủ đề) tác phẩm.
38. Viết mộtđoạn văn ngắn giới thiệu truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long trongđó có chứa khởi ngữ, thành phần biệt lập và có sửdụng phép liên kết? ( chỉ rõ)
39. Nguyễn Thành Long là nhà văn Việt Nam hiệnđạivớisở trường về truyện ngắn và kí.Về truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa”, ông đã thành công trong việc phản ánh hiện thực cuộcsống chiếnđấu và xây dựng đất nước gắn liền với hình tượng người thanh niên đại diện cho thếhệ trẻ Việt Nam. Truyện xoay quanh cuộc gặp gỡ giữa anh thanh niên làm công tác khí tượngở Sa Pa với ông họa sĩ và cô kĩsư.Cólẽbởi quanh năm làm việc trênđỉnh núi Yên Sơn cao 2600m chỉcócâycỏ và mây mù lạnh lẽo nên anh luôn muốn được tiếp xúc với con người, khao khátđếnđộ “ thèm người”- một nét tính cách có phầnlậpdị. Mặt khác ở anh còn có những phẩm chất đáng mến như thái độ khiêm tốn, cởi mở, quan tâm đến người khác vàđặc biệt là tinh thần trách nhiệm cao, sự nghiêm túc với công việc mà mìnhđang làm. Nhưvậy, câu chuyệnđã khép lại nhưng nó đã mang đến cho bạnđọcmột ý nghĩa sâu sắc, giúp chúng ta càng thêm trân trọng những con người thầmlặng cống hiến chođất nước.
40. BÀI TẬPTỰCHỌN Tự chọn 1: Hát bài hát. Tự chọn 2: Cảm nhận vềmột chuỗi bức tranh trongđó có sửdụng khởi ngữ và các thành phần biệt lập. Tự chọn 3: Trình bày cácđoạn thơ(đoạn văn) có sửdụng khởi ngữ và các thành phần biệt lập.
41. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ *Bµi võa häc: Häc bµi, Hoµn thµnh bµi tËp, luyÖn tËp. *Bµi cña tiÕt sau: - So¹n “Ôn tập giữa kì II” - HS ôn tập củng cố kiến thức vềVăn- Tập làm văn - HS có kỹnăng tổng hợp, hệ thống hoá kiến thức. + HS đọc thuộc các bài thơ; Biết cách làm một bài văn nghị luận. + HS rèn luyện qua các đề thi giũa kì II.