Bài giảng Ngữ văn 9 (Kết nối tri thức) - Bài: Thực hành Tiếng Việt. Đảo ngữ, câu hỏi tu từ. Từ tượng hình, từ tượng thanh - Trường THCS Đằng Lâm

Nội dung tài liệu: Bài giảng Ngữ văn 9 (Kết nối tri thức) - Bài: Thực hành Tiếng Việt. Đảo ngữ, câu hỏi tu từ. Từ tượng hình, từ tượng thanh - Trường THCS Đằng Lâm

1. KHỞI ĐỘNG
2. NHÌN HÌNH ĐOÁN CHỮ: Yêu cầu: Dùng các từ ngữ điền vào dấu “ ” để miêu tả đặc điểm của các sự vật, hiện tượng sau:
3. NHÌN HÌNH ĐOÁN CHỮ: 5. Những bác nông 2. Sóng biển . 1. Con đường .. dân cấy lúa. 3. Suối chảy 4. Sấm chớp 6. Chim hót .
4. NHÌN HÌNH ĐOÁN CHỮ: 1. Con đường gập 2. Sóng biển nhấp 5. Những bác nông dân ghềnh nhô lom khom cấy lúa. 4. Sấm chớp đùng 3. Suối chảy róc rách 6. Chim hót véo von/ đùng/ đì đùng líu lo
5. Tiết ............. THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT ĐẢO NGỮ, CÂU HỎI TU TỪ TỪ TƯỢNG HÌNH, TỪ TƯỢNG THANH
6. I. LÍ THUYẾT 1. Đảo ngữ
7. Phiếu học tập 01: Kiến thức lí thuyết Phạm vi kiến Đặc điểm Tác dụng Ví dụ thức Đảo ngữ ..................................... ............................. ......................... ...................................... ............................. ......................... Câu hỏi tu từ ..................................... ............................. ......................... ..................................... ............................. ......................... Từ tượng hình, ...................................... ............................. ......................... từ tượng thanh ...................................... ............................. .........................
8. Nhóm 1: Giới thiệu kiến thức về biện pháp tu từ đảo ngữ. Nhóm 2: Giới thiệu kiến thức về câu hỏi tu từ. Nhóm 3: Giới thiệu kiến thức về từ tượng hình, từ tượng thanh.
9. I. LÍ THUYẾT 1. Đảo ngữ - Đặc điểm: một bộ phận câu được chuyển từ vị trí thông thường (vốn có) sang vị trí khác. - Tác dụng: nhằm nhấn mạnh vào sự vật, sự việc được biểu thị bởi bộ phận đó hoặc tạo sự liên kết chặt chẽ giữa các câu trong văn bản. - Ví dụ: “Chị Mơ thấy cháu mệt thì đi nấu cháo. Cháo, cháu cũng không ăn được.” (Nguyễn Thị Ngọc Tú). + Đảo ngữ ở câu 2: thể hiện ở việc chuyển thành tố phụ “cháo” của cụm động từ “không ăn được” lên đầu câu. + Tác dụng: vừa nhấn mạnh vừa tạo sự liên kết.
10. I. LÍ THUYẾT 2. Câu hỏi tu từ - Đặc điểm: có đặc điểm hình thức của câu hỏi - Tác dụng: không dùng để hỏi mà dùng để gián tiếp biểu thị các mục đích giao tiếp khác như cầu khiến, biểu cảm, khẳng định, phủ định. - Ví dụ: “Đưa người, ta không đưa qua sông Sao có tiếng sóng ở trong lòng Bóng chiều không thắm, không vàng vọt Sao đầy hoàng hôn trong mắt trong?” (Thâm Tâm) Các câu hỏi trong đoạn thơ trên dùng để biểu cảm.
11. I. LÍ THUYẾT 3. Từ tượng hình, từ tượng thanh * Từ tượng hình - Đặc điểm: từ gợi tả hình ảnh của sự vật. - Ví dụ: lom khom, lênh khênh, rũ rượi, xộc xệch, vắt vẻo,... * Từ tượng thanh - Đặc điểm: từ gợi tả (mô phỏng) âm thanh của tự nhiên hoặc âm thanh do con người tạo ra. - Ví dụ: ào ào, ha hả, róc rách, ù ù,... * Tác dụng: Từ tượng hình và từ tượng thanh gợi được hình ảnh, âm thanh cụ thể, sinh động, có giá trị biểu cảm cao; do đó, thường được sử dụng trong thơ văn và lời ăn tiếng nói hằng ngày..
12. Phiếu HT số 02: Bài tập 1, trang 43. Xác định biện pháp tu từ đảo ngữ trong những câu dưới đây. Nêu tác dụng của mỗi biện pháp tu từ đó. Câu Chỉ ra biện pháp tu từ đảo ngữ Tác dụng a. Lom khom dưới núi, tiều vài chú, Lác đác bên sông, chợ mấy nhà. (Bà Huyện Thanh Quan) b. Lôi thôi sĩ tử vai đeo lọ, Ậm oẹ quan trường miệng thét loa. (Trần Tế Xương) c. Thuyền về nước lại, sầu trăm ngả; Củi một cành khô lạc mấy dòng. (Huy Cận) d. Đã tan tác những bóng thù hắc ám Đã sáng lại trời thu tháng Tám (Tố Hữu)
13. Phiếu HT số 02: Bài tập 1, trang 43. Xác định biện pháp tu từ đảo ngữ trong những câu dưới đây. Nêu tác dụng của mỗi biện pháp tu từ đó. Câu Chỉ ra biện pháp tu từ đảo ngữ Tác dụng a. Lom khom dưới núi, a. Lom khom dưới núi, tiều vài chú, Nhấn mạnh tiều vài chú, Lác đác bên sông, chợ mấy nhà. Lác đác bên sông, trạng thái, - Biện pháp tu từ đảo ngữ thể hiện ở: đặc điểm chợ mấy nhà. (được miêu (Bà Huyện Thanh + Việc chuyển vị ngữ (“lom khom”, “lác đác”) lên tả ở vị ngữ) Quan) trước chủ ngữ. của sự vật + Chuyển đổi vị trí vốn có của các danh từ tiều, chợ (được nêu trong chủ ngữ này (chuyển đổi trật tự thông thường lên ở chủ ngữ). vài chú tiều, mấy nhà chợ thành tiều vài chú, chợ mấy nhà).
14. Phiếu HT số 02: Bài tập 1, trang 43. Xác định biện pháp tu từ đảo ngữ trong những câu dưới đây. Nêu tác dụng của mỗi biện pháp tu từ đó. Câu Chỉ ra biện pháp tu từ đảo ngữ Tác dụng b. Lôi thôi sĩ tử vai đeo Nhấn mạnh vào lọ, Lôi thôi sĩ tử vai đeo lọ, trạng thái được Ậm oẹ quan trường Ậm oẹ quan trường miệng thét loa. miêu tả, qua đó miệng thét loa. (Trần Tế Xương) phơi bày sự nhếch - Biện pháp tu từ đảo ngữ thể hiện ở nhác, hài hước của (Trần Tế Xương) việc chuyển vị trí các từ dùng để chỉ một kì thi được coi là tính chất quan trạng thái (“lôi thôi”, “ậm oẹ”) của trọng của nhà hoạt động (“đeo”, “thét”) nêu ở vị nước thực dân, ngữ lên trước những vị ngữ này. phong kiến.
15. Phiếu HT số 02: Bài tập 1, trang 43. Xác định biện pháp tu từ đảo ngữ trong những câu dưới đây. Nêu tác dụng của mỗi biện pháp tu từ đó. Câu Chỉ ra biện pháp tu từ đảo ngữ Tác dụng c. Thuyền về nước lại, sầu trăm ngả; Thuyền về nước lại, sầu trăm ngả; Củi một cành khô lạc Củi một cành khô lạc mấy dòng. Nhấn mạnh mấy dòng. vào sự vật (Huy Cận) được biểu thị (Huy Cận) - Biện pháp tu từ đảo ngữ thể hiện bởi danh từ trong phạm vi cụm từ: danh từ “củi” đảo vị trí. vốn có vị trí ở giữa “cành” và “khô” (một cành củi khô) được chuyển lên đầu cụm danh từ (củi một cành khô).
16. Phiếu HT số 02: Bài tập 1, trang 43. Xác định biện pháp tu từ đảo ngữ trong những câu dưới đây. Nêu tác dụng của mỗi biện pháp tu từ đó. Câu Chỉ ra biện pháp tu từ đảo ngữ Tác dụng d. Đã tan tác những Nhấn mạnh vào bóng thù hắc ám Đã tan tác những bóng thù hắc ám trạng thái (được Đã sáng lại trời thu Đã sáng lại trời thu tháng Tám biểu thị bởi vị tháng Tám (Tố Hữu) ngữ) của sự vật nêu ở chủ ngữ (Tố Hữu) - Biện pháp tu từ đảo ngữ thể hiện ở (những bóng việc chuyển các vị ngữ (đã tan tác, đã thù hắc ám, trời sáng lại) vốn có vị trí ở sau chủ ngữ thu tháng lên trước chủ ngữ. Tám).