Bài giảng Ngữ văn 9 - Bài thơ “Mây và sóng”

Nội dung tài liệu: Bài giảng Ngữ văn 9 - Bài thơ “Mây và sóng”

1. KIỂM TRA BÀI CŨ Đọc thuộc lòng một đoạn thơ em thích nhất trong bài “ Nói với con”- Y Phương ? Nêu những đặc sắc về nghệ thuật và nội dung của bài thơ?
2. Văn bản: MÂY VÀ SÓNG ( R.Ta-go)
3. I. TÌM HIỂU CHUNG: 1. Tác giả, tác phẩm *R.Ta -go ( 1861-1941), nhà thơ hiện đại lớn nhất Ấn Độ - Là nhà văn đầu tiên của châu Á nhận giải thưởng Nô-ben về văn học (1913) -Thơ ông thể hiện tinh thần dân tộc dân chủ sâu sắc, tinh thần nhân văn cao cả và tính chất trữ tình, triết lí nồng đượm.
4. *Bài thơ “Mây và sóng”: -Viết bằng tiếng Ben- gan, in trong tập Si-su ( Trẻ thơ) -1909. - Được Ta-go dịch ra tiếng Anh, in trong tập Trăng non - 1915.
5. Bài thơ viết bằng tiếng Ben gan Bài thơ được dịch ra Tiếng Anh.
6. 2.Đọc, hiểu chú thích, bố cục: MÂY VÀ SÓNG ( Ta-go) Mẹ ơi, trên mây có người gọi con: “Bọn tớ chơi từ khi thức dậy cho đến lúc chiều tà. Bọn tớ chơi với bình minh vàng, bọn tớ chơi với vầng trăng bạc”. Con hỏi: “Nhưng làm thế nào mình lên đó được?” Họ đáp: “Hãy đến nơi tận cùng trái đất, đưa tay lên trời, cậu sẽ được nhấc bổng lên tận tầng mây”. “Mẹ mình đang đợi ở nhà” - con bảo - “Làm sao có thể rời mẹ mà đến được?” Thế là họ mỉm cười bay đi. Nhưng con biết có trò chơi thú vị hơn, mẹ ạ. Con là mây và mẹ sẽ là trăng. Hai bàn tay con ôm lấy mẹ, và mái nhà ta sẽ là bầu trời xanh thẳm.
7. Trong sóng có người gọi con: “Bọn tớ ca hát từ sáng sớm cho đến hoàng hôn. Bọn tớ ngao du nơi này nơi nọ mà không biết từng đến nơi nao”. Con hỏi: “Nhưng làm thế nào mình ra ngoài đó được?” Họ nói: “Hãy đến rìa biển cả, nhắm nghiền mắt lại, cậu sẽ được làn sóng nâng đi”. Con bảo: “ Buổi chiều mẹ luôn muốn mình ở nhà, làm sao có thể rời mẹ mà đi được?” Thế là họ mỉm cười, nhảy múa lướt qua. Nhưng con biết trò chơi khác hay hơn. Con là sóng và mẹ sẽ là bến bờ kì lạ, Con lăn, lăn, lăn mãi rồi cười vang vỡ tan vào lòng mẹ. Và không ai trên thế gian này biết mẹ con ta ở chốn nào. (Nguyễn Khắc Phi dịch)
8. 2.Đọc, hiểu chú thích, bố cục: - Thể thơ văn xuôi ( không theo luật thơ nào, không có vần) - PTBĐ: Biểu cảm kết hợp miêu tả, tự sự. - Bố cục: 2 phần +Phần 1( Từ đầu - bầu trời xanh thẳm): E bé kể cho mẹ nghe về cuộc trò chuyện với những người trên mây +Phần 2 (Còn lại): E bé kể cho mẹ nghe về cuộc trò chuyện với những người trong sóng.
9. Mẹ ơi, Mở ra ko gian chia sẻ của tình mẫu tử. Người mẹ không trực tiếp xuất hiện nhưng là đối tượng của đối thoại và đối tương để em bé biểu lộ cảm xúc đồng thời tạo liên kết ngầm với phần thơ phía sau.
10. II. TÌM HIỂU VĂN BẢN: 1.Thế giới trên mây và trong sóng vẫy gọi: Thế giới của mây Thế giới của sóng “ Bọn tớ chơi từ khi “ Bọn tớ ca hát từ sáng thức dậy cho đến lúc sớm cho đến hoàng chiều tà. Bọn tớ chơi hôn. Bọn tớ ngao du với bình minh vàng, nơi này nơi nọ mà bọn tớ chơi với vầng không biết từng đến trăng bạc”. nơi nao”. -> Đây là thế giới của niềm vui và sự tự do. Nghệ thuật: + Nhân hóa, điệp ngữ, điệp cấu trúc + Hình ảnh thơ đẹp lung linh
11. II. TÌM HIỂU VĂN BẢN: 1.Thế giới trên mây và trong sóng vẫy gọi: Cách đến với mây Cách đến với sóng “ Hãy đến nơi tận cùng “ Hãy đến rìa biển cả, trái đất, đưa tay lên nhắm nghiền mắt lại, trời, cậu sẽ được nhấc cậu sẽ được làn sóng bổng lên tận tầng nâng đi”. mây”. -> Cách đến với thế giới của mây và sóng: Kì diệu như những phép màu trong cổ tích.
12. “Nhưng làm thế nào Em bé tò mò thích thú, mình lên đó được?” bị cuốn hút bởi những “Nhưng làm thế nào lời mời gọi và như mình ra ngoài đó muốn đến ngay thế giới được?” của mây và sóng. +Phù hợp với tâm lí ham vui ham chơi +Tác động đến trí tưởng tượng phong phú. +Đánh thức trí tò mò, ham hiểu biết và muốn đi xa để khám phá cuộc sống. ->Ta-go yêu mến và rất am hiểu tâm lí trẻ em.
13. 2. Sức níu giữ của tình mẫu tử: a.Em bé từ chối lời mời gọi của mây và sóng Lời từ chối mây Lời từ chối sóng “Mẹ mình đang đợi ở “ Buổi chiều mẹ luôn nhà” “Làm sao có thể muốn mình ở nhà, làm rời mẹ mà đến được?” sao có thể rời mẹ mà đi được?” + Câu nghi vấn để giãi bày, bộc lộ cảm xúc. ->Cách từ chối rất hồn nhiên đáng yêu, dứt khoát =>Sức níu giữ của tình mẫu tử đã giúp em vượt qua được những ham muốn nhất thời. =>Giá trị nhân văn sâu sắc của bài thơ.
14. b.Em sáng tạo trò chơi cùng mẹ: Em bé Mẹ Mái nhà là bầu trời Mây Trăng xanh thẳm. Sóng Bến bờ kì lạ Lăn,lăn mãi , cười vang ,vỡ tan vào lòng mẹ. +Điệp ngữ, hình ảnh so sánh mang ý nghĩa biểu tượng. => Trò chơi của bé là sự sáng tạo kì diệu của tuổi thơ hồn nhiên bên mẹ, là sự hòa hợp tuyệt vời giữa tình yêu thiên nhiên và tình mẫu tử.
15. Con lăn, lăn, lăn mãi rồi cười vang vỡ tan vào lòng mẹ. Và không ai trên thế gian này biết mẹ con ta ở chốn nào. =>Tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt.
16. +Mẹ chơi đùa cùng con, sẵn sàng lắng nghe những tâm sự mộng mơ khát vọng của con. + Mẹ luôn quan tâm chăm sóc con + Mẹ chắp cánh cho những ước mơ của con bay cao,bay xa. =>Hình ảnh một người mẹ dịu hiền bao dung và tâm lí thấp thoáng trong bài thơ. Trong vũ trụ có lắm kì quan, nhưng kì quan đẹp nhất là trái tim người mẹ” (Bersot).
17. Ý nghĩa triết lí: - Trong cuộc sống hằng ngày, con người vẫn thường gặp những cám dỗ và quyến rũ. Nếu không có những điểm tựa vững chắc thì dễ sa vào những cám dỗ đó. Và một trong những chổ dựa vững chắc của mỗi người là tình mẫu tử. - Hạnh phúc không phải điều gì bí ẩn, xa xôi mà nó thật gần gũi, bình dị, do chính ta tạo ra. - Tình yêu thương và gia đình là khởi nguồn của mọi cảm xúc, ước mơ, sáng tạo
18. III. TỔNG KẾT: 1. Nghệ thuật: - Giọng điệu thơ trong trẻo, hồn nhiên - Thể thơ văn xuôi,hình thức đối thoại lồng trong lời kể - Hình ảnh thiên nhiên thơ mộng, giàu ý nghĩa biểu tượng. -Chất triết lí trữ tình nồng đượm. -Thủ pháp trùng điệp, tăng tiến, đối sánh đặc sắc. 2. Nội dung: Qua lời thủ thỉ chân tình của em bé với mẹ về những cuộc đối thoại tưởng tượng giữa em với mây và sóng, người đọc cảm nhận được một cách thấm thía tình mẹ con thiêng liêng, bất diệt. *Ghi nhớ ( SGK- trang 89)
19. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ: *Bài thơ “ Mây và sóng”: + Học thuộc lòng + Nắm chắc nội dung, nghệ thuật của bài. * Soạn bài “ Những ngôi sao xa xôi”: + Đọc kĩ văn bản, ghi lại các sự việc chính. + Kể tóm tắt truyện bằng một đoạn văn. + Cảm nhận về hoàn cảnh sống, công việc, tích cách, phẩm chất của ba cô gái TNXP trong truyện.