Bài giảng Ngữ văn 9 - Bài 4: Truyện ngắn. Đọc hiểu văn bản "Ông lão bên chiếc cầu" - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ

Nội dung tài liệu: Bài giảng Ngữ văn 9 - Bài 4: Truyện ngắn. Đọc hiểu văn bản "Ông lão bên chiếc cầu" - Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ

1. BÀI 4 – TRUYỆN NGẮN Đọc hiểu văn bản 2: ÔNG LÃO BÊN CHIẾC CẦU (Hê-minh-uê)
2. I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG 1. Đọc – chú thích Bảng kiểm kĩ năng đọc truyện ngắn Tiêu chí Đạt Chưa đạt Đọc trôi chảy, không bỏ từ, thêm từ Ngắt giọng phù hợp và phân biệt giọng đọc của nhân vật Giọng đọc chậm rãi, nhẹ nhàng Thể hiện được cảm xúc của nhân vật
3. I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG 2. Tìm hiểu chung Hê-minh-uê (1899 - 1961), ông sinh ra trong một gia đình trí thức tại một vùng ngoại ô của Chicago, Mỹ. Hê-minh-uê có nhiều tác phẩm nổi tiếng trong đó có truyện “Ông già và biển cả” (The old man and the sea) Ông là người khởi xướng loại truyện thật ngắn hiện đại. a. Tác giả: Ơ-nít Hê-minh-uê
4. I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG 2. Tìm hiểu chung Xuất xứ: truyện được in lần đầu trên tạp chí Ken 19-5-1938 Được dịch từ nguyên tác "Old Man at the Bridge" Thể loại: Truyện ngắn b. Tác phẩm Bố cục: 2 phần + Phần 1 (từ đầu đến ông lão vẫn ngồi đó): Hoàn cảnh của câu chuyện. + Phần 2 (tiếp theo đến hết): cuộc trò chuyện của nhân vật “tôi” và ông lão.
5. I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG 2. Tìm hiểu chung Sự kiện chính + Nhân vật “tôi” gặp ông lão đang ngồi bên chiếc cầu khi tất cả mọi người đang vội vã kéo ra khỏi nơi có bom đạn của chiến tranh b. Tác phẩm + Nhân vật ”tôi” được nghe ông lão kể về công việc của mình và tình cảm của ông dành cho các con vật ông nuôi. + Nhân vật “tôi” khuyên ông lão nên đi khỏi nơi này nhưng ông lão đã từ chối và quyết định ở lại cùng đàn gia súc của mình.
6. II. TÌM HIỂU CHI TIẾT 1. Đặc điểm của truyện ngắn trong “Ông lão bên chiếc cầu” PHT 1: TÌM HIỂU ĐẶC ĐIỂM CỦA TRUYỆN NGẮN Câu hỏi gợi ý Nội dung trả lời 1. Truyện được kể theo ngôi thứ mấy? Có tác dụng như thế nào? 2. Lời kể ở ngôi thứ mấy? Tác dụng? 3. Kể tên các nhân vật trong truyện. Nhân vật ông lão không có tên cụ thể có ý nghĩa gì? 4. Hãy xác định đề tài của truyện? 5. Hãy xác định chủ đề của truyện? 6. Nêu bối cảnh của truyện 7. Giải thích nhan đề văn bản 8. Cốt truyện được viết theo trình tự nào? Gắn liền với nhân vật nào?
7. II. TÌM HIỂU CHI TIẾT 1. Đặc điểm của truyện ngắn trong “Ông lão bên chiếc cầu” Đặc điểm Nội dung 1. Ngôi kể → Tác dụng: kể lại một cách chân thực những gì mà Ngôi thứ nhất nhân vật tôi đã chứng kiến 2. Lời kể Người kể ở ngôi thứ nhất – người chứng kiến số phận hẩm hiu của ông lão già nua → Lời kể chân thực 3. Nhân vật + Ông lão → Việc không đặt tên cho ông lão có ý nghĩa + Nhân vật “tôi” khái quát lớn. Ông là đại diện cho rất nhiều số phận con người bị ảnh hưởng bởi chiến tranh. 4. Đề tài Con người và loài vật trong chiến tranh 5. Chủ đề Số phận bi thảm của người dân vô tội trong chiến tranh
8. II. TÌM HIỂU CHI TIẾT 1. Đặc điểm của truyện ngắn trong “Ông lão bên chiếc cầu” Đặc điểm Nội dung 6. Bối Bối cảnh chung: nội chiến Tây Ban Nha (1936-1939) cảnh Bối cảnh riêng: bên chiếc cầu phà nối qua sông E-brô nối giữa vùng thị trấn Xan Các lốt với Tơ rô tơ sa vào ngày chủ nhật phục sinh 7. Ý nghĩa + Không phải tên riêng, không nhắc đến một ông lão cụ thể nào. nhan đề + Gợi ra sự gần gũi, thân thuộc. 8. Cốt Cốt truyện đơn giản, kể theo những gì mà nhân vật “tôi” đã chứng truyện kiến và tác giả không hề bộc lộ cảm xúc gì qua lời kể.
9. II. TÌM HIỂU CHI TIẾT 2. Nhân vật ông lão Nhân vật Chi tiết Nhận xét ông lão Bối cảnh - Chiếc cầu bắc qua sông, những chiếc xe nối đuôi nhau → Bối cảnh chiến tranh xuất hiện đi qua; - Binh lính đẩy hộ xe hàng khốc liệt, hoang tàn Hình Bộ đồ bẩn màu đen, khuôn mặt xám bẩn, đôi gọng kính Bằng sự quan sát và kể dáng thép chuyện, sử dụng nhiều câu văn đối thoại và Hành Ông vẫn ngồi đấy, không nhúc nhích độc thoại → Khắc họa động Không muốn rời quê hương và xa đàn gia súc nhân vật ông lão - một - Tôi nuôi gia súc tôi ở lại để chăm nom gia súc nhưng con người bình chúng làm sao tránh được đạn pháo một khi tôi bị buộc thường, vô tội, luôn có Lời nói phải rời đi vì pháo kích. tấm lòng lương thiện sâu sắc là nạn nhân - Tôi phải ở lại để trông nom chúng tôi chỉ quan tâm của chiến tranh đến mấy con vật.
10. II. TÌM HIỂU CHI TIẾT 3. Đặc sắc nghệ thuật Đặc sắc Ý nghĩa nghệ thuật + Ông lão: biểu tượng cho nạn nhân của chiến tranh Hình ảnh + Những con chim bồ câu: biểu tượng của hòa bình đã phải bay đi mang → hòa bình đã không còn chỉ còn đó chiến tranh và sự chết chóc. ý nghĩa + Con mèo phải tự xoay xở → số phận những người dân vô tội phải biểu tượng tự tìm cách tránh khỏi hòn tên mũi đạn của chiến tranh + Hình ảnh biểu tượng: cây cầu → ranh giới của hai phe chiến tranh Ngôn ngữ đối thoại giữa nhân vật tôi và ông lão → làm nổi bật đặc Ngôn ngữ điểm, tâm trạng và phẩm chất của nhân vật luôn lo lắng về số phận đối thoại của con người và loài vật trong chiến tranh. Độc thoại nội tâm: “Đấy là quê hương của lão. Lão hãnh diện và mỉm Ngôn ngữ cười khi có người nhắc đến” cho thấy nội tâm, suy nghĩ của ông lão độc thoại về quê hương của mình.
11. Truyện gửi đến người đọc thông điệp gì? Theo em, thông điệp đó có ý nghĩa như thế nào trong cuộc sống hiện nay?
12. III. TỔNG KẾT 1. Nghệ thuật 2. Nội dung 3. Cách đọc hiểu truyện ngắn
13. IV. LUYỆN TẬP Em hãy tưởng tượng nếu ông lão sống ở đất nước Tây Ban Nha trong bối cảnh hôm nay thì ông sẽ chia sẻ điều gì với mọi người về miền quê và những con vật nuôi của ông? Gợi ý: - Cần bám sát vào phần tri thức ngữ văn để thấy được mối quan hệ giữa bối cảnh với người tiếp nhận văn bản và nhân vật - HS cần kết nối văn bản với bối cảnh thực tiễn hôm nay để có thể nói hộ ông lão những cảm xúc của riêng mình phù hợp: có thể là tình cảm yêu mến, tự hào của ông lão với quê hương, với những con vật nuôi; cũng có thể là thái độ lên án căm ghét chiến tranh .