Bài giảng Khoa học tự nhiên 9 (Cánh diều) - Chương 12 - Bài 42: Nhiễm sắc thể và bộ nhiễm sắc thể - Trường THCS Tràng Cát

Nội dung tài liệu: Bài giảng Khoa học tự nhiên 9 (Cánh diều) - Chương 12 - Bài 42: Nhiễm sắc thể và bộ nhiễm sắc thể - Trường THCS Tràng Cát

1. THÂN MẾN CHÀO CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI
2. KHỞI ĐỘNG M Ã D I T R U Y Ề N A M I N O A C I D A L L E L E * Ô chữ hàng ngang: Hàng 1 (10 chữ): Trình tự nucleotide trên gene quy định thành phần và trình tự amino acid trên phân tử protein, qua phân tử trung gian mRNA được gọi là gì? Hàng 2 (9 chữ): Điền vào chỗ chấm: “Thành phần cấu trúc của chuỗi polypeptide là các liên kết với nhau bằng liên kết peptide.” Hàng 3 (6 chữ): Các trạng thái biểu hiện khác nhau của cùng một gen được gọi là gì? * Ô chữ hàng dọc: Đối với các loài sinh vật, thông tin di truyền được lưu giữ và bảo quản ở đâu?
3. CHƯƠNG XII: DI TRUYỀN NHIỄM SẮC THỂ BÀI 42: NHIỄM SẮC THỂ VÀ BỘ NHIỄM SẮC THỂ
4. I Nhiễm sắc thể NỘI DUNG II Bộ nhiễm sắc thể BÀI Thực hành: Quan sát tiêu bản HỌC III nhiễm sắc thể dưới kính hiển vi
5. I NHIỄM SẮC THỂ
6. THẢO LUẬN NHÓM Nhóm chuyên gia Đọc hiểu nội dung mục Đọc hiểu nội dung mục I.1, quan sát Hình 42.1, I.2a, quan sát Hình 42.2 Nhóm 1 Nhóm 2 trả lời câu 1 Phiếu học và 42.3, trả lời câu 2 tập số 1. Phiếu học tập số 1. Đọc hiểu nội dung mục I.2b, quan sát Hình Nhóm 3 42.4, trả lời câu 3 Phiếu học tập số 1.
7. PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 Câu 1. Đọc thông tin trên kết hợp quan sát Hình 42.1, trả lời các câu hỏi sau: 1. NST phân bố ở đâu trong tế bào? 2. Nêu khái niệm NST. Hình 42.1. Nhiễm sắc thể trong tế bào
8. PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 Câu 2. 1. Mô tả hình dạng và gọi tên vị trí tâm động của mỗi NST trong Hình 42.2a, b, c, d. 2. Các vị trí A, B, C ở Hình 42.2d tương ứng với Hình 42.2. Một số hình dạng những bộ phận nào của NST? của NST Câu 3. 1. Mỗi NST trong tế bào ở Hình 42.4 chứa bao nhiêu phân tử DNA? 2. Các gene được sắp xếp như thế nào trên NST? Hình 42.4. Cấu trúc của NST
9. 1. KHÁI NIỆM NHIỄM SẮC THỂ - Là cấu trúc mang gene nằm trong nhân tế bào, là cơ sở vật chất chủ yếu của tính di truyền ở cấp độ tế bào của sinh vật nhân thực. Hình 42.1. Nhiễm sắc thể trong tế bào
10. Video về cấu tạo nhiễm sắc thể
11. 2. HÌNH DẠNG VÀ CẤU TRÚC CỦA NHIỄM SẮC THỂ a) Hình dạng nhiễm sắc thể Hình dạng NST được quan sát ở kì giữa của quá trình phân bào. Các NST ở trạng thái kép và đóng xoắn cực đại, thể hiện hình dạng đặc trưng. ❖ NST thường có dạng hình que, hình chữ V, hình chữ X hoặc hình hạt,...
12. • Mỗi NST kép gồm hai chromatid (nhiễm sắc tử) chị em, gắn với nhau ở tâm động. • Tâm động giúp NST gắn vào thoi phân bào khi tế bào phân chia. Vị trí của tâm động ➢ Ở giữa (tâm cân). ➢ Đầu mút (tâm mút). ➢ Các vị trí còn lại của NST (tâm lệch). Các NST tâm lệch: tâm động là Hình 42.3. Hình dạng nhiễm điểm giới hạn giữa cánh ngắn và sắc thể trạng thái đơn và kép cánh dài.
13. Trả lời Câu 2 Phiếu học tập số 1 Câu 2: 1. Hình 42.2a: Hình 42.2b: Hình 42.2c: Hình 42.2d: NST dạng hình NST dạng hình NST dạng hình NST dạng hình que, tâm mút. chữ V, tâm mút. hạt, tâm cân. chữ X, tâm lệch. 2. A – Cánh ngắn B – Tâm động C – Cánh dài
14. b) Cấu trúc nhiễm sắc thể NST được cấu tạo bởi chất nhiễm sắc, bao gồm DNA và protein histone. ➢ Mỗi chromatid gồm 1 phân tử DNA liên kết với nhiều phân tử protein histone tạo thành sợi nhiễm sắc. ➢ Sợi nhiễm sắc được cuộn xoắn qua nhiều mức độ khác nhau tạo nên NST. ➢ Khi DNA tái bản, NST đơn biến đổi thành NST kép. NST là cấu trúc mang gene, các gene Hình 42.4. Cấu trúc của NST sắp xếp theo chiều dọc trên NST.
15. Câu hỏi củng cố Câu 1. (Câu hỏi phần khởi động SGK tr.181) Các nghiên cứu khoa học công bố gần đây cho thấy hệ gene của người gồm nhiều phân tử DNA kích thước lớn, cấu tạo từ khoảng 3 tỉ cặp nucleotide và có tổng chiều dài lên tới hàng mét. Bằng cách nào, với tổng kích thước DNA lớn như vậy có thể sắp xếp ở trong nhân có đường kính chỉ 5μm? Câu 2. Vì sao cần quan sát NST ở kì giữa của quá trình phân bào?
16. Gợi ý trả lời Câu 1: ➢ Mỗi NST kép gồm hai chromatid chị em gắn với nhau ở tâm động. ➢ Mỗi chromatid gồm một phân tử DNA liên kết với nhiều phân tử protein histone tạo thành sợi nhiễm sắc. ➢ Sợi nhiễm sắc được cuộn xoắn qua nhiều mức độ khác nhau tạo nên NST. Phân tử DNA có kích thước lớn, mang nhiều gene được “đóng gói” bên trong mỗi NST và nằm gọn trong nhân tế bào.
17. Câu 2: Cần quan sát NST ở kì giữa của quá trình phân bào, vì: Khi đó các NST ở trạng thái kép và đóng xoắn cực đại → Thể hiện hình dạng đặc trưng của NST.
18. KẾT LUẬN ❖ NST là cấu trúc mang gene nằm trong nhân tế bào, là cơ sở vật chất chủ yếu của tính di truyền ở cấp độ tế bào của sinh vật nhân thực. ❖ NST được cấu tạo bởi chất nhiễm sắc. Mỗi NST đơn chứa một phân tử DNA và nhiều phân tử histone. Khi DNA tái bản, NST đơn biến đổi thành NST kép. ❖ Trong nhân tế bào, NST là cấu trúc mang gene, các gene sắp xếp theo chiều dọc trên NST.
19. II BỘ NHIỄM SẮC THỂ
20. THẢO LUẬN NHÓM Đọc hiểu nội dung mục II, quan sát Hình 42.5, Bảng 42.1 SGK tr.183 và thực hiện các nhiệm vụ sau: Nhiệm vụ 1: Nhiệm vụ 2: Phân biệt các khái niệm cặp Hoàn thành Phiếu học tập số 2 NST tương đồng, bộ NST vào bảng nhóm. lưỡng bội, bộ NST đơn bội.